برترین‌ها: دنیای بازی‌های کامپیوتری؛ دنیایی که اگر حداقل یکبار آن را تجربه نکرده باشید، بار‌ها پیش آمده که در صفحات مجازی و رسانه‌های دیگر مطالب مختلفی پیرامون این جهان بی نهایت شنیده اید. دنیایی که حد وسطی را برای مخاطب اش قائل نمی‌شود و معمولا در مواجه با آن یا از کنسول‌ها دوری کرده یا اینکه تسلیم یک کنترل‌گر و یک صفحه نمایش شده‌اید و ساعت‌ها در این دنیا گرفتار می‌شوید!

گاهی اوقات مرور کردن خاطرات گذشته هر مرحله از زندگی اینقدر شیرین و لذت بخش است که دوست داریم چشم هارو ببندیم و حتی با شنیدن یک موزیک ساده از اون خاطره، برگردیم به دورانی که شادتر بودیم و راحت‌تر میخندیدیم. شاید برای افرادی مثل من، شنیدن موسیقی ابتدایی بازی super mario bros یا فکر کردن به غول آخر بازی‌های کنسول سگا، مساوی میشه به یک فلش بک به دورانی که هیچ وقت تکرار نخواهد شد!

از میکرو و آتاری دهه شصتی‌ها گرفته تا همین کنسول‌های لوکس بازار که قیمت‌شان فکر بازی کردن را از ذهن شما خارج میکند؛ همه این دوران همراه بوده با سختی‌های با یک طعم شیرین که فقط برای ما اهل گیم‌ها قابل درک است. همان کسانی که همیشه سرکوفت ساعت‌ها «بازی کردن» را خورده اند، همان کسانی که پول توو جیبی‌های چندین روز و حتی چندین هفته را صرف خرید «بازی» مورد علاقه‌شان می‌کردند.

ما از همان نسلی هستیم که بعدازظهر‌های تابستان خودمون رو پشت صندلی‌های کلوپ‌های بازی میگذروندیم، تا بازی نفر قبلی تموم بشه و نوبت ما برسه که از نیم‌ساعت و یک‌ساعت بازی کردن خشک و خالی لذت ببریم. صندلی‌های پلاستیکی و شکسته و فاصله نیم‌متری تا تلویزیون ۱۴ اینچی، آن هم در یک اتاقی که با گنجایش ۷ نفر، دوازده یا پانزده بچه قد و نیم‌قد را در خود جا داده بود. هیج چیزی نمی‌توانست ما را در این دخمه طاقت‌فرسا نگه دارد مگر در دست داشتن یک کنترلر یا همان «دسته بازی» و یک هیجانی خیره کننده به صفحه تلویزیونی چهارده اینچ قدیمی.

ما در برترین‌ها؛ این بار قصد داریم تا در آستانه ورود به فصل تابستان و با مرور کردن هر نسل از کنسول‌های ویدئویی و بازی‌های خاطره‌انگیز آنها، گذری داشته باشیم به دوران طلایی خیلی از شما مخاطبان همیشگی. البته فراموش نکنید که عمر کنسول‌های بازی در ایران، از نسل دوم این تکنولوژی آغاز می‌شود و طبیعی است که کنسول‌های قدیمی‌تر جایی در این لیست نداشته باشند.

پس اگر شما هم علاقه‌مند به مرور خاطرات خود با کنسول‌های قدیمی هستید، پیشنهاد می‌کنم این پرونده از بازی‌های ویدئویی را از دست ندهید و در ادامه با بخش اول این پرونده با ما همراه باشید.

نسل اول ۱۹۷۲ – ۱۹۸۰ میلادی (۱۳۵۹ – ۱۳۷۰)

خب برای اینکه مقاله رو ناقص شروع نکرده باشیم، ما قصد نداریم که به بررسی و خاطره‌های این نسل از کنسول‌ها بپردازیم، چون بعید میدونم به غیر دهه متولدین دهه پنجاه یا برخی از دهه شصتی‌های قدیمی، از این کنسول‌ها خاطرات زیادی داشته باشند. ولی اگر از گیمر‌هایی هستید که بازی کردن را از آن دوران شروع کردید، باید کالر تی وی-گیم (Color TV-Game) و یا بازی مشهور «پونگ» را به خاطر داشته باشد. اساس طراحی بازی‌ها در این کنسول‌ها با کنار هم قرار گرفتن چند نقطه یا خط شکل می‌گرفت. بیشتر بازی‌های آن دوران تصاویر سیاه و سفید داشتند و قدرت اختیار شما در آن‌ها بسیار کم بود. همچنین چیزی به اسم کارتریج در این کنسول‌ها معنی نداشت و همه محتوای بازی در حافظه آن‌ها تعبیه شده بود.

