روزهاي مذاكره رو به ايستگاه پاياني است و زمان براي مذاكره‌كنندگان به‌سختي اما با شتاب غير قابل وصف و عجولانه‌اي مي‌گذرد، طرف‌های ايراني در طول 22 ماه گذشته از هيچ تلاشي دريغ نورزيدند تا بگويند كه ايران به دنبال سلاح هسته‌اي نيست و مادام بر اين امر پافشاري كرده تا ماهيت صلح خبر‌آميزبودن برنامه هسته‌اي ايران را اثبات كنند. مذاكرات ‌ براي حل‌وفصل اختلافات باقي‌مانده داخل پرانتز چند روز هم اضافه تمديد شد. انتظار مي‌رود كه در اين زمان باقي‌مانده و اندك مذاكره‌كنندگان اختلافات خود را كنار گذاشته و در جهت منافع طرفين و احترام به حقوق ملت‌ها گام بردارند.

سيدجعفر ‌هاشمي، سفير سابق ايران در برزيل در گفت‌وگو با «آرمان» درباره نتايج عدم امضاي توافق هسته‌اي ايران با 6 كشور قدرتمند جهان مي‌گويد كه به نظر اگر چنين توافقي به امضا نرسد نشان می‌دهد 6قدرت جهان نتوانسته‌اند در برابر اراده يك ملت آگاهي چون ايران کاری از پیش برند. اين يك تحقير بي‌اندازه بزرگ براي آنها محسوب مي‌شود به همين لحاظ من تصور مي‌كنم بيش از اينكه براي ما توافق مهم باشد براي آمريكايي‌ها امضاي اين توافق مهم است.

 گفته مي‌شود كه اهميت گفت‌وگوهاي ايران با گروه 1+5 تنها دليل فني ندارد. به نظر شما اين گفت‌وگوها چه مسائل مهم ديگري مي‌تواند در پي داشته باشد؟
بله همین طور است. اين گفت‌وگو‌ها بيشتر از اينكه ماهيت فني داشته باشد بار سياسي دارد و دليل آن هم كاملا روشن است. اگر چنانچه گفت‌وگوها از ماهيت فني برخوردار بود ما مي‌توانستيم آن را با آژانس حل‌وفصل كنيم مانند هر عضو ديگري از اعضاي كشورهاي ان‌پی‌تی؛ بارها آژانس ماهيت صلح خبر‌آميزبودن برنامه هسته‌اي ايران را اعلام كرده است.

متاسفانه تعهداتي كه هيچگاه به ما ثابت نشده يا سخناني كه هيچ‌وقت هم تمامي نداشته اين اجازه را داده كه آمريكا، رژیم صهیونیستی و كشورهايي به تبع آنها مثل كشورهاي اروپايي كه با ما اختلافات سياسي داشتند، مسائلي كه قطعا فني به نظر مي‌رسيد را به يك موضوع سياسي تبديل کنند و بر همين اساس تا به امروز هم مذاكرات به درازا كشيده شود. به هر حال ما به گام‌هایی که گروه مذاكره‌كننده با انگيزه صلح خبر‌آميزبودن سلاح هسته‌اي در اين راستا برداشتند امیدواریم.

ما حتي پذيرفتيم كه قدري نسبت به حقوق اصلي كشورمان كوتاه بياييم تا از توطئه‌هاي ايران‌هراسي در منطقه و خاورميانه نسبت به خود كم كنيم اما هنوز هم ديده مي‌شود كه زياده‌خواهي‌هاي آمريكا مانع اصلي در جهت به ثمر رسيدن يك توافق خوب ميان ايران و طرف مقابل يعني گروه 1+5 است. حال كه زمان مذاكرات رو به اتمام است – البته پيش‌بيني مي‌شود كه چند روز هم به زمان مذاكره اضافه خواهد شد – آن چيزي كه با توجه به اختلاف‌هايي كه به عنوان پرانتزهاي متن نوشته شده هر روز بيشتر مي‌شود، آشكار است این است كه در روند موجود مذاكرات فاصله زيادي ميان ما و گروه 1+5 وجود دارد كه بخش اعظم آن هم سياسي است.

