جشنواره فیلم ونیز از قدیمی‌ترین جشنواره‌های دنیاست که از نظر درجه کیفی در ردیف الف قرار دارد. بخش «افق‌ها» به استعداد‌ها و نگاه متفاوت در فیلم‌های سینمایی توجه دارد. «مالاریا»، جدیدترین ساخته پرویز شهبازی، در اولین حضور بین‌المللی خود مورد قضاوت قرار می‌گیرد. این جشنواره به ریاست «سام مندس» از ١٠ تا ٢٠ شهریور برگزار می‌شود.

  یکی از مقوله‌های پرسوءتفاهم در سینمای ایران، تشخیص‌ندادن قطعی فیلمی نوجو از فیلمی ساختار گسیخته است که به‌راحتی نمی‌توان درباره آن به نتیجه‌گیری دقیق رسید؛ نکته‌ای که از قضا برای فیلم «مالاریا» اتفاق افتاده‌ است. جدای از بحث ارزش‌گذارانه، به نظر شما چگونه این فیلم در بخش «افق‌ها»ی جشنواره فیلم ونیز که فیلم‌های نوجو را رصد می‌کند، پذیرفته شد، درحالی‌که در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار نگرفت؟!

این تشخیص‌ندادن فقط در ایران اتفاق نمی‌افتد و فقط هم مربوط به سینما نیست. بی‌اینکه قصد مقایسه داشته باشم و بلاتشبیه عرض می‌کنم که اگر قرار بود آثار هنری درجا تشخیص داده شوند که ونسان ون‌گوگ و بسیاری از هنرمندان دیگر در فقر و تنگدستی روزگار نمی‌گذراندند! فکر کنید الان یک تابلو ون‌گوگ در موزه «اورسی» پاریس، ٥٠ ‌میلیون یورو ارزش دارد، ولی خودش درمانده ٥٠ گیلدن بود تا از گرسنگی نمیرد!

در جشنواره فجر اتفاق عجیب‌وغریبی که افتاد این بود که برخی از منتقدان – بی‌هیچ غرضی- تحت‌تأثیر جو اینترنتی و تماشاگران جوانی قرار گرفتند که چشمشان با این‌جور فیلم‌سازی آشنا نبود و باعجله شروع به نوشتن نقد منفی کردند! توقع این است که منتقد، تماشاگر را با فیلم ناآشنا و به قول شما نوجو آشنا کند، نه‌اینکه همان ریویو‌های اینترنتی و غیرتخصصی را که فرض کنید یک تماشاگر ١٦، ١٧ساله نوشته، به زبان شیک‌تر بزند! اگر طوری که فراستی همه‌جا می‌گوید نظر تماشاگر در کیفیت یک فیلم ملاک است، پس وجود منتقد اصلا برای چیست؟ بله، سینما متکی به تماشاگر است، اما اینکه فیلم‌ساز به‌دنبال سلیقه تماشاگر باشد حرف لَغوی است. خب دراین‌میان گروه دیگری از منتقدان بودند که شجاعانه از «مالاریا» دفاع و جو را ملایم کردند و من قدردانی می‌کنم. نه به‌خاطر فیلم خودم، به‌خاطر توجهشان به سینمایی که راه آسان را در پیش نمی‌گیرد و تلاش نوآورانه می‌کند و این عین احترام به تماشاگری است که نمی‌خواهد در سینما هم فیلم‌های شبیه سریال‌ها را ببیند. اندکی بعد از جشنواره با هوشنگ گلمکانی تماس گرفتم و گفتم واقعا چه باید کرد؟ در فضاهای اینترنتی تعدادی اندک نمی‌گذارند بحث جدی در بگیرد. فقط فحش می‌دهند. همان ترول‌ها! گفت چه‌کار می‌شود کرد اگر فضاهای اینترنتی خوبی‌هایی دارد، باید بدی‌هایش را هم بپذیریم و حرف درستی بود. من پیشنهاد دادم نه برای فیلم من، به‌طور‌کلی منتقدان اسم‌ورسم‌دار در نوشته‌هایشان تماشاگران را در قبال فیلم‌های – حتی به‌ظاهر- نوآورانه به خویشتن‌داری دعوت کنند تا سینما پیشرفت کند و «مغول»‌های کیمیاوی را اسم بردم که اگر منتقدان نبودند و این فیلم را چند دهه به دندان نمی‌کشیدند که تماشاگران نگاتیو‌هایش را هم تکه‌پاره می‌کردند! گلمکانی گفت، من شخصا هرکاری از دستم بربیاید برای فیلمت می‌کنم و کرد و من همین‌جا از او تشکر می‌کنم.

مبحث مهم دیگر اینکه برای جهانی‌شدن یک فیلم، باید پخش‌کننده قوی داشته باشد. اصولا فیلم شما از چنین ظرفیتی برخوردار است؟

الان «دریم لب فیلمز» پخش فیلم را برعهده دارد که در فرانسه است و پخش‌کننده قدرتمندی هم هست. باید ببینیم در آینده چه فرصت دیگری پیش می‌آید.

  در گفت‌وگویی گفته بودید فیلم‌سازی همچون مایکل چیمینوی فقید به دلیل قضاوت‌های عجولانه، اعتمادبه‌نفسش را از دست داد و دیگر نتوانست فیلم خوب بسازد. آیا شما هم چنین حسی درباره فیلم‌های اخیرتان پیدا کرده‌اید؟

حقیقتا نه. تا قبل از «مالاریا» که همه‌چیز خوب بود. در این مورد هم، من، تهیه‌کننده، آقای ردایی و دیگر همکارانم اعتقادمان را از دست ندادیم. فیلم دوستداران دوآتشه و دشمنان قسم‌خورده داشت. در گفت‌وگویم با ایسنا، مایکل چیمینو را مثال زدم و منظورم این بود که فیلم‌ساز بزرگی مثل ایشان هم ممکن است با برخوردهای غیرمنصفانه و عجولانه تعادلش را از دست بدهد!

  برنامه‌تان برای حضور در جشنواره ونیز چیست؟ همراهانتان چه کسانی هستند؟

همراهان مشخص نیستند و هنوز تصمیمی گرفته نشده و منتظر هستیم ببینیم شرایط حضور چیست. برنامه‌های آنجا هم توسط مسئول روابط‌عمومی فیلم که شخصی غیرایرانی و حرفه‌ای است سازمان داده می‌شود.

  درباره حضور فیلم در بخش «افق‌ها» چه نظری دارید؟

امیدوارم نماینده شایسته‌ای از سینمای جدید ایران باشیم. کسانی هم که از حضور فیلم در ونیز تعجب کرده‌اند بهتر است کمی از خودشان تعجب کنند که جلو جریان‌های نوین فیلم‌سازی می‌ایستند!

5858