ماهنامه مطب – دکتر اردلان آزاد: «نمی خواهم به مدرسه بروم!» این یکی از شکایت های قدیمی است که خیلی از مادران از زبان کودکان شان می شنوند، اما تحقیقات زیادی که در این زمینه انجام شده است، نشان می دهد دلیل چنین حرفی ریشه در مشکلی عمیق دارد: اضطراب مدرسه.

 

مطالعاتی که به تازگی در این زمینه صورت گرفته است، مشخص ساخته که اختلالات اضطرابی یکی از شایع ترین بیماری های روانی در میان کودکان و دانش آموزان است. براساس آمارها، حدود 10 درصد دانش آموزان از این بیماری رنج می برند و به درمان نیاز دارند. تحقیقات زیادی در این زمینه انجام نشده است که چه گروه سنی بیشتر از اضطراب مدرسه رنج می برد، اما کارشناسان معتقدند که بچه های کوچکتر- به خصوص پیش دبستانی ها- بیشتر درگیر این بیماری می شوند.

دکتر سوچتا کانولی- روانپزشک کودک و مدیر مرکز اختلالات اضطرابی کودکان در دانشگاه ایلینوی شیکاگو- می گوید: «هر روز که می گذرد، جامعه بیشتر و بیشتر از بچه ها انتظار دارد و چنین خواسته هایی فشار زیادی را به کودکان وارد می کند. همه بچه ها توانایی مدیریت چنین وضعیتی را ندارند. در نتیجه، دچار اضطراب مدرسه می شوند و از رفتن به مدرسه واهمه دارند. چون می ترسند نتوانند به اهدافی که والدین شان برای آنها در نظر گرفته اند برسند.»

 

 

 
اختلال اضطراب جدایی یا همان اضطراب مدرسه

اگر گم شوم چه اتفاقی می افتد؟ می توانم دوستان جدیدی پیدا کنم؟ اگر از معلم جدیدمان خوشم نیاید چه می شود؟ اگر کسی اذیتم کند چه می شود؟ اگر یک عالمه تکلیف داشتم چه کار کنم؟
وقتی کودک شما شروع به پرسیدن چنین سوالاتی می کند، نشان دهنده مشکلات بالقوه بزرگ تری است. او احتمالا گرفتار اضطراب مدرسه شده است. این اختلالی است که در نتیجه آن، کودک از رفتن به مدرسه امتناع می کند، گریه می کند، گوشه گیر می شود و حتی از مشکلات جسمانی چون اسهال رنج می برد. در این اختلال کودک می ترسد از والدین یا اعضای خانواده اش جدا شود برای همین از مدرسه رفتن امتناع می کند. سعی کنید پیش از آغاز مدرسه این اختلال را از بین ببرید. در ادامه چند راه حل در این رابطه اشاره شده است.

تمرین کنید: اگر اولین باری است که کودک تان از شما دور می شود، بهتر است برای این جدایی آماده شوید و کمی تمرین کنید. سعی کنید در روزهای نزدیک به مدرسه، او را چند ساعتی به خانه مادربزرگ یا یکی از دوستان تان بفرستید تا تنها بودن را تجربه کند. بعد کم کم ساعت ها را زیاد کنید تا کل روز را کنار هم نباشید. هر دو نفرتان باید یاد بگیرید که می توانید بدون هم زندگی کنید.

کودک تان را بشناسید: اگر کودک شما خیلی بهتان می چسبد، جای نگرانی نیست. گاهی اوقات این شما هستید که استرس ایجاد می کند و کودک را به وادی اضطراب می کشید. اگر نگرانید که کودک ساعات سختی را در مدرسه تحمل می کند، بهتر است با او صحبت کنید و از مشکلات برایش بگویید. البته سعی کنید با آرامش او را راهنمایی کنید.

با هم بازی کنید: برای اینکه کودک بداند که در مدرسه چه در انتظارش است، می توانید مدرسه بازی کنید. شما نقش کودک را بازی کنید و کودک نقش شما را. با این روش، کودک می تواند خیلی چیزها را در آرامش، بازی و شاید یاد بگیرد. می توانید یک روز مدرسه را کامل بازی کنید: از خواب بیدار شوید، صبحانه بخورید، لباس بپوشید، سوار سرویس شوید و… با کمی خلاقیت می توانید کودک را از اضطراب روز اول مدرسه دور کنید.

همکلاسی هایش را پیدا کنید: اگر می توانید یک یا دو تا از همکلاسی های کودک تان را پیدا کنید و قبل از مدرسه با آنها آشنا شوید. سعی کنید اجازه دهید بچه ها با هم آشنا شده و بازی کنند. با این روش، شما با والدین آنها آشنا می شوید و می توانید مطمئن شوید که آیا می توانید به هم نزدیک شوید یا خیر. می توانید به کودک بگویید که در مدرسه می تواند با آنها باشد. روشی که باعث کاهش اضطراب در کودک می شود.

با هم به خرید بروید: برای شروع مدرسه، هر کودک به خرید نیاز دارد. باید کیف و دفتر و مداد و جامدادی بخرید. می توانید همراه هم به فروشگاه بروید و با شادی خرید کنید و در نهایت ناهار یا شامی به خودتان بدهید. اجازه دهید خودش کیف و دفترش را انتخاب کند. چنین کاری به او آرامش می دهد.

زمان خواب او را تنظیم کنید: در طول تابستان، بسیاری از بچه ها آخر وقت می خوابند و صبح ها دیر بیدار می شوند. باید سعی کنید در روزهای قبل از مدرسه خواب آنها را تنظیم کنید تا صبح ها برای بیدار شدن دچار مشکل نشوند. باید ساعت بدن آنها با ساعت مدرسه رفتن شان تنظیم شود.

چند کتاب در این زمینه بخوانید: کارشناسان معتقدند شخصیت های فانتزی به بچه ها کمک می کنند تا راحت تر با مشکلات کنار بیایند. پس سعی کنید کتاب هایی در این زمینه پیدا کنید و هر روز یکی از آنها را با کودک بخوانید. کتاب خواندن یکی از بهترین روش ها برای غلبه بر اضطراب مدرسه است.

قبل از شروع مدرسه، سری به آنجا بزنید:

با مدیر مدرسه صحبت کنید و ببینید به شما اجازه می دهد تا قبل از شروع مدرسه به آنجا سر بزنید و همراه کودک از کلاسش بازدید کنید. آشنایی با فضای کلاس و مدرسه از نگرانی های او و شما می کاهد.

شب قبل از مدرسه، او را راحت بگذارید: شب قبل از شروع مدرسه برای بسیاری از کودکان اضطراب آفرین است. پس به کودک اجازه دهید با خیال راحت کمد لباس هایش را بیرون بریزد یا هر چه را دوست دارد در کیفش بگذارد. آن شب را به او سخت نگیرید و بگذارید با ذهنی آرام مدرسه را شروع کند.

دیر نکنید: روز اول مدرسه دیر نکنید. از شب قبل، ساعت را تنظیم کنید تا سر موقع زنگ بزند و شما صبح خواب نمانید. با این روش، کودک شما می تواند در آرامش صبحانه بخورد و لباس بپوشد. علاوه بر این، روزهای اول مدرسه، وقتی کودک سر وقت آماده شد، می توانید به او جایزه بدهید، مثلا یک شکلات یا آبنبات.

یک تکه از خانه را به او بدهید تا به مدرسه ببرد: اگر کودک به عروسکی یا چیزی در خانه دلبستگی شدید دارد، می توانید در روزهای اول به او اجازه بدهید تا آن را با خود به مدرسه ببرد. ممکن است کودک به مادر وابسته باشد. بنابراین، می توان یکی از وسایل او را به کودک داد تا با خود به مدرسه ببرد و بوی مادر در آنجا به او آرامش بدهد. البته این فقط باید برای روزهای ابتدایی مدرسه رفتن باشد.

مراسم خداحافظی خاصی را ترتیب دهید: یکی از روش های خوب برای از بین بردن نگرانی کودکان این است که مراسم خداحافظی خاصی را در روز اول مدرسه ترتیب دهید. می توانید جلوی در خانه از او عکس بگیرید، او را ببوسید، برایش دست تکان دهید و دوست داشتن تان را به او نشان دهید. البته یک نکته را نباید فراموش کنید: خداحافظی را طول ندهید.

وقت برگشت دیر نرسید: پس از تمام شدن مدرسه، اگر خودتان کودک را به خانه بر می گردانید، مطمئن شوید که دیر نمی رسید؛ چون روز اول بسیار مهم است. اگر هم سرویس او را می آورد، حتما جلوی خانه و با روی گشاده منتظر کودک بمانید. نتیجه کار فوق العاده است.

صبور باشید: اگر چند روز اول کودک بهانه گیر است و از مدرسه خوشش نمی آید، صبر کنید. سعی کنید آرام آرام او را به مدرسه علاقه مند کنید و در صورت نگرانی حتما با مشاور مدرسه صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند.