در پیوست شماره يك لايحه بودجه سال 1395 براي برنامه توسعه حمل‌ونقل ريلي با 47 طرح اعتباری معادل 21.269 میلیارد ریال پیش‌بینی شده که 33.4 درصد اعتبار برنامه‌هاي حمل‌ونقلي در اين پیوست است.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مرکز پژوهش‌های مجلس در این خصوص، طی گزارشی درباره بودجه بخش حمل‌ونقل اشاره کرده است؛ از طرح‌هاي مذكور، 46 طرح آن از طرح‌هاي در دست اجرا از سال‌هاي گذشته و يك طرح آن، طرحي جديد است كه شروع آن از سال 1395 خواهد بود. اين طرح، مشاركت در احداث راه‌آهن دو خطه برقي اصفهان- اهواز به طول 649 كیلومتر و با اعتبار كل معادل 12.488 میلیارد ريال نام دارد. با وجودي كه بیش از 12 هزار كیلومتر خط‌آهن در پايان برنامه پنجم توسعه يعني پايان سال 1394 در دست اجرا خواهد بود و متوسط عملکرد احداث خطوط آهن در كشور بیش از 200 كیلومتر در سال نیست كه از كمبود منابع اعتباري از جمله موارد در پايین بودن عملکرد احداث خطوط‌آهن نام برده مي‌شود. همچنین نوسازي و بهسازي خطوط موجود كه از طول عمر بالا رنج مي‌برند و از اولويت اجرايي برخوردار هستند، آوردن طرح جديد اگرچه با نام مشاركت، جز اين‌که به حجم تعهدات دولت اضافه شود و موجب توزيع منابع محدود بین انبوه طرح‌هاي در دست اجرا شود، چیز ديگري است؟

مرکز پژوهشهای مجلس متذکر می‌شود: در اين رابطه بايد گفت از طرفي دولت سیاست تجديدنظر در طرح‌هاي در دست اجرا و حذف طرح‌هاي غیرضرور و فاقد توجیه را عنوان مي‌كند و در اجراي اين سیاست براي 24 طرح از مجموع 47 طرح برنامه توسعه حمل‌ونقل ريلي در سال 1395 يعني بیش از نصف طرح‌هاي در دست اجراي اين برنامه، اعتباري معادل تا 100 میلیارد ريال پیش‌بیني مي‌كند كه با توجه به بالا بودن هزينه‌هاي اجرا، اين اعتبار چندان تاثیري در پیشرفت فیزيکي طرح‌ها نخواهد داشت. از طرف ديگر، طرح جديد 649 كیلومتري آن هم دو خطه و برقي با اعتبار ناچیز 100 میلیارد ريال در سال 1395 پیش‌بیني مي‌كند كه اين اعتبار براي شروع احداث و حداقل تجهیز كارگاه نمي‌تواند كافي باشد.

در اين رابطه اولا ضرورت اجراي اين طرح از نظر داشتن توجیه حمل‌ونقلي مورد سوال است. ثانیا به‌نظر مي‌آيد با توجه به روال در پیش گرفته شده در دو سال گذشته و لايحه بودجه سال 1395 چندان اعتقادي به تجديدنظر طرح‌هاي در دست اجرا وجود ندارد.

اعتبار طرح‌هاي برنامه توسعه حمل‌ونقل ريلي در سال 1395 نسبت به اعتبار سال 1394 از رشد 12.8 درصدی برخوردار است كه اين رشد از متوسط رشد اعتبارات طرح‌هاي تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي بخش كه 13.9 درصد است و همچنین از متوسط رشد اعتبارات تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي كشور در لايحه بودجه سال 1395 يعني 17.3 درصد كمتر است.

بنا به این تحلیل، علاوه بر محدوديت منابع براي اجراي طرح‌هاي توسعه حمل‌ونقل ريلي، لازم است از عدم توجه لايحه بودجه سال 1395 به امر نگهداري از سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده در حمل‌ونقل ريلي، با وجود طول عمر بالاي خطوط و وسايل ناقله كه نوسازي و بهسازي آنها از ضرورت‌ها به‌حساب مي‌آيد، ذكري به میان آيد. در برنامه توسعه حمل‌ونقل ريلي در سال 1395 براي طرح بهسازي و نوسازي و نگهداري خطوط موجود آهن كشور، اعتباري معادل 2.176 میلیارد ريال در نظر گرفته شده كه اين اعتبار نسبت به اعتبار پیش‌بیني شده براي اين طرح در سال 1394 كه معادل 2.320 میلیارد ريال بوده، از كاهشي معادل 6.2 درصد حکایت دارد. زمانی که اعتبار لازم براي نگهداري، نوسازي و بهسازي خطوط موجود آهن كشور تامین نمي‌شود تا با نگهداري، بهسازي و نوسازي خطوط، تردد ايمن در حمل‌ونقل ريلي تامین شود، زماني كه متوسط عملکرد احداث خطوط در راه‌آهن بیش از 200 كیلومتر در سال نیست و در ازاي اين عملکرد، بیش از 12 هزار كیلومتر خط‌آهن در دست اجراست، آوردن طرح جديدي آن هم در بالاترين سطح اجرايي يعني هم دو خطه و هم برقي با 649 كیلومتر طول، اگرچه مشاركتي، چه ضرورتي پیدا مي‌كند؟ آيا به حفظ وضعیت موجود و حفظ سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده در حمل‌ونقل ريلي اعتقادي وجود دارد؟ در شرايط محدوديت منابع اصلح خبر آن است كه به وضعیت موجود توجه بیشتري شود تا خللي در جريان عادي حمل‌ونقل به‌وجود نیايد. اما در تدوين لايحه بودجه سال 1395 در برنامه توسعه حمل‌ونقل ریلی به این امر چندان توجهی نشده است.