نسل دوم ۱۹۷۲ – ۱۹۹۲ میلادی (۱۳۵۱ – ۱۳۷۱)

شوق داشتن «دسته گوشکوبی» یا همان «دسته خلبانی» آتاری، مانند در دست داشتن دنده ماشین بابا‌ها بود و هر کسی که از این نوع دستگاه‌ها داشت، تبدیل شده بود به نماد بچه پولدار و قشر مرفه جامعه! بیشترین زور کودکی‌مان وقتی بود که کارتریج یا همان فیلم آتاری را با مشت می‌کوبیدیم داخل دستگاه که مبادا هنگام بازی قطع شود. شاید آن روز‌ها اولین باری بود که یک دستگاه الکترونیکی اجاره داده می‌شد و برای اجاره کردنش باید شناسنامه بابا یا مامان را می‌پیچوندیم و یواشکی آتاری رو زیر ملحفه پنهان می‌کردیم و در انتظار می‌ماندیم تا روزی که در خانه تنها باشیم! این لحظات، نهایت استفاده ما بود از «خونه خالی»! گیمر‌هایی که دوران بازی خود را با استرس و زحمت فراوان شروع کردند. شاید اوج این استرس زمانی بود که پس از کلی ور رفتن با فیش‌های تلویزیون و وصل کردن آتاری، صدای آژیر بمب‌باران هوایی، تمام شوق و زحمت را به هدر می‌داد و با قطع برق شهر، یکی از شیرین‌ترین لحظات زندگی گیمر‌ها از بین می‌رفت.

نسل دوم بازی‌های ویدئویی در ایران، با یکه تازی کنسول آتاری ۲۶۰۰ (Atari ۲۶۰۰) همراه بود. معروف‌ترین کنسول نسل دوم بازی‌های ویدئویی که در سال ۱۹۷۷ به وسیله‌ی شرکت آتاری معرفی شد. هرچند کنسول‌های دیگری نیز قبل و بعد از آتاری ۲۶۰۰ و به ویژه دستگاه‌های آرکید در عرصه رقابت حضور داشتند، اما آتاری به واسطه اجرای بازی‌های مختلف توانسته بود تا بازار آن روز‌های صنعت گیم را در اختیار بگیرد. این کنسول با بازی‌های زیادی در جهان شناخته شد، ولی اگر بخواهیم به بازی‌های خاطره‌ساز آتاری در این نگاهی داشته باشیم باید به بازی‌های زیر اشاره کنیم:

۱. Pac-Man (نقطه خور) – ۱۹۸۰

یک گیم پلی ساده با چند افکت صوتی مناسب و بامزه، کافی بود تا فرانچایز Pac-Man در تاریخ بازی‌های ویدئویی جاودانه شود و در آستانه چهل سالگی قرار بگیرد. عملکردی که بیش از هر چیز باعث محبوبیت و ماندگاری Pac-Man شده بود، هماهنگی به جا میان کنترلر یا همان دسته خلبانی آتاری و روند بازی بود. ماموریت «نقطه خور» بسیار ساده بود؛ خوردن نقطه‌های داخل صفحه و فرار از دست ارواح خبیث داخل بازی است. نه خبری از گرافیک خارق العاده بود و شخصیت پردازی قوی؛ طراحی شخصیت اصلی بازی به سادگی انجام گرفته بود با یک چشم و دهان باز به دنبال نقطه‌های داخل بازی بود.

قطعا یادتون هست وقتی که نقطه‌های بزرگ داخل نقشه را میخوردیم؛ چه حس قدرتی به شما دست میداد و با حرص و خشم فراوان به دنبال روح‌ها برای انتقام میرفتید. استفاده از نقشه «باغ هزار تو» یا همان نقشه پر پیچ و خم بازی Pac-Man، یکی از خلافیت‌های منحصربه فرد برای این بازی ژاپنی بود. اگر از طرفداران این آی پی قدیمی و زیبا هستید، هم اکنون می‌توانید بازی نقطه خور را در گوشی موبایل یا رایانه شخصی خود تجربه کنید.

۲. Space Invaders (مهاجمان فضایی) – ۱۹۷۸

اگر از طرفداران سبک شوتم آپ (Shoot ’em up) در بازی‌های ویدئویی هستید؛ باید به خدمتتان عرض کنم که بازی مهاجمان فضایی یا همان Space Invaders در نسل دوم و درکنسول آتاری به عنوان پیشتاز این سبک شناخته می‌شود. مانند دیگر بازی‌های شوتم آپ، شما باید به صورت انفرادی با دشمنان مقابله کنید. از طرفی دیگر بازی Space Invaders از اون دسته بازی‌هایی بود که برای اولین بار عنصر تیراندازی را برای کاربران به ارمغان آورد.

نمای بازی مهاجمان فضایی از بالا بود و شما در بازی کنترل یک سفینه را بر عهده داشتید که باید بدون برخورد با گلوله‌های دشمن، مانع نزدیک شدن آن‌ها به پایگاه شده و آن‌ها را نابود میکردید. البته باید اضافه کنم که این بازی بیشتر به واسطه دستگاه‌های آرکید در جهان شناخته شده است و اگر بخواهیم به دنبال بازی مهاجمان فضایی در ایران بگردیم، بهتر است شما را به یاد کنسول بریک‌گیم یا همان «آتاری دستی» بیاندازم! در یکی از بازی‌های این کنسول قابل حمل، شما می‌توانستید یک بازی شبیه‌سازی شده به Space Invaders را مشاهده کنید.

۳. Pitfall! – ۱۹۸۲

شاید دارندگان آتاری ۲۶۰۰ در ایران زیاد رابطه خوبی با بازی Pitfall! برقرار نمیکردند. پیدا کردن ۳۲ جواهر قیمتی تنها در زمان ۲۰ دقیقه و پایان بازی، چیزی بود که زیاد به بعضی از گیمر‌های آن دوران خوش نمی‌آمد. گیمر‌هایی که عادت داشتن فقط کنترل چپ و راست بازی و شلیک را به دست بگیرند، حالا باید در یک بازی به شدت سخت از خطر‌ها و کمین‌های جنگل مخوف پیت فال عبور می‌کردند و از بعضی از آن‌ها می‌پریدند.

این بازی را می‌توان به عنوان پدر بازی‌های سبک «سکوبازی» معرفی کرد. اگر امروزه از بازی‌های این سبک لذت می‌برید باید بدانید که همه بازی‌های سکوبازی، گیم پلی خود را مدیون Pitfall هستند. همیشه از بازی پیت فال به عنوان یک بازی سخت و نچسب در ایران یاد میشد و بیشتر به واسطه شهرت آن به فروش می‌رسید. فراموش نکنید که Pitfall! از پرفروش‌ترین بازی‌های آتاری ۲۶۰۰ بود و یکی از اولین آثار ماندگار کمپانی اکتیویژن به شمار می‌رود. شرکتی که امروزه با عناوینی همچون Call Of Duty می‌درخشد، در دهه ۸۰ میلادی با Pitfall! قدرتنمایی می‌کرد.

۴. Seaquest (زیردریایی جنگی) – ۱۹۸۳

وقتی در برنامه‌های مستند یا فیلم‌هایی که از تلویزیون پخش میشد با تصاویر زیردریایی‌ها رو به رو میشدیم، هیچ وقت یه این فکر نمیکردیم که روزی یک بازی را تجریه کنیم که در آن هدایت یک زیردریایی را برعهده داشته باشیم. دقیقا به همین علت، بازی Seaquest در ایران محبوب بود. وقتی که بچه‌ها از بازی Seaquest تعریف می‌کردند، برای خیلی از دوستان‌شان واژه «زیردریایی» ناشناخته بود.

شما در Seaquest کنترل یک زیردریایی ر برعهده داشتید و باید با کوسه‌ها و زیردریایی‌های دیگر مبارزه می‌کردید. Seaquest از آن دسته از بازی‌هایی بود که بخش دونفره جالبی داشت و بین کاربران نیز محبوب بود. همچنین این بازی از دیگر دستاورد‌های کمپانی اکتیویژن بود.

۵. Frogger – ۱۹۸۱

یکی دیگر از بازی‌هایی که سال‌های سال گیم پلی آن ادامه پیدا کرد، بازی Frogger بود که در سال ۱۹۸۱ برای آتاری ۲۶۰۰ عرضه شد. همانند بازی Pac-Man، از دلایل موفقیت این بازی می‌توان به هماهنگی میان گیم پلی و کنترل خوب بازی اشاره کرد. اگر شما هم تجربه بازی Frogger را داشته باشید حتما در خاطرتان هست که در این بازی کنترل یک قورباغه را بر عهده داشتید و باید او را از یک سمت زمین با گذر از موانع به سمت دیگر هدایت کنید.

سختی تدریجی مراحل و افزایش سرعت جا به جابی موانع، باعث هیجان بیشتری در کنترل بازی میشد و بازی Frogger را نزد هواداران محبوب کرده بود. این بازی علاوه بر فروش بالایی که در نسل دوم داشت، به قدری پرطرفدار بود که ساخت و توسعه آن به نسل ششم بازی‌ها و کنسول پلی استیشن هم رسید! همچنین بازی Frogger نیز مورد استقبال خوب هواداران در دستگاه‌های آرکید قرار گرفت.

۶. River Raid – ۱۹۸۲

تمام مسافرت‌های هوایی خود را کنار بگذارید و با تجربه دوباره River Raid به دنیای کودکی خود سفر کنید! هواپیمای جنگی یا هواپیمای بی نهایت، فرقی ندارد که اسمش را چی بذاریم؛ محال است کسی تجربه بازی با آتاری ۲۶۰۰ را داشته باشد و River Raid را بازی نکرده باشد. اگر حتی صددرصد هم با دنیای بازی‌های ویدئویی بیگانه باشید، با دیدن تصاویر River Raid خاطراتی از جنس دهه ۶۰ و بازی‌های ویدئویی اش برای شما زنده می‌شود.

چه دعوا‌هایی که در خانه‌ها بر سر این بازی به راه نمی‌افتاد و چه دسته گوش‌کوبی‌هایی که در راه این بازی شکسته نمی‌شد! اگر در بازی‌هایی شبیه Subway Surfers یا Temple Run ادعا دارید، باید به خدمتتان عرض کنم که این سبک بازی برای اولین بار در River Raid به کار گرفته شد؛ این بازی هیچ گاه به پایان نمی‌رسید و رکورد‌های شما برای هرچند دفعه به ثبت می‌رسید.

چپ و راست محیط بازی، تنها محدوده مانور شما بود و نگرانی دائم از تمام شدن بنزین هواپیما، یکی دیگر از آیتم‌هایی بود که به واقع‌گرایی بازی کمک کرده بود. اگر از طرفداران پروپاقرص این بازی بوده باشید، حتما می‌دانید که شکل قرارگیری دشمنان و موانع کاملا تصادفی بود و شما هیج نقشه راهی را نمی‌توانستید به خاطر بسپارید. اگر گیم پلی بازی را با دقت بیشتری دنبال کنید، متوجه خواهید شد که چرا River Raid در خاطره‌ها ماندگار شد.

به این ترتیب کمپانی اکتیویژن بار دیگر توانسته بود که یک فرانچایز فوق العاده را خلق کند و جایگاه خود را بیش از پیش در صنعت گیم تثبیت کند. جالب است بدانید که امروزه در سراسر نقاط جهان و حتی ایران، تورنمنت‌ها و مسابقات زیادی برای بازی River Raid برگزار می‌شود که بیشتر این مسابقات بر روی کنسول اصلی آتاری ۲۶۰۰ و دسته خلبانی معروفش اجرا میشود. هنوز هواپیمای آتاری، برای دهه شصتی‌ها نماد یک نسل جاودانه و شیرین را به یدک می‌کشد.