می گوید ناامنی در ترکیه یکی از دلایل کاهش 10 درصدی ترانزیت کالا به این کشور بوده است. آمارها هم به همین نکته اشاره دارد. هر چند که وی امیدوار است با امضای توافق نامه ای که اخیرا در سفر رئیس جمهور به ترکیه میان مسوولان دو کشور به امضاء رسیده این مشکل نیز تا حدودی مرتفع شود.
محمد جواد عطرچیان، مدیرکل تعرفه و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای در گفت وگو با پایگاه اطلاع رسانی دولت علاوه بر تشریح شرایط فعلی مرزهای ایران و ترکیه، از توسعه حمل و نقل جاده ای کشور در پی امضای این توافق نامه و رونق بخش خصوصی فعال در این عرصه می گوید که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
آقای عطرچیان با توجه به توافق نامه های صورت گرفته با ترکیه در جهت تسهیل در ترانزیت کالا وضعیت صدور کالا میان دو کشور چگونه است؟
در حال حاضر ایران سه مرز مشترک با ترکیه دارد که فعلا متاسفانه به علت مشکلات امنیتی در ترکیه امکان صدور کالا در 2 مرز سرو و رازی ممکن نیست اما تردد مسافر و کالا از طریق مرز بازرگان به قوت خود باقی است.
روزانه چه تعداد کامیون از مرز مشترک ایران و ترکیه عبور می کنند؟
به طور معمول روزانه 350 تا 400 دستگاه کامیون های ایرانی و ترکیه ای وارد مرز ایران می شوند و روزانه 250 کامیون ایرانی و ترک از مرز بازرگان ایران وارد خاک ترکیه می شوند. در مجموع روزانه چیزی حدود 700 دستگاه کامیون از مرز بازرگان در حال تردد هستند.
ناامنی های موجود در ترکیه تاثیری بر تردد کامیون ها میان دو کشور گذاشته است؟
به هرحال در سال گذشته به دلیل ناامنی هایی که در مناطق شرقی و جنوبی ترکیه صورت گرفت آمار تردد کامیون ها از مرز دو کشور نیز با کاهش محسوسی روبرو بوده است.
آمارها نشان می دهد که در سال 2015، 48 هزار و 200 دستگاه به مقصد ترکیه و ماورای مقصد ترکیه تردد کرده اند. این آمار نسبت به مدت مشابه در سال 2014 حدود 10 درصد کاهش تردد را نشان می دهد. همچنین تردد کامیون های ترک به مقصد ایران در سال 2015 حدود 75 هزار و 500 دستگاه بوده که این رقم نیز نسبت به مدت مشابه در سال 2014 با کاهش 4.5 درصدی مواجه بوده است. بنابراین به نظر می رسد یکی از علت های کاهش این تردد ها ناامنی هایی بوده که در خاک ترکیه شاهد آن بوده ایم.
این کاهش تردد ها علل دیگری هم دارد؟
به هرحال با توجه به مناسباتی که میان دو کشور وجود دارد و میزان سوختی که کامیون ها می بایست همراه داشته باشند کامیون های ایرانی سعی کرده اند راه دیگری را برای رفتن به سمت اروپا انتخاب کنند مثل راه هایی چون تردد از طریق کشورهای بلاروس و لهستان. بنابراین از این امر نیز به عنوان یکی دیگر از دلایل کاهش تردد کامیونهای ایرانی از مرز ترکیه یاد می شود.
آقای عطرچیان، برجام تاثیری بر روی تعاملات حمل و نقلی بین ایران و ترکیه داشته است؟
بیشتر تاثیر توافقات ژنو بر روی روابط تجاری با اروپا خواهد بود. خوشبختانه ایران از دیرباز تعاملات بسیار خوبی با ترکیه داشته است. اگرچه در برخی از مواقع این تعاملات با فراز و فرودهایی مواجه بوده اما خوشبختانه این مشکلات با تعاملات دوستانه حل و فصل شده است. بنابراین ما چه قبل از برجام و چه بعد از آن تعاملات اقتصادی بالاخص در بخش حمل و نقل جاده ای با ترکیه داشته ایم. اما نمی توان منکر شد که برجام تاثیرات مثبتی را بر توسعه روابط حمل و نقلی میان دو کشور گذاشته است، چرا که یکی از پیش نیازهای توسعه روابط تجاری میان دو کشور، توسعه روابط حمل و نقلی است.
