به گزارش صلح خبر، پنج سال پیش، فروپاشی یک معاهده مهم تسلیحات جنگ سرد، جعبه پاندورا را گشود و آتشافروزیهای موشکی را به راه انداخت که اوکراین را هدف قرار داده است. پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد موسوم به «آیاناف» (INF) با خروج ایالات متحده از آن به بهانه نقضهای متعدد از سوی روسیه تحت رهبری ولادیمیر پوتین مربوط به سال ۲۰۱۴ به پایان رسید. این در حالی است که ادامه فشار بر پوتین برای تبعیت از آن، راه عاقلانهتری بود تا کنار گذاشتن معاهده در دولت اول دونالد ترامپ.
گاردین در ادامه با اشاره به موشکهای روسیه و آمریکا که قابلیت حمل کلاهک هستهای را نیز دارند، خاطر نشان کرد: طبق معاهده منع موشکهای هستهای میانبرد استفاده از این موشکها ممنوع بود اما اکنون، این تسلیحات با افزایش توانمندیهای نظامی توسط قدرتهای بزرگ، بازگشت هشداردهندهای را به حالت جنگ سرد نشان میدهند.
همچنین استفاده از آنها توسعه سریع توان موشکی مسکو را برجسته میکند. اما این موضوع بهعلاوه سوالاتی را در مورد پیامدهای آن که میتوانند در عرض ۱۲ تا ۱۶ دقیقه به پایتختهای اروپایی برسند برای امنیت ناتو ایجاد میکند.
استقرار چنین موشکهایی خطرات کنار گذاشتن معاهدههای کنترل تسلیحات را در معرض توجه قرار میدهد. معاهده آیاناف که موشکهای بالستیک زمینی و کروز با برد بین ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر را ممنوع میکند، تشدید تنش هستهای در اروپا را مهار کرد. همانطور که سازمان ملل هشدار داده است، شکست آن، «ترمز ارزشمندی را برای جنگ هستهای» از بین برد.
تاریخ درسهایی به همراه دارد. در سال ۱۹۸۳، طرحهای ایالات متحده برای استقرار چنین موشکهایی در اروپا، از جمله انگلیس باعث اعتراضات گسترده شد. تنشها در آن سال در طول رزمایشی که توسط مسکو به عنوان تدارک جنگ هستهای تلقی شد به اوج خود رسید. اما رونالد ریگان، رئیس جمهور نگران آمریکا در آن زمان، ترسها را کاهش داد و منجر به معاهده آیاناف و کاهش گسترده تسلیحات شد.
برخلاف ریگان، دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده علاقهای به چنین اقداماتی ندارد.
به نوشته گاردین، البته یکی از دلایل بیتفاوتی آمریکا نسبت به حفظ معاهده آیاناف، عدم ارتباط آن با چین بود که یکی از امضاکنندگان آن به شمار نمیرود و موشکهای میانبرد هم دارد. این، همچنین ممکن است توضیح این باشد که چرا دولت بایدن، رویکرد ترامپ را حفظ و بهطور قابل توجهی در تسلیحات هستهای سرمایهگذاری کرد. این شرایط، بهعلاوه به ایالات متحده اجازه داد تا سلاحهایی به بهانه هدف دفاع از تایوان در برابر حمله احتمالی چین تولید کند. در اروپا نیز ایالات متحده اعلام کرد که قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ تسلیحات دوربرد در آلمان مستقر کند و به دنبال آن، قدرتهای این قاره به سرعت از برنامههایی برای قابلیتهای «شلیک عمیق» رونمایی کردند.
این وضعیت نشاندهنده ضرورت همکاری بین مسکو – واشنگتن برای جلوگیری از رقابت تسلیحاتی است اما بهرغم رابطه آشکار رئیس جمهور منتخب ایالات متحده با ولادیمیر پوتین، بیاعتمادی ریشهدار موانع مهمی را برای مذاکرات جدید کنترل تسلیحات ایجاد میکند.
روزنامه انگلیسی در پایان با اشاره به تغییر دکترین هستهای مسکو تصریح کرد: برای جلوگیری از تکرار اشتباهات تاریخ، رهبران غربی باید مذاکره با روسیه و چین را در اولویت قرار دهند. ساخت تسلیحات هستهای، با خطرات فزاینده تصادفات و درگیریهای فاجعهبار، یک تهدید وجودی بیمانند است. بدون اقدام سریع، رقابت کنترلنشده تسلیحات میتواند هرگونه دستاورد استراتژیک از موضع نظامی را تحتالشعاع قرار دهد.
انتهای پیام