چرا وایبر کند شده است؟

آمارهای رسمی گویای آن است که حداقل 20 میلیون مشترک موبایل کشور از گوشیهای هوشمند استفاده می‌کنند. بخش قابل توجهی از این افراد نیز کاربر شبکه‌های ارتباطی موبایل محسوب می‌شوند. اگرچه تاکنون در آمارهای رسمی هیچگاه به تفکیک به تعداد کاربران نرم افزارهای ارتباطی اشاره نشده اما به هر حال بر اساس مشاهدات میدانی مشخص است که در میان نرم افزارهای ارتباطی موبایل وایبر در ایران استفاده بیشتری دارد.

با این وجود طی یک ماه‌ گذشته و به ویژه در تعطیلات نوروز دسترسی به این اپلیکیشن با کندی‌ها و اختلالاتی همراه بود به گونه ای که در موارد متعدد ارسال فایل‌های تصویری از طریق این شبکه به امری دشوار و گاه حتی غیر ممکن تبدیل شد. علاوه بر این در زمینه‌ی ارسال متن هم گاهی اختلالات و سختی‌های متعددی بر سر راه کاربران این شبکه ایجاد شده است به ‌طوری که در تعطیلات پایان هفته گذشته پیام‌های این نرم‌افزار به‌طور کلی ارسال نشده یا با ساعت‌ها تاخیر جابه‌جا می‌شدند.

اما این‌که چه دلیلی باعث کندی این شبکه در ایران شده موضوعی است که طی روزهای گذشته مورد توجه رسانه‌ها و حتی مدیران حوزه قرار گرفته است. این اختلالات که حالت عمومی داشته برای تمام کاربران فارغ از اینکه از اپراتورهای موبایل یا ADSL و غیره سرویس می‌گیرند وجود داشته و بر این اساس نمی توان موضوع را به گردن اپراتورها یا شرکتهای ارائه کننده اینترنت انداخت با این حال تاکنون شرکت ارتباطات زیرساخت که متولی دولتی بخش زیرساختهای ارتباطی کشور به حساب می‌آید نیز هیچ توضیحی در این زمینه منتشر نکرده است.

اما با توجه به این‌که حجم این اختلالات پس از دعوت وزیر ارتباطات به مجلس به شکل قابل توجهی افزایش یافت، گاهی این تصور وجود داشت که ممکن است این مساله به دلیل برخی انتقادها از ارائه‌ی اینترنت پهن‌باند موبایل بدون تصویب پیوست فرهنگی رخ داده باشد. موضوعی که محمدرضا فرنقی‌زاد – مدیر کل روابط عمومی وزارت ارتباطات – آن را تکذیب کرده و خاطر نشان می‌کند که وزارت ارتباطات هیچ‌گونه محدودیتی برای فعالیت نرم‌افزارهای موبایلی کشور در نظر نگرفته است. حال با تمام این تفاسیر همچنان کندی‌های وایبر ادامه داشته و حتی این مساله در نرم‌افزار‌های دیگری مانند اینستاگرام نیز مشاهده می‌شود. حتی حجم این اختلالات در وایبر به گونه‌ای بوده که طی هفته‌های گذشته بسیاری از کاربران ایرانی این شبکه به تلگرام مهاجرت کرده‌اند.

در این زمینه مدیر عامل شرکت ارتباطات سیار توضیحات جالبی ارائه کرده و این احتمال را داده است که این مشکلات به دلیل جابه‌جایی‌های مدیریتی شرکت وایبر باشد. وحید صدوقی دراین باره معتقد است: با توجه به این‌که این اختلالات برای مشترکان تمام اپراتورها و شرکت‌های ارائه‌کننده ADSL و وایمکس و غیره وجود دارد، به نظر می‌رسد یا از نظر زیرساختی در کشور مشکلی ایجاد شده یا در خود شرکت ارائه‌کننده سرویس اختلالی ایجاد شده است.

وی در این باره می گوید: اگر این نرم‌افزار تنها در یکی از اپراتورها دچار مشکل می‌شد این احتمال وجود داشت که اپراتور مقصر باشد، اما اکنون در کل کشور این اختلالات ایجاد شده و برهمین اساس می‌توان اعلام کرد که این موضوع به اپراتورها ارتباطی ندارد. صدوقی در ادامه عنوان می‌کند: براین اساس یا مشکل از سوی زیرساخت‌های کشور است یا شرکت وایبر دچار مشکلی شده است، اما تا آنجایی که من می‌دانم بخشی از این مشکلات پس از جابه‌جایی مدیریت وایبر رخ داده است چرا که پس از سه سال، مدتی پیش مدیریت وایبر عوض شده و تیم مدیریتی قبلی به تلگرام رفتند که اکنون فکر می‌کنم این موضوع در اختلالات اخیر بی‌تاثیر نبوده و شاید مشکل به وجود آمده از طرف خود وایبر بوده است.

البته از این که کاربران این نرم‌افزار در خارج از مرزهای ایران طی روزهای گذشته مشکل خاص و حادی داشته‌اند اطلاعی در دست نیست اما به نظر می‌رسد اختلالات و کندی‌ وایبر بیشتر به ایران مربوط می‌شود که البته همان‌طور که اشاره شد تاکنون هیچ توضیحی درباره‌ی علت این مساله ارائه نشده است.

نکته‌ی دیگر آنکه چندی پیش معاون وزیر ارتباطات از لزوم قانون‌گذاری در خصوص شبکه‌های اجتماعی موبایل خبر داده و یادآور شده بود که سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در نظر دارد در نیمه‌ی دوم امسال در این حوزه قوانینی مصوب کند تا به واسطه‌ی فعالیت این شبکه‌ها درآمد‌ها و طرح‌های تجاری اپراتورهای موبایل در معرض خطر قرار نگرفته و با ضرر و زیان همراه نشود. محمود واعظی – وزیر ارتباطات – نیز در این باره توضیح داده بود: به طور مشخص ما در وزارت ارتباطات فعلاً برنامه‌ای برای محدودیت فعالیت شبکه‌های اجتماعی موبایلی نداریم و قطعاً زمانی این موضوع را اعلام خواهیم کرد که جایگزین‌های مناسبی برای این شبکه‌ها در داخل کشور ایجاد شده باشد. به همین منظور اکنون هیچ تصمیمی برای محدود کردن شبکه‌های اجتماعی نداریم.

باتوجه به تمام این تفاسیر حال این سئوال پیش می آید که در نهایت کندیهای اخیر وایبر از کجا سرچشمه می گیرد؟ ازسوی دیگر در شرایطی که در داخل کشور تنها چند نمونه محدود از نرم‌افزارهای ارتباطی موبایل ارائه شده که آنها هم هنوز به بلوغ کامل نرسیده‌اند باید منتظر ماند و دید آیا مسوولان امر این‌بار تصمیم جدیدی برای فعالیت این شبکه‌ها خواهد گرفت.