جواد مرشدی – صلح خبر: عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل از جمله اهداف و ابتکاراتی بود که دونالد ترامپ در دور اول ریاست جمهوری اش به مدد جارد کوشنر، دامادش، در چارچوب طرح بزرگ‌تر «معامله قرن» کلید زد. اگر چه این طرح نسبت به طرح‌های دولت‌های گذشته آمریکا که تحت عنوان روند صلح خاورمیانه معرفی شده بودند تفاوت‌هایی بنیادین داشت و اساس طرح اقتصادی بود اما نتوانست به تمام اهداف خود دست پیدا کند.
بخش‌های مهمی از این طرح مانند کوچاندن فلسطینیان به سرزمین‌های جدید و تشکیل یک شبه دولت فلسطینی در بخش‌هایی از صحراهای جنوب سرزمین‌های اشغالی بدون توفیق ماند و طرح تشکیل یک ساز و کار جمعی منطقه‌ای مانند ناتو که با عضویت اسرائیل و کشورهای عربی چارچوب امنیتی منطقه را تحت نظارت آمریکا در اختیار داشته‌باشد، ناکام ماند.
بخشی از اقدام‌های یکجانبه آمریکا هم در چارچوب همین طرح عملی شد که از جمله آنها می‌توان به انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس اشغالی، قطع روابط با تشکیلات خودگردان فلسطینی و به رسمیت شناختن جولان اشغالی سوریه به عنوان بخشی از خاک اسرائی اشاره کرد.
اما بخشی از این طرح که بر مبنای عادی‌سازی روابط دوجانبه میان برخی از کشورهای عربی و اسرائیل بود، توانست پیشرفت‌هایی را در سال پایانی دور نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ به دست بیاورد.
امارات متحده عربی و بحرین، از جمله اصلی‌ترین کشورهایی بودند که در قالب طرح «توافق‌های ابراهیم» روابط خود را با اسرائیل عادی کردند.  کشورهای عربی و مسلمان دیگری مانند مراکش، سودان و چاد نیز به ازای دریافت امتیازهایی از سوی آمریکا به عادی‌سازی روابط تن دادند.
حالا ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری خود قصد دارد طرح بزرگ خود را برای خاورمیانه در چارچوب استمرار توافقنامه‌های