در سفر اخیر آقای روحانی به ترکیه توافق نامه ای میان دو کشور به امضاء رسید که یکی از بندهای آن افزایش صادرات محصولات کشاورزی و غذایی میان ایران و ترکیه بوده، به نظر شما حمل و نقل جاده ای ما ظرفیت پوشش این افزایش صادرات را خواهد داشت؟
در حال حاضر هم کامیون های ترکیه ای می توانند در خاک ایران تردد و بارگیری کنند و هم کامیون های ایرانی می توانند در خاک ترکیه تردد و بارگیری کنند. بنابراین صادرات محصولات کشاورزی بین دو کشور رابطه دو جانبه و دو طرفه است. اما قطعا استان های مرزی ما با ترکیه می توانند طی تعاملاتی، محصولات کشاورزی خود را به این کشور صادر کنند که خوشبختانه پتانسیل آن وجود دارد و می توان به توسعه این بخش به طور جدی فکر کرد.
آقای عطرچیان قاچاق سوخت هم از مرزهای مشترک به سمت ترکیه صورت می گیرد؟
فعلا میزان قاچاق سوخت به شدت کاهش یافته است. با توجه به اینکه قیمت سوخت عرضه شده در ایران 10 درصد پایین تر از نرخ سوختی است که در ترکیه عرضه می شود بنابراین میزان قاچاق سوخت از طریق مبادی رسمی و کامیون ها به شدت کاهش یافته است، مگر آنکه برخی مواقع کامیون های ترک باک های دو جداره نصب کنند که این امر بسیار بعید است چرا که کامیونها وقتی بارگیری می کنند پلمپ می شوند و برای زدن سوخت اضافه باید پلمپ باز شود که قطعا مسوولان در مبادی رسمی این پلمپ ها را چک می کنند و در صورت مواجه شدن با چنین مواردی با آن برخورد می شود. بنابراین به نظر نمی رسد رانندگان کامیونها نیز چنین خطری را با توجه به پایین بودن تفاوت نرخ سوخت در دو کشور به جان بخرند.
به نظر شما توافقات صورت گرفته در ترکیه میان دو کشور تا چه اندازه می تواند در تعاملات ما در بخش حمل ونقل جاده ای تاثیرگذار باشد؟
به هرحال ترکیه یکی از شرکای اصلی تجاری ایران است. هدف گذاری شده برای صادرات سالانه 30 میلیارد دلار کالای تجاری به این کشورکه بخش زیادی از این کالاها در بخش صادرات محصولات نفتی و بخشی دیگر در بخش صادرات غیرنفتی خواهد بود. کالاهای غیرنفتی باید از طریق حمل و نقل جاده ای و راه آهن جابه جا شود که بار بیشتر این مساله بر دوش حمل و نقل جاده ای است. براساس آمارهای موجود در حال حاضر بیش از 98 درصد کالاهای بین ایران و ترکیه از طریق حمل و نقل جاده ای جابه جا می شود. به هرحال جاده سهل الوصول تر است، دسترسی صاحبان کالا به تجار و بازرگانان نیز از طریق حمل و نقل جاده ای راحت تر است. بنابراین با توجه به توافقات صورت گرفته میان دو کشور و رفع برخی موانع از طرف ترک ها و باز شدن دو مرز سرو و رازی می توان امیدوار بر افزایش تردد کالا میان دو کشور بود.
فکر می کنید این توافق های صورت گرفته در سفر آقای روحانی به ترکیه تا چه اندازه به نفع بخش خصوصی خواهد بود؟
به هرحال فعالیت حمل و نقل جاده ای توسط بخش خصوصی انجام می گیرد. دولت صرفا در بخش سیاست گذاری، برنامه ریزی و رفع موانع و مشکلات دخالت دارد به نحوی که وزارت راه و شهرسازی همواره در تلاش است برخی از موانع میان دو کشور در این بخش را مرتفع سازد. بنابراین قطعا افزایش تعاملات اقتصادی میان دو کشور به بالارفتن حجم انتقال کالا منجر خواهد شد که همین امر رونق زیادی را برای بخش خصوصی فعال در این حوزه ایجاد می کند.