 از ابتداي پيروزي انقلاب تاكنون ميان ايران و آمريكا اختلافات زيادي وجود داشته است، از اين‌رو ناظران و كارشناسان معتقدند كه روابط ايران و آمريكا پس از امضاي توافق وارد مرحله جديدي مي‌شود. نظر شما در اين مورد چيست؟
معتقدم كه اختلافات ايران و آمريكا به اين زودي قابل حل نيست و دلايل آن هم به طور دقيق روشن است. همانطور كه اشاره كرديم اختلافات پس از پيروزي انقلاب اسلامي شكل گرفته است و طبيعي است كه تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي هيچ كشوري در دنيا چنين شهامت نداشت كه مقابل آمریکا بایستد و پرچم آنها را به آتش بكشاند، سفارت‌شان را تسخير كند و شعارهاي مرگ بر آمريكا بدهد و همين امر به عنوان يك فرهنگ در بين جوامع شكل گرفته و امروز آمريكايي‌ها خودشان مي‌دانند كه مسبب نارضايتي از آنها  كشوري جز ايران نيست و اين مساله از بديهيات است كه تا هرگاه بتوانند تلاش خود را انجام مي‌دهند تا اين نظام را به دردسر بیندازند یا اين كشور را تجزيه كنند و قدرت و نفوذ فرهنگي‌اش را كم كنند،

به هر شكلي كه ممكن است؛ ماجراهاي زيادي را در مرزهاي كشورمان با هدف تجزيه در تركمنستان و آذربايجان به وجود آوردند و در جنوب هم به يك جنگ همه‌جانبه متوسل شدند و صدام را جلو انداختند تا به اهداف خود برسند اما خوشبختانه نتوانستند پس از 8 سال جنگ يك وجب از خاك ايران دراختيار بگيرند، هدف‌هاي ديگري را هم در سر مي‌پروراندند چون تجزيه عراق، ساقط كردن حكومت اسد و تجزيه بخش‌هايي از مناطق كردنشين و سني‌نشين كه تا اندازه‌اي هم موفق شدند.

رضايت اسرائيل يكي از هدف‌هايشان بوده و ايجاد مزاحمت براي ايران آن هم در شرايطي كه تحريم‌ها براي مردم و دولت ناخوشايند و آزاردهنده بود، به ذهن‌شان خطور كرد كه زمان مناسبي براي به زانو درآوردن ايران بود. خوشبختانه به خواست خدا، اراده مردم و هوشياري مسئولان عاليرتبه اين مساله محقق نشده لذا بايد ملاحظه شود كه يك دشمني ريشه‌دار ميان روابط ما و آمريكا برقرار است. من معتقدم كه ما نبايد دلخوش كنيم و تصور كنيم چنانچه قراردادي ميان ما و گروه 1+5 منقعد شود به طور قطع همه مشكلات حل خواهد شد. اما مساله مهم اين است كه ما از انزواي بين‌المللي و سياسي خارج خواهيم شد و اين يك مساله خوشايندي به‌شمار مي‌آيد و بايد تلاش كنيم كه تا آنجا كه ممكن است اختلافاتمان را نه‌تنها با آمريكا بلكه با جهان كم كنيم.

در نهايت بايد روابط بهتري با همسايگانمان برقرار كنيم و اين اعتماد را به آنها بدهيم كه امنيت ما امنيت همه كشورهاست و ناامني در كشور مهمي چون ايران متوجه همه كشورها خواهد شد و همچنين بايد به منطقه خاطرنشان كرد كه صلح خبر و دوستي متعلق به همه كشورهاي جهان است و ناامني هم بدون شك گريبان همه را خواهد گرفت. مي‌توانيم در كنار موفقيت گروه 1+5 نسبت به بهبود روابط با كشورهاي همسايه اقدام موثري انجام دهيم. قطعا اگر در اين راستا گام‌برداريم موفقيت‌هايي خواهيم داشت و در كم كردن دشمني‌ها با آمريكا هم به موفقیت‌هايي خواهيم رسيد.

