فرهنگ > هنر – همشهری آنلاین – بهار کدخدازاده:
در بحث‌های مربوط به فرهنگ و هنر به کرات از واژه “بومی” نظیر شعر بومی یا موسیقی بومی استفاده می‌شود. پرسش این است؛ وقتی می‌گوییم “موسیقی بومی” منظور چیست؟

هنگامی که ما به موسیقی ملل و سرزمين‌هاي مختلف گوش میدهیم، با کمی دقت تفاوت آنها را با یکدیگر احساس میکنیم؛ مثلا تفاوت ملودی در دو قطعه فرانسوی و ایتالیایی را متوجه مي‌شويم و يا از آنجايي كه نوع استفاده از فواصل “پنتاتونيك” در موسيقي ايراني و چيني تفاوت مي‌كند، هنگامی که به یک قطعه موسیقی چیني گوش میکنیم تفاوت آن را با یک قطعه ايراني كالا احساس می‌کنیم. یک مثال ساده‌تر، مقایسه‌ی موسیقی کلاسیکِ شرقی (مثلا موسیقی کلاسیکِ ایرانی) با موسیقی کلاسیکِ غربی است. ما با اندكي دقت تفاوت این دو نوع موسیقی را كاملا متوجه مي‌شويم؛ دليل آن است كه در موسيقي كلاسيك ايراني بيشتر از گام‌هاي مينور استفاده مي‌شود در حالي كه موسيقي كلاسيك غربي بيشتر در گام‌هاي ماژور است.

تفاوت‌ موسيقي ملل ناشي از عوامل گوناگوني نظير؛ تفاوت‌های اقلیمی، تاریخی، آداب و رسوم و بسياري مسائل دیگر است. همين تنوع  تفاوت‌هاي محيطي، انساني، تاريخ باعث مي‌شود كه موسیقی ایران با موسیقی شمال اروپا، موسیقی آفریقای جنوبی با موسیقی آمریکای لاتین و نظاير آن متفاوت باشد. حال اگر هرمنطقه را یک میدان بومی درنظر بگیریم، میتوانیم بگوییم تمام این انواع موسیقی‌ها، موسیقی‌های بومیِ آن منطقه هستند.

اما وقتي مي‌گوييم ” بوم” منظور چيست؟ به طور کلی بوم، محیط زیستگاهِ افرادی است که در اصول اخلاقی و آداب و رسوم و به طور کلی فرهنگی (یا خرده فرهنگ) در آن با یکدیگر اشتراک دارند.

حال اگر” كشور” را به عنوان يك ميدان فرهنگي در نظر بگيريم، در اين ميدان، اقوام گوناگون با آداب و رسوم، تاريخ و فرهنگ‌هاي مختلف زندگي مي‌كنند. به اين ترتيب، همانطور كه تنوع موسيقي در ميان ملل وجود دارد در يك كشور نيز به دليل اين تنوعات، با موسيقي‌هاي متنوع و متفاوت مواجه هستيم.

به این ترتیب مثلا در ایران، موسیقی کردها، لرها، گیلک‌ها،بلوچ‌ها، جنوبی‌ها و سایر اقوامِ با هم متفاوت است.

بحث در خصوص دلايل مشخص اين تفاوت‌ها و نقاط اشتراك آنها بسيار مفصل است به عنوان نممونه در پاسخ به اين پرسش كه چرا موسیقی کردهای ایران شامل ریتم‌های دو ضربی و کوبنده است، درحالی که موسیقی گیلک های ایران بیشتر در آواز دشتی ساخته می شود بحث‌های مفصلی صورت گرفته است که در اینجا مجال ذکر آنها نیست. اما نکته‌ی مهم و قابل توجه در مبحث موسیقی‌های بومی این است که در تمام دنیا، موسیقی بومی هر منطقه مختص به خودش است. این امکان وجود دارد که انتقال فرهنگی در بعضی مناطق باعث مشابه بودن موسیقی این مناطق باشد اما به هرحال ریشه‌ی موسیقی‌های بومی را می‌توان در آداب و رسوم منطقه‌ی رشد آن جستجو کرد.

نکته‌ی دیگر آنکه در ایران برای بیان مفهوم موسیقی بومی، از عباراتِ “موسیقی نواحی”، “موسیقی محلی”، “موسیقی فولکلوریک” و “موسیقی مقامی” نیز استفاده م‌ شود که امروزه بیشتر عبارتِ “موسیقی نواحی” در این باره کاربرد دارد البته باید به این نکته توجه کرد که از نظر تخصصی ، موسیقی نواحی در ايران حتما با آواز همراه می شود درحالی که موسیقی بومی ممکن است بدون آواز باشد.

Let’s block ads! (Why?)

RSS