رسول سلیمی: طی روزهای گذشته برخی از رسانه‌های غالبا فارسی زبان مدعی شدند که بعد از حمله جنگنده‌های ارتش روسیه و سوریه به محل استقرار «ابومحمد الجولانی» فرمانده هیأت تحریر الشام، او و تعدادی از افسران ارشد اطلاعاتی ترکیه و اوکراین کشته شدند. خبری که تا به امروز منابع رسمی و معتبر، آن را تایید نکردند و آنچه از مرگ او منتشر شده صرفا در شبکه های اجتماعی بازتاب داشته که در صحن علنی مجلس شورای اسلامی نیز انعکاس یافت.

این خبرها که ابتدا از منابع روسی وارد رسانه های فارسی زبان شد با تایید منابعی ناشناس از عراق همراه شد. منابع خبری روسیه گفته بودند که مقر فرماندهی مرکزی جبهه النصره در ادلب که «گمان» می رفت ابومحمد الجولانی سرکرده آن نیز در آنجا بوده، بمباران شده است. این منابع خبری افزوده بودند آنچه به نام دفتر امنیتی هیأت تحریرالشام خوانده می‌شود، یک کمربند امنیتی شدید در اطراف مقر تخریب شده به وجود آورده و از ورود عناصر این گروه و غیرنظامیان به این مکان خودداری کرده است.

یکی از رسانه هایی که این ادعا را به اشتراک گذاشت، «آژانس صدای افغان» بود. این رسانه این عکس جعلی را در مقاله ای با عنوان «رهبر گروه تروریستی تحریرالشام کشته شد» به اشتراک گذاشت. از طریق جستجوی معکوس تصویر، مشخص شد که این عکس قدیمی است. وب سایتی به نام «اسلام تایمز» این عکس را در سال ۲۰۱۵ در مقاله ای با عنوان «تروریست اردنی «ابو القاع» در حمله هوایی به حمص کشته شد، منتشر کرد.

در همین راستا سی ان ان عربی نیز با بررسی این گزارشات نوشت «حساب های کاربری رسانه های اجتماعی ادعاهایی را در مورد مرگ ابو محمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر الشام منتشر کرده اند اما عکس ها، اظهارات و اخبار مربوط به قتل الجولانی که رهبری هیئت تحریر الشام را بر عهده دارد متعلق به سال ۱۳۹۶ است که جبهه النصره نامیده می شد.

سی ان ان در ادامه به نحوه ورود این خبر دروغ به همراه تصاویر دستکاری شده از الجولانی به رسانه های محور مقاومت می پردازد و می نویسد « “عمر رحمان” (@Rahmon۸۳) که خود را سخنگوی آشتی سوریه معرفی می کند، عکسی را در پلتفرم ایکس خود منتشر کرد که ظاهرا الجولانی را پس از مرگ نشان می داد و نوشت: «تصویر تروریست الجولانی پس از کشته شدن در حمله روسیه». این پست توئیتری در ادامه به سایر کاربران شبکه های اجتماعی راه پیدا کرد اما غافل از آنکه این تصایر متعلق به الجولانی نیست و دستکاری شده است.

تحقیقات سی ان ان عربی نشان داد که این عکس قدیمی است و توسط نرم افزار ویرایش عکس ویرایش شده است تا به نظر برسد با الجولانی مرتبط است، در حالی که متعلق به یکی دیگر از اعضای داعش است که در حومه شرقی حمص در سپتامبر ۲۰۱۵ در حملات نیروی هوایی سوریه کشته شد، از جمله پستی در صفحه فیس بوک به نام «تیپ سایبری گارد جمهوری سوریه» که حاوی تصویر اصلی بود.   

در ادامه برخی منابع خبری بیانیه ای را منتشر کردند که ظاهرا متعلق به تحریر الشام و جناح های متحد آن بود که بررسی های سی ان ان عربی نشان داده این بیانیه نیز نادرست است و از سوی تحریرالشام در تایید مرگ الجولانی صادر نشده است چرا که نوع فونت مورد استفاده برای نوشتن بیانیه با قلم استفاده شده توسط حساب های رسانه های اجتماعی رسمی تحریرالشام بسیار متفاوت است. بررسی کارشناسی این بیانیه در آزمایشگاه های خط شناسی نشان داد کوتاه کردن ظاهر معمول داده ها، آرم و قاب پایه ها، بر اساس بیانیه های قبلی قابل تایید نیست و رنگ صورتی در تصویر زیر موقعیت های ویرایش شده و اصلاح شده را در بیانیه جعلی نشان می دهد.

پس از انتشار اطلاعات جعلی از مرگ “ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر الشام، دیده بان حقوق بشر سوریه دومین منبعی بود که توضیح داد که همه اخبار مرتبط با مرگ الجولانی بی اساس است. انتشار اخبار جعلی که با سوء استفاده از سکوت خبری منابع رسمی در جنگ صورت می گیرد، اثرات روانی مثبت و منفی بر روحیه حامیان دو طرف دارد. تشخیص صحت اخبار میدانی در شرایط کنونی سوریه موضوعی پیچیده و نیازمند تعدد خبرنگاران جنگ در صحنه های واقعی نبرد است. این در حالی است که مجموعه های هدایت کننده پروپاگاندا و تبلیغات سیاسی با هدف تقویت روحیه افکارعمومی در موقعیت های سخت جنگی، از تکنیک های جعل و دستکاری خبر و تصویر استفاده می کنند.

311213