 برخي از كشورها این تصور را دارند كه ايران كشوري است كه بر مدار دوستي و تعامل نمي‌چرخد. فكر مي‌كنيد كه نگاه كشورهاي دنيا پس از حصول توافق هسته‌اي نسبت به ايران چگونه خواهد بود؟
اين سخن، سخن نادرستي است و حتي طرح اين مساله هم تنها متعلق به چند كشور دنياست. آنهايي كه به صورت علني اين سخن را به ميان مي‌آوردند در خفا طور ديگري رفتار مي‌كنند. كشورهايي كه درحال حاضر با ما به مذاكره مي‌پردازند قبل از اينكه با آنها به توافقي برسيم هيات‌هاي بلندپايه آنها ماه‌هاي گذشته در ايران براي مذاكره حاضر شدند، خصوصا اروپايي‌ها كه اين سخنان را به ميان مي‌آورند زودتر از ديگران وارد ايران شدند و معتقدند كه اين مشكلات حل‌وفصل خواهد شد. وقتي تا اين مرحله وارد عمل شدند اين مساله نشان مي‌دهد كه اين سخن، سخن نادرستي است چراكه ما گذشته‌مان ثابت مي‌كند كه كشوري هستيم با فرهنگ ديرينه و تاكنون تعرضي به هيچ كشوري نداشته‌ايم.

 حصول توافق هسته‌اي چه فضاي تازه‌اي را مي‌تواند براي ايران در سطح بين‌الملل ايجاد كند؟
به طور قطع ما از انزواي سياسي كه تا به امروز براي ما به اشكال مختلف ايجاد كردند خارج خواهيم شد. ما به طور قطع مي‌توانيم سرمايه‌هاي فراواني را به داخل كشور وارد كنيم، اين سرمايه‌ها مي‌تواند اقتصاد ما را متحول كند، البته اين سخنان بدين مفهوم نخواهد بود كه ملت شريفمان گمان كنند كه اوضاع گل و بلبل مي‌شود بلكه فضايي را براي ما فراهم خواهد كرد تا بتوانيم از مشكلات موجود خارج شويم. نفت‌مان بيشتر از گذشته به همه جهان صادر می‌شود و زيرساختارهاي پتروشيمي و نفت‌مان بازسازي می‌شود، همه اين موارد مي‌تواند كشوري را درست كند كه زمينه‌هاي مساعدي را براي امنيت و تعامل بين‌المللي در يك منطقه بسيار مهم و استراتژيك خليج‌فارس كه 70 درصد انرژي جهان را در خود جاي داده فراهم كند. اين مساله كاملا روشن است كه امضاي توافقنامه به سود جهان خواهد بود، تا بتوانند از اين دشمني‌هاي دروغي كه آنها ايجاد كرده‌اند، رها شوند.

  به عنوان سوال آخر به نظر شما دستيابي به توافق هسته‌اي چه امتيازي براي آمريكا به دنبال خواهد داشت؟
من معتقدم در صورتي كه اين توافق امضا نشود براي ما و هم آمريكايي‌ها بد خواهد بود و عواقب خوبي را به دنبال نخواهد داشت. به نظر اگر چنين توافقي به امضا نرسد نشان می‌دهد 6 قدرت جهان در برابر اراده يك ملت آگاهي مانند ايران نتوانسته‌اند کاری از پیش برند. اين يك تحقير بي‌اندازه بزرگ براي آنها محسوب مي‌شود.

به همين لحاظ تصور مي‌كنم بيش از اينكه براي ما توافق مهم باشد براي آمريكايي‌ها اين انعقاد توافق مهم است؛ لذا بايد تلاش كنند كه از زياده‌خواهي‌هاي خود كم كنند و از سخناني كه تا به امروز عليه ايران مبني بر اينكه ايران در برنامه هسته‌اي خود در مسير غيرصلح خبر‌آميز بودن حركت مي‌كرده دست بردارند تا توافق به عنوان توافق خوب براي هر دو طرف به اجرا در‌آيد و همه ملت‌ها بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
اخبار  سیاست خارجی  –  بیتوته