پایگاه صلح خبر -گروه سیاست-هادی رضایی: نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، شامل ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، همواره به عنوان دو ستون اصلی دفاعی کشور شناخته شده‌اند. این دو نهاد نظامی، با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایران در منطقه غرب آسیا، نقش محوری در حفظ امنیت ملی و منطقه‌ای ایفا می‌کنند. برگزاری رزمایش‌ها و تمرینات نظامی، بخشی از استراتژی این نیروها برای آمادگی دائمی در برابر تهدیدات احتمالی است. در سال ۱۴۰۳، این رزمایش‌ها با اهداف مختلفی از جمله تقویت هماهنگی بین نیروها، ارزیابی قابلیت‌های عملیاتی و نمایش قدرت نظامی به دشمنان بالقوه، در مناطق مختلف کشور برگزار شده‌اند. که بر اساس آمار و اطلاعات می‌توان سال ۱۴۰۳ را یکی از فعال‌ترین سال‌های نیروهای مسلح در برگزاری رزمایش نامید.
در این سال در کنار برگزاری انواع رزمایش‌هایی دریایی، هوایی، پدافندی و زمینی در نقاط مختلف جغرافیای کشورمان چند رزمایش بین الل مللی نیز به میزبانی کشورمان برگزار شد که یکی از این رزمایش‌ها در دریایی خزر و دو رزمایش هم در خلیج فارس و دریایی عمان تا اقیانوس هند برگزار شد همچنین یگان‌های شناوری از ارتش و سپاه نیز در رزمایش امداد و نجات در حاشیه خلیج فارس شرکت کردند. از سوی دیگر برای اولین بار رزمایش مشترک زمینی میان نیروی زمینی ارتش و ارتش آذربایجان در ارس و رزمایش تکاوران ارتش با ارتش عمان در کشور عمان برگزار شد که هر کدام به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار بود و نشاندهنده بلوغ نیروهای مسلح کشورمان است به شکلی که ارتش‌های قدرت‌های بزرگی همچون چین و روسیه خواهان برگزاری رزمایش مشترک با ایران هستند.
این گزارش به بررسی دقیق این رزمایش‌ها می‌پردازد و سعی دارد با توجه به اطلاعات موجود، جزئیاتی از زمان، مکان، نوع نیروها، تجهیزات و اهداف هر یک از این تمرینات را ارائه دهد.
۱- رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۵ ایران، چین و روسیه
هفتمین رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۵ با حضور ایران، چین و روسیه و ناظرانی از ۹ کشور قطر، عراق، آفریقای جنوبی، عمان، امارات، سریلانکا، پاکستان، آذربایجان و قزاقستان و با شعار «با هم برای برقراری صلح و امنیت»، با پیام صلح و دوستی، برای ششمین سال متوالی با مشارکت یگان‌هایی از نیروی دریایی ارتش و یگان‌های منتخبی از نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین یگان‌هایی از نیروی دریایی چین و روسیه و ناظرانی از کشورهای قزاقستان و پاکستان به مدت چهار روز در منطقه‌ای به وسعت ۱۷ هزار کیلومتر مربع در شمال اقیانوس هند برگزار شد.

این رزمایش در سه فاز طراحی شده بود که فاز اول آن پس از دریافت یگان‌های شناور مهمان و انتقال افسران و فرماندهان شناورها به ساحل و شرکت در جلسه توجیهی، توجیهات تخصصی به طور کامل انجام و جلسات تخصصی برگزار شد و پس از برگزار ی مراسم آشنایی، فاز دریانوردی آغاز شد و در آن سریال‌های مختلفی از قبیل نجات کشتی ربوده شده، تجسس و نجات، اطفای حریق، هلی برن و تمرینات مختلفی که به کار گیری هواگردها و بالگردها طراحی شده انجام شد و بعد از نجات و آزادسازی شناورهای ربوده شده، رژه دریایی برگزار شد. همچنین در ادامه و بعد از انجام تمرینات در دریا، دیبریفینگ (گزارش پس از عملیات) و تجزیه و تحلیل اجرای رزمایش انجام شد.
این رزمایش چند سالی است که با ابتکار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و با حضور پررنگ نیروی دریایی سپاه و با محوریت کشورهای ایران، روسیه و چین انجام می‌شود.
یکی از ویژگی‌های رزمایش ۲۰۲۵ حضور ۹ کشور به عنوان ناظر در رزمایش مرکب کمربند امنیت دریای بود و بر همین اساس قطر، عراق، آفریقای جنوبی، عمان، امارات، سریلانکا، پاکستان، آذربایجان و قزاقستان نسبت به اعزام ناظر اقدام کردند و در مجموع ۱۲ کشور در رزمایش حاضر بودند.
هدف رزمایش ارتقای امنیت دریانوردی در شمال اقیانوس هند و افزایش تعاملات دریایی بین نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی خلق چین و فدراتیو روسیه به منظور افزایش سطح همکاری‌ها و مهارت آموزی و انتقال تجربه است و در تلاشیم در سال‌های آتی بتوانیم گستره این همکاری‌ها را در سایر کشورهای همسو و همسایه داشته باشیم.
همانطور که می‌دانید در مرزهای زمینی یک کشور به تنهایی می‌توان امنیت را برقرار کند اما شمال اقیانوس هند و پهنه اقیانوسی با توجه گستره آن، کشورهای همسو و صاحب منافع لازم است جهت مبارزه با پدیده شوم دزدی دریایی و مبارزه با تروریسم دریایی ائتلاف سازی داشته باشند؛ چرا که بسیاری از کشوها به منظور حفظ منافع شأن در پهنه اقیانوسی ائتلاف سازی می‌کنند. سه کشور ایران، روسیه و چین نیز هفتمین مرحله این ائتلاف را برای حفظ منافع جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همسو و صاحب منافع در شمال اقیانوس هند انجام دادند.
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی به صورت سه جانبه در ششمین سال متوالی و هفتمین مرحله به میزبانی جمهوری اسلامی ایران با شرکت و همکاری تنگاتنگ، یگان‌های شناور و پروازی نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شامل ناوشکن‌های «جماران»، الوند، بایندر و ناوهای نیزه، گناوه، نایبند، بهرگان و شناورهایی از نیروی دریایی سپاه پاسداران شامل ناو محافظ «شهید صیاد شیرازی»، ناو «شهید روحی» و ناو «شهید محمودی» و شناورهای تندرو و همچنین ناوشکن رزخی، ناوشکن تسدی ژاپوف و ناو لجستیکی پچینگا نیروی دریایی چین با ناو شکن بائو تو و ناو لجستیکی گا ئو یو هو حضور داشتند.
برگزاری رزمایش مرکب یا مشترک میان دو یا چند کشور نیازمند مقدمات بسیار گسترده‌ای است و در کنار تعاملات و روابط گسترده سیاسی و نظامی، نیاز به مدارک و کتب مرجع دریا نوردی و رسیدن به یک زبان مشترک تاکتیکی دارد که تهیه این مدارک با توجه به تنوع تجهیزاتی، فرهنگی و تفاوت زبانی به پیچیدگی و اهمیت این رزمایش می‌افزاید.
با توجه به اینکه کشورهای روسیه و چین، زبان، فرهنگ و کتب مرجع دریا نوردی خود را دارند و ایران نیز به همین شکل زبان، فرهنگ و قوانین دریا نوردی ویژه خود را دارد وقتی بخواهند این دو در کنار هم قرار بگیرند باید مشترکات را هدف گزاری کرده و این مشترکات را تقویت کنند.
۲- رزمایش مرکب دریایی آیونز
مرحله اصلی رزمایش مرکب دریایی آیونز (IMEX ۲۰۲۴) با حضور تعدادی از کشورهای حاشیه اقیانوس هند طی روزهای ۲۵ الی ۲۹ مهرماه و به میزبانی ناوگان جنوب نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و با شعار «با هم برای اقیانوس هند امن و ایمن» و با شرکت ناوگروه کشور روسیه و ناوگروه کشور عمان و نظارت نمایندگان کشورهای روسیه، عربستان سعودی، تایلند، پاکستان، قطر، عمان، بنگلادش و هند که از نزدیک بر رزمایش نظارت داشتند و دیگر اعضای آیونز نیز به صورت برخط و تصویری نظاره گره رزمایش بودند برگزار و پیام رزمایش صلح، دوستی، همدلی و مشارکت جمعی اعلام شد.
مهمترین اهداف آیونز (IMEX ۲۰۲۴)
هدف از برگزاری این رزمایش تحکیم امنیت جمعی پایدار و مبانی آن در منطقه و گسترش همکاری‌های چند جانبه میان کشورهای شرکت کننده و همچنین نشان دادن حسن نیت و توانایی این کشورها در راستای حمایت مشترک از صلح و دوستی و امنیت دریایی است.

از اهداف دیگر این رزمایش می‌توان به تقویت امنیت تجارت دریایی بین‌المللی، صیانت از خطوط مواصلاتی دریایی در اقیانوس هند و آبراه‌های بین‌المللی بر پایه صلح و دوستی، اقدامات بشردوستانه، تبادل اطلاعات در حوزه امداد و نجات دریایی و تبادل تجربیات اشاره کرد.
برگزاری رزمایش مرکب دریایی یا مشترک میان دو یا چند کشور نیازمند مقدمات بسیار گسترده‌ای است و در کنار تعاملات و روابط گسترده سیاسی و نظامی، نیاز به مدارک و کتب مرجع دریا نوردی و رسیدن به یک زبان مشترک تاکتیکی دارد که تهیه این مدارک با توجه به تنوع تجهیزاتی، فرهنگی و تفاوت زبانی به پیچیدگی و اهمیت این رزمایش می‌افزاید.
با توجه به اینکه کشورهای روسیه، عربستان سعودی، تایلند، پاکستان، قطر، عمان، بنگلادش و هند و البته دیگر اعضای اتحادیه نیروهای دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند، زبان، فرهنگ و کتب مرجع دریا نوردی خود را دارند و ایران نیز به همین شکل زبان، فرهنگ و قوانین دریا نوردی ویژه خود را دارد وقتی بخواهند این چندگانگی در کنار هم قرار بگیرند باید مشترکات را هدف گذاری کرده و این مشترکات را تقویت کنند.
همچنین باید دانست رزمایش IONS۲۰۲۴ به عنوان یک اقدام چندجانبه، بر اهمیت همکاری‌های دریایی میان کشورهای حاشیه اقیانوس هند تأکید دارد. این رویداد به عنوان بستری برای تقویت همکاری‌های امنیتی و تبادل اطلاعات در راستای تأمین امنیت منطقه‌ای عمل می‌کند. در دنیای امروز، اهمیت منطقه‌گرایی و ایجاد نهادهای همکاری در سطح محلی بیش از پیش احساس می‌شود و برگزاری چنین رزمایش‌هایی نشان‌دهنده تمایل کشورها به همبستگی و همکاری در برابر تهدیدات مشترک است.
یکی از دستاوردهای کلیدی این رزمایش، ایجاد فضایی مناسب برای تبادل اطلاعات و تجربیات میان نیروهای دریایی کشورهاست. با توجه به افزایش چالش‌های امنیتی غیر سنتی در دریاها، برگزاری نشست‌های مشابه می‌تواند به تقویت درک مشترک و پیشبرد استراتژی‌های همکاری‌جویانه کمک کند. این گردهمایی همچنین به عنوان پلتفرمی برای بحث و تبادل نظر در مورد مسائل امنیتی، می‌تواند به شناسایی و حل چالش‌های موجود یاری رساند.

برگزاری رزمایش دریایی IONS۲۰۲۴ به میزبانی ایران، نه تنها به تقویت همکاری‌های دریایی کمک می‌کند، بلکه به عنوان پاسخی مؤثر به سناریوهای ضد ایرانی، اعتبار و نفوذ این کشور را در سطح بین‌المللی تقویت می‌نماید. این رزمایش نشان‌دهنده عزم و اراده کشورها برای ایجاد یک چارچوب امنیتی مشترک در منطقه است که می‌تواند به تقویت صلح و ثبات در اقیانوس هند و فراتر از آن یاری رساند.‌۳- نخستین رزمایش مشترک زمینی بین ایران و عمان
۹ مهر ۱۴۰۳ نخستین رزمایش مشترک زمینی بین نیروهای زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان که به شاهین‌های کوهستان ۱ (صقور الجبل ۱) موسوم می‌باشد، در ولایت جبل الاخضر کشور عمان برگزار شد.

این رزمایش با مشارکت نیروهای زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان و همچنین پشتیبانی نیروی هوایی و پلیس سلطنتی عمان و با هدف تبادل و انتقال تجربیات، آموزش‌های رزمی مشترک و ارتقا سطح آمادگی رزمی و عملیاتی در حال برگزاری بوده و تا تاریخ دهم مهرماه ادامه خواهد داشت.
۴- رزمایش مشترک دریایی ایران و عمان
۱۹ مهر ۱۴۰۳ رزمایش مشترک امداد و نجات در دریا با مشارکت ناوها و ناوشکن‌های نیروهای دریایی ارتش و سپاه پاسداران و نیروی دریایی سلطنتی عمان، به میزبانی کشور عمان برگزار شد.
رزمایش مشترک امداد و نجات دریایی میان نیروهای دریایی جمهوری اسلامی ایران و عمان، بر اساس طرح‌های عملیاتی دریا پایه، به میزبانی نیروی دریایی سلطان عمان و با مشارکت شناورهای رزمی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران و یگان‌های رزمی سطحی و پروازی نیروی دریایی عمان، در محدوده آب‌های شمال اقیانوس هند و تنگه هرمز برگزار شد.

این رزمایش، به‌منظور ارتقای آمادگی رزمی و اجرای توافقات به‌عمل آمده مرتبط با سناریوهای امینت دریایی در کمیسیون‌های مشترک دوستی نظامی جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان، با مشارکت ناوشکن تمام ایرانی جماران و ناو موشک‌انداز زره نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و دو شناور رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین یگان‌های سطحی و پروازی نیروهای دریایی سلطنت عمان، با برگزاری عملیات‌های مشترک برنامه امداد و نجات، گشت بالگرد، کنترل و گشت منطقه، اعزام غواص، افراشت پرچم، اعزام قایق و … برگزار شد.
حضور اثرگذار ناوشکن تمام ایرانی جماران و ناو موشک‌انداز تمام ایرانی زره در کنار دیگر واحدهای رزمی سطحی نیروی دریایی سپاه پاسداران در این رزمایش، جلوه زیبایی از خودکفایی ملی در حوزه تجهیزات دفاع دریایی به نمایش گذاشت.
۵- رزمایش مرکب امداد و نجات و امنیت دریای خزر
در روزهای ۱۲ الی ۱۴ آبان ۱۴۰۳ رزمایش مرکب امداد و نجات دریای خزر با شرکت یگان‌های شناور سطحی و پروازی ایران، آذربایجان و روسیه در دریای صلح و دوستی دریای خزر برگزار شد.

در این رزمایش، که با شعار “همکاری برای صلح و دوستی” در دریای خزر برگزار شد، یگان‌های شناور و پروازی نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شامل ناوشکن دیلمان، ناوهای موشک‌انداز «سپر»، «پیکان»، «جوشن»، یک فروند بالگرد ۲۱۲ ABو شناور نیروی دریایی سپاه پاسداران با نام «شهید بصیر»، شناورهایی از دریابانی فرماندهی انتظامی کل کشور و همچنین شناورهای امداد و نجات G۱۲۹ و A۶۴۰ جمهوری آذربایجان حضور داشتند.
۶- رزمایش مشترک ارس ۱۴۰۳
۸ آذر ۱۴۰۳ مرحله اصلی رزمایش مشترک ارس ۱۴۰۳ با حضور فرماندهان عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در ارتفاعات صعب‌العبور شهرستان مرزی اصلاندوز استان اردبیل اجرا شد.
در ابتدای این رزمایش سرتیپ پاسدار ولی معدنی معاون عملیات نیروی زمینی سپاه و ارشد نظامی کشورمان در این رزمایش با بیان این‌که «نیروی زمینی سپاه همواره نقش برجسته‌ای در برقراری امنیت کشور دارد»، گفت: این رزمایش یکی از صدها برنامه رزمی است که البته برای نخستین بار به صورت مشترک با کشور جمهوری آذربایجان اجرا می‌شود.

سرتیپ وقار علیوردی یف رئیس اداره عملیات وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز با بیان این‌که «مرحله چهارم این رزمایش از مرحله اصلی آن است»، گفت: در این مرحله گروه‌های مسلح غیرقانونی فرضی منهدم گردیدند.
علیوردی یف در پایان سخنانش بخاطر برگزاری مشترک این رزمایش، از فرماندهان عالی رتبه نظامی جمهوری اسلامی ایران و شرکت کنندگان در آن قدردانی کرد.
در ادامه، این رزمایش با رمز یا فاطمه الزهرا در ۶ مرحله تخصصی اجرایی شد. در مرحله نخست، پهپادها، عناصر سازمان یافته مسلح غیر قانونی را شناسایی کرده و جهت رؤیت فرماندهان، تصاویر را به دیدگاه ارسال کردند.
مرحله بعدی این رزمایش بهره‌گیری از جنگ الکترونیک بود و نیروهای خودی با استفاده از سامانه‌های جنگال، ارتباطات نیروهای مسلح غیر قانونی فرضی را مختل کردند. سپس خلبانان زبده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروهای ویژه دو کشور را با استفاده از دو بالگرد به صورت مجزا در منطقه صعب‌العبور پیاده کردند.
در مرحله دیگر، از هر دو کشور نیروهای ویژه از هر کدام به استعداد ۲۰ نفر وارد منطقه شده و ارتفاعاتی که نیروهای سازمان یافته مسلح غیر قانونی در آن حضور داشتند را تصرف کردند.
بعد از تصرف ارتفاعات، عناصر دشمن در تنگنا قرار گرفته و هنگام فرار با انفجار انواع مین در مسیر پیشروی آنها با آتش‌های ادواتی از جمله موشک فلق با آتش پر حجم، منهدم شدند.
در مرحله پایانی این رزمایش ضمن انجام عملیات هلی‌برن توسط نیروهای خودی، منطقه به صورت کامل پاکسازی شده و رزمایش ارس ۱۴۰۳ با نظم و انضباط دقیقی به پایان رسید.۷- رزمایش مشترک همزمان مقابله با تروریسم ایران و آذربایجان برگزار شد
۲۴ خرداد ۱۴۰۳ رزمایش مشترک همزمان مقابله با تروریسم جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان برگزار شد.
امیر سرتیپ کریم چشک معاون عملیات نیروی زمینی ارتش، ضمن اشاره به توافق دوطرفه میان کشورهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، گفت: بر اساس توافقات صورت گرفته میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، رزمایشی در سطح یک گردان از نیروهای ویژه و واکنش سریع، به منظور مقابله با تروریسم و تأمین امنیت پایدار سد ارس که مورد تهدید از سوی گروه‌های تروریستی است، به مدت یک روز در استان آذربایجان غربی به مرحله اجرا گذاشته شد.

وی افزود: این رزمایش به منظور ارائه برنامه نظامی هوشمند با به‌کارگیری تاکتیک‌ها و تکنیک‌های متنوع عملیاتی برای مقابله با نیروهای تروریستی و جرایم سازمان یافته، توسعه اقدامات ستادی و اطلاعاتی مشترک برای مقابله با هر نوع تهدید، انتقال دانش، تجربه و افزایش توان رزمی و ارتقای سطح مهارت‌های کارکنان نظامی نیروهای مسلح دو کشور در اجرای عملیات مرکب، افزایش سطح همکاری‌های فرماندهی و ستادی در هدایت رزمایش مرکب، ایجاد پیوندهای عمیق نظامی برای مقابله با دشمنان مشترک، افزایش مهارت‌های عملیاتی با ظرفیت‌سازی و ایجاد قابلیت‌های راهبردی برای انجام عملیات علیه گروه‌های تروریستی و نهایتاً ارتقای سطح توانمندی‌های راهبردی در اجرای عملیات‌های ائتلافی انجام شد.
امیر سرتیپ چشک، با اشاره به اهداف مورد نظر از اجرای رزمایش مشترک میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، تصریح کرد: استحکام‌بخشی به روابط دوجانبه در سطح راهبردی و عملیاتی صورت‌گرفته در کمیسیون مشترک نیروهای مسلح دو کشور در راستای حفظ صلح و دفاع از منافع مشترک به منظور توسعه امنیت پایدار در حوزه ژئوپلتیکی قفقاز جنوبی، ارتقای سطح مهارت‌ها جهت طرح‌ریزی، اجرا، هدایت و ارزیابی عملیات مرکب، ارتقای مهارت‌ها و اجرای عملیات مرکب با همکاری سایر کشورهای دوست، هم‌پیمان و همسایه، از جمله عناوینی هستند که در این رزمایش، هدف‌گذاری شده‌اند. معاون عملیات نیروی زمینی ارتش، در ادامه با بیان اینکه این رزمایش در قالب ۴ مرحله، اجرایی شد، اظهار کرد: رزمایش مشترک میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، در قالب ۴ مرحله عملیاتی از جمله اجرای عملیات شناسایی (شامل شناسایی سیگنالی موقعیت عناصر تروریستی و شناسایی و رصد منطقه با استفاده از سامانه‌های پهپادی و بالگردی، طرح‌ریزی، هدایت و اجرای عملیات گشتیِ رزمیِ دستبردی (شامل عملیات چتربازی سقوط آزاد در محل مخفی‌گاه اصلی گروه‌های تروریستی و اجرای عملیات گشتیِ رزمیِ دستبردی)، طرح‌ریزی، هدایت و اجرای عملیات کمین (شامل تعقیب گروه‌های تروریستی با اجرای عملیات کمین در مسیرهای شناسایی‌شده) و نهایتاً طرح‌ریزی، هدایت و اجرای آتش‌های پیش‌بینی‌شده توپخانه صحرایی، هوانیروز، پهپاد و پاک‌سازی منطقه (شامل آتش‌های هوانیروز و پهپاد علیه نیروهای تروریستی، اجرای آتش سنگین توپخانه علیه عناصر پشتیبان تروریستی و عملیات پاک‌سازی منطقه از گروه‌های تروریستی و تأمین امنیت سد ارس) تعریف و پیاده‌سازی شد.
تأکید بر روابط دیرینه، دوستانه و حُسن همجواری بین ملت‌های دو کشور برای تقویت اعتماد، مشارکت و همکاری‌های نظامی دفاعی فی‌مابین به مثابه عامل برقراری صلح و ثبات منطقه‌ای و گسترش و تعمیق مناسبات نظامی در حوزه نیروی زمینی جهت مقابله با تمامی گروه‌های تروریستی، تکفیری و سازمان‌های مختلف که علیه حاکمیت دولت و تمامیت ارضی دو کشور اقدام می‌کنند، مهم‌ترین پیامی است که در رزمایش مشترک میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مطرح است.
۸- رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳
رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳ در روزهای ابتدایی اسفند ماه با گسترش نیروها از سراسر کشور به منطقه عمومی رزمایش در سواحل مکران و با محوریت چابهار آغاز و مراحل تمرینی آن برگزار شد، اما مرحله اصلی و فاز عملیاتی این رزمایش از روز شنبه و در تاریکی هوا با اجرای سریال‌ها و سناریوهای نظامی مختلف در منطقه عملیاتی با وسعتی بیش از سه میلیون متر مربع برگزار و روز سه شنبه ۷ اسفند ماه با رژه یگان‌های شرکت کننده به پایان رسید.
یگان‌های پیاده، زرهی و مکانیزه و بالگردهای هوانیروز نیروی زمینی ارتش، سامانه‌های پدافندی نیروی پدافند هوایی، شناورهای سطحی و زیر سطحی نیروی دریایی ارتش، جنگنده‌ها و پهپادهای نیروی هوایی ارتش از روزهای قبل در منطقه عمومی رزمایش گسترش یافته و تمرینات مختلفی را انجام دادند و در مرحله اصلی انواع عملیات‌های ترکیبی توسط یگان‌های شرکت‌کننده به اجرا گذاشته شد و یگان‌های شناور سطحی، زیرسطحی، تکاوران دریایی و عملیات ویژه، پروازی، پیاده، مکانیزه و سایر تجهیزات و تسلیحات برای کسب آمادگی‌های رزمی لازم در این رزمایش حضور داشتند. همچنین نخستین عملیات مشترک موشکی نیروی دریایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه، با انهدام هدف واحد دریایی اجرا شد.
۹- اهداف رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳ ارتش
رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳ با اهداف متعددی برگزار شد که از آن جمله می‌توان به ارتقای توان رزم و دفاع برای پاسداری از استقلال، تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی ایران، استمرار و تقویت حضوری اثرگذار در آب‌های دوردست بین‌المللی، مناطق راهبردی و خطوط انتقال انرژی در راستای دفاع از منافع جمهوری اسلامی ایران و همچنین ارتقای آمادگی ارتش برای ایستادگی در برابر زیاده خواهی دشمنان و در صورت نیاز به اقدامات مقابله‌ای و برقراری امنیت پایدار برای خطوط مواصلاتی خودی و حمایت از حمل و نقل دریایی و اقتصاد دریا محور اشاره کرد.
ارائه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های نظامی در راستای حمایت از تلاش‌های سیاسی و بین‌المللی دولت مردمی و مقابله با کشورهای غربی و هم راستایی دیپلماسی دفاعی با دیپلماسی سیاسی، شبیه سازی محیط رزم واقعی و اجرای بخش‌هایی از طرح‌های عملیاتی و اطمینان از کفایت طرح‌های موجود، افزایش هماهنگی بین نیروهای چهارگانه ارتش و قرارگاه پدافند هوایی در اجرای عملیات مشترک و هم افزایی در قدرت تهاجمی تدافعی جمهوری اسلامی ایران، شبکه سازی مراکز فرماندهی و کنترل قرارگاه‌های تابعه و هدایت تمرکزی عملیات با محوریت قرارگاه ذوالفقار ارتش و ارتقای آمادگی و کارایی قرارگاه‌ها و مراکز کنترل و فرماندهی ثانویه و متحرک و افزایش سرعت عمل و تحرک این مراکز را می‌توان از دیگر اهداف رزمایش برشمرد.

البته انتقال دانش و تجربه به نسل جوان در محیط واقعی عملیات در راستای همتاسازی نیرو انسانی مورد نیاز برای تصدی مسئولیت در رده‌های مختلف، بهره برداری حداکثری بخشی از قابلیت‌های موجود در حوزه پهپاد ارتش در عملیات مراقبت، شناسایی، شناسایی رزمی پشتیبانی رزمی جنگال و جمع‌آوری و عبور از لایه‌های پدافندی و تهاجم به اهداف دوردست، شبکه سازی سامانه‌های جنگال ی، تاکتیکی و استقراری و بهره‌برداری مناسب از این سامانه‌ها در عملیات رزمی و اطلاعاتی، ارزیابی میزان تداوم پایداری و امنیت شبکه‌های ارتباطی در شرایط متعارف و غیرمتعارف و ارزیابی سرعت عمل، چالاکی، دقت و قدرت تخریب سامانه‌های موشکی ساحل پایه، دریا پایه و هوا پایه نیز از اهداف مهم رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳ است.
رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۳ یک رزمایش مشترک میان چهار نیروی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود و برگزاری رزمایش‌هایی از این دست ترکیب توان و قدرت توپخانه‌های نیروی زمینی، نیروی دریایی و نیروی پدافند در پشتیبانی آتش از نیروهای عمل کننده، افزایش حجم آتش و قدرت تخریب آنها در مقابله با دشمن را در پی داشته و موجب هماهنگی بیش از پیش نیروها در مقابله با دشمنان می‌شود.
۱۰- رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۹
رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۹، که توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و در چند مرحله و در جغرافیای متفاوت کشور ما در طی سال ۱۴۰۳ اجرا شد، به‌عنوان بزرگترین رزمایش عملیاتی این نیرو در منطقه جنوب غرب ایران، با حضور فرماندهان سطح بالای نیروهای مسلح، ازجمله سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، و سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، انجام شده است.

مرحله دوم این رزمایش، که از روز سه‌شنبه ۲۹ بهمن آغاز شد و در روز چهارشنبه با حضور فرماندهان عالی رتبه نیروهای مسلح ادامه یافت، به آزمایش و ارزیابی ظرفیت‌های مختلف نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرداخته شد. این مرحله شامل مراحل عملیاتی متعددی بوده که به‌ویژه به آزمایش تجهیزات پیشرفته، تاکتیک‌های جدید و هماهنگی بین یگان‌های مختلف اختصاص داشت.
در این گزارش به بررسی دقیق ساختار رزمایش، نقش یگان‌های مختلف، تجهیزات استفاده‌شده، ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن‌ها، نظرات فرماندهان و اهداف عمده این رزمایش می‌پردازیم.
۱۱- رزمایش اقتدار پدافند هوایی ۱۴۰۳
در ادامه سلسله رزمایش‌های برگزار شده نیروهای مسلح، مرحله دوم رزمایش اقتدار پدافند هوایی ۱۴۰۳ از بامداد سه شنبه ۱۶ بهمن ماه با محوریت نیروی پدافند هوایی ارتش در جنوب و مرکز ایران آغاز شد و بنا بر اعلام مسئولان ارتش در این رزمایش، انواع سامانه‌های موشکی، توپخانه‌ای، راداری، شنود الکترونیکی و سیگنالی، اطلاعات و شناسایی و دیده بانی تحت هدایت شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور در به اجرای مأموریت پرداختند.
در این رزمایش که با هدایت شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور در مناطقی از جنوب غرب و مرکز کشور برگزار شد عملیات کشف، شناسایی، رهگیری، درگیری و انهدام اهداف متخاصم دشمن به انجام رسید. در این مرحله از رزمایش نیروی پدافند هوایی ارتش با استفاده از تجهیزات راداری بومی و شبکه دیده‌بانی گسترش یافته در منطقه عمومی رزمایش نسبت به کشف و شناسایی اهداف حمله‌ور اقدام کرد.

مراکز فرماندهی و کنترل در این رزمایش با استفاده از سامانه‌های راداری اکتیو و پسیو پیشرفته و بومی و با بهره‌گیری از پایش سیگنالی و الکترواپتیک، عملیات پایش منطقه رزمایش را انجام می‌دهند و به محض کشف هدف متخاصم با استفاده از سامانه‌های هوشمند فرماندهی و کنترل، سامانه پدافندی متناسب با اهداف متخاصم را برای مقابله وارد مدار عملیاتی می‌کنند.
۱۲- رزمایش امنیتی تهاجمی و متحرک نیروی زمینی ارتش
در روزهای یک شنبه ۳۰ دی ماه مرحله نخست رزمایش امنیتی تهاجمی متحرک نیروی زمینی ارتش در منطقه عمومی شمال‌شرق کشور آغاز شد که اجرای این رزمایش برعهده قرارگاه منطقه‌ای شمال‌شرق نزاجا قرار گرفت و در این راستا، سازمان رزمی متشکل از یگان مخصوص واکنش سریع از مرکز و یگان‌های توپخانه، هوانیروز و هماهنگی با نیروی هوایی ارتش برای اجرای موفق این رزمایش به وجود آمد. به منظور ارتقای توان رزم، نمایش قدرت تسلیحات و ادوات جدید، رزمایش امنیتی تهاجمی و متحرک نیروی زمینی ارتش با حضور یگان‌های توپخانه، زرهی، هوانیروز، پهپاد، جنگال و گروه موشکی ۸۴۰ نیروی زمینی ارتش و سایر یگان‌های پشتیبانی کننده، به مدت دو روز در منطقه عمومی تربت جام برگزار شد.
در این رزمایش از تجهیزات تازه ملحق شده به این نیروی از جمله، راکت‌اندازهای «فجر ۵» با برد بیش از ۱۱۰ کیلومتر، پرواز مداوم و بدون توقف انواع پهپادهای شناسایی، انهدامی، رزمی و مراقبی نزاجا، به‌کارگیری انواع بمب‌های دقیق‌زن «قائم» و موشک‌های نقطه‌زن «الماس»، بهره‌گیری از انواع موشک‌های هوشمند fire & forget و نیز توسعه و به‌روزرسانی ربات‌های رزمی نیروی زمینی ارتش در حیطه جابجایی تجهیزات نیروهای خودی و انهدام مهمات و ادوات دشمن استفاده شد.
این رزمایش ازجمله طرح‌هایی است که پیشتر از سوی نیروی زمینی ارتش تمرین شده است و بنا به دستور باید در حداقل زمان ممکن به انجام می‌رسید که انتقال و جابه‌جایی نیروها به نزدیک‌ترین نقطه به مرز شمال شرق کشور، با هماهنگی بین نیروی هوایی ارتش و هواپیمایی نیروی زمینی ارتش به‌سهولت و سرعت و با توجه‌به اصل تحرک که سرلوحه اقدامات نیروی زمینی است، انجام شد.

همچنین برابر برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، در شب نخست عملیات، بحث ربایش تروریست‌ها از سوی تیپ مخصوص نیروی واکنش سریع، به‌منظور اخذ، تخلیه و تکمیل اطلاعات از دیگر سرکردگان گروهک‌های تروریستی، انجام و عملیات پرواز در شب در عمق خاک دشمن نیز با همکاری و همراهی یگان هوانیروز ارتش صورت گرفت.
۱۳- رزمایش مشترک اقتدار ۱۴۰۳
رزمایش مشترک اقتدار با همکاری نیروی پدافند هوایی ارتش و نیروی هوا فضای سپاه و قرارگاه مشترک پدافند هوایی کشور برگزار شد. اجرای مرحله نخست رزمایش مشترک اقتدار در حلقه پدافند هوایی مرکز هسته‌ای نطنز دوین بخش از سلسله رزمایش‌های نیروهای مسلح در هفته گذشته بود که با دستور امیر سرتیپ «قادر رحیم‌زاده» فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) بود.

در این مرحله از رزمایش، یگان‌های پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاهِ پاسداران، برای دفاع نقطه‌ای از سایت هسته‌ای شهید احمدی‌روشن، با انبوهی از تهدیدات هوایی در شرایط سخت جنگالی، دفاع همه‌جانبه را انجام داند که این رزمایش نیز دارای ویژگی‌ها و ابعاد مختلفی بود که در جای خود قابل بررسی و تحلیل است، البته در این رزمایش چند دستاورد در حوزه پدافندی نیز به معرض نمایش گذاشته شد.
۱۴- رزمایش بزرگ فرهنگی-رزمی ۱۱۰ هزار نفری «راهیان قدس»
رزمایش بزرگ فرهنگی-رزمی ۱۱۰ هزار نفری «راهیان قدس» در روزهای میانی دی ماه با حضور بسیجیان پایتخت، جهادگران، اعضای گردان‌های امام حسین (ع)، گردان بیت‌المقدس، گردان امام علی (ع) و همچنین گردان‌های فاتحین به همت سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ و در قالب رزمایش اقتدار پیامبر اعظم ۱۹ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برگزار شد.
در این رزمایش علاوه بر نمایش ادوات و تجهیزات دفاعی، رزمایش بزرگ توزیع ۱۱۰ هزار بسته معیشتی و ۶۷۰ سری جهیزیه و تعداد قابل توجهی لوازم‌التحریر نیز در تهران در قالب کمک مومنانه برگزار شد که توسط مردم مؤمن، خیرین و پایگاه‌های مقاومت بسیج جمع‌آوری شده و در میان مردم آبرومند و عزتمند تهران توزیع خواهد شد.
هدف رزمایش راهیان قدس که پیام آن آمادگی همه‌جانبه بسیجیان برای مقابله با هر تهدید است، نشان دادن سطح آمادگی، انسجام و مهارت‌های حرفه‌ای بسیجیان در امداد و نجات، دفاع از کوی و برزن و مقابله با عملیات‌های تروریستی بود.

در این رزمایش، بسیجیان از سه راه تهرانپارس تا چهارراه ولی‌عصر (عج) با حفظ انسجام سازمانی آمادگی خود را برای اجرای فرامین فرمانده معظم کل قوا اعلام کردند.