پارسی وی:وقوع یک زلزله 2.2ریشتری که در منطقه تجریش تهران در روز سه‌شنبه هفته گذشته رخ داد توجهات را دوباره معطوف به زلزله احتمالی در تهران کرد.

مرکز لرزه‌نگاری وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک‌دانشگاه تهران این زلزله2.2 را در موقعیت و مرکز 82.35شمالی و37.51شرقی و عمق ۹کیلومتری زمین اعلام کرد. این زمین‌لرزه در فاصله‌ 8کیلومتری تجریش تهران، 16کیلومتری تهران و 19کیلومتری فشم تهران رخ داده است.به‌منظور آگاهی از جزئیات این زلزله و اینکه آیا این زلزله احتمال وقوع زلزله بزرگ در تهران را افزایش می‌دهد یا اینکه زنگ هشداری است برای شهر تهران گفت‌وگویی با دکتر مهدی زارع معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله انجام داده‌ایم.

دکتر زارع درمورد نحوه ثبت زلزله‌های کوچک گفت: زلزله‌های قابل ثبت در حدود 0.5ریشتر تا2.5ریشتر در محدوده شهری تهران اتفاق می‌افتد، زلزله‌های کوچک‌تر از 2ریشتر به میزان بیشتری رخ می‌دهند و بیش از 2ریشتر با توالی کمتر. در محدوده شهری تهران امکان ثبت این زلزله‌های کوچک وجود دارد، این امکان به این دلیل ایجاد شده است که علاوه بر شبکه لرزه‌نگاری کشوری که هم مؤسسه ژئوفیزیک تهران و هم پژوهشگاه زلزله‌شناسی از آن برخوردار است،

یک شبکه لرزه‌نگاری نیز توسط شهرداری تهران در سال‌86 ایجاد شده است که بر مبنای آن ثبت دقیق‌تر و اندازه‌گیری زلزله‌های کوچک‌تر امکان‌پذیر شده است. برخی از زلزله‌هایی که در دستگاه لرزه‌نگاری ثبت می‌شود و به‌ویژه زلزله‌هایی در حدود 2ریشتر لرزه‌هایی هستند که به‌دلیل فعالیت‌های معدن‌کاری و فعالیت در زمینه سنگ‌های ساختمانی در اطراف تهران ثبت شده‌اند. در واقع لرزه‌های حاصل از فعالیت‌های انسان هم در زمره زلزله‌های کوچک ثبت می‌شود. البته این زلزله‌ها از زلزله‌های طبیعی که منشا آن فعالیت گسل‌هاست، قابل تفکیک و بازشناسی هستند. اما به‌دلیل زیاد بودن تعداد ایستگاه‌های لرزه‌نگار تمامی انواع زلزله‌ها اعم از طبیعی و غیرطبیعی ثبت می‌شوند.

این متخصص با اشاره به زمین‌لرزه 2.2ریشتری تجریش گفت: زلزله‌های بالای 2ریشتر که احتمال دارد مردم نیز آنها را حس کنند و ایستگاه‌های لرزه‌نگاری آنها را گزارش کنند بیشتر خبری می‌شوند و مورد توجه قرار می‌‌گیرند. اما زلزله‌های طبیعی که در محدوده شمیرانات رخ می‌دهند زلزله‌هایی هستند که بر اثر فعالیت گسل‌هایی که از مناطق شمالی شهر تهران عبور کرده‌اند، رخ می‌دهند. منشا زلزله 2.2ریشتری تجریش نیز ناشی از یکی از گسل‌های پهنه شمالی شهر تهران بوده است. این نقشه گسل روی نقشه‌های زمین‌شناسی به‌عنوان گسل نیاوران شناخته شده است، این گسل نیاوران حدود 15کیلومتر طول دارد، به‌دلیل اینکه گسل نیاوران از زمره گسل‌های شمال تهران است و منشا زلزله اخیر تجریش نیز بوده است، نتیجه می‌گیریم که این گسل فعال است.

دکتر زارع درباره اینکه آیا زلزله کوچک نشانگر احتمال وقوع زلزله بزرگ است، گفت: می‌توان ابهامی که درباره این مسئله وجود دارد را در 2بخش پاسخ داد. اگر فعالیت همه گسل‌های مهم که توان لرزه‌زایی بالا دارند را مشاهده کنیم به نوعی این فعالیت‌ها یادآور مهم‌ترین زلزله‌ای هستند که می‌توانیم انتظار وقوع آن را داشته باشیم، یعنی در واقع درباره زلزله بزرگ احتمالی به ما هشدار می‌دهند.

ما انتظار داریم گسل شمال تهران در آینده موجب بروز یک زلزله 7 یا بالای 7 ریشتر شود، البته زمان وقوع این زلزله احتمالی کاملا نامعلوم است و احتمال دارد چند سال دیگر یا 150سال دیگر رخ دهد و نمی‌توان زمان وقوع آن را به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد. وقوع یک زلزله کوچک دارای یک جنبه یادآوری و هشدار‌دهنده است، به این معنا که هوشیار باشید چرا که احتمال وقوع زلزله بزرگ نیز وجود دارد. به‌دلیل توان بالای لرزه‌خیزی گسل نیاوران ما نباید احتمال یک زلزله بزرگ را نادیده بگیریم.

مسئله دوم اما مربوط به پیش‌بینی زمانی است، اگر ما زلزله 7ریشتر به بالا را پیش‌بینی کنیم باید به پیش‌بینی زمانی توجه ویژه‌ای داشته باشیم. گزارش‌‍‌هایی که از یک زلزله کوچک به‌دست می‌آید حاکی از میزان توان لرزه‌زایی یک گسل است. اگر بخواهیم با مدل‌های موجود پیش‌بینی زمانی کنیم، امکان دارد بتوانیم با استناد به زلزله‌های متوسط به بالا نوعی هشدار زمانی حدودی بدهیم. اما نمی‌توان با استناد به یک زلزله 2/2ریشتری درباره وقوع یک زلزله بزرگ پیش‌بینی زمانی کرد. زلزله‌های کوچک باید خیلی دقیق‌تر از زلزله‌های بزرگ رصد شوند و ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در سطح شهر باید به‌صورت متراکم‌تری وجود داشته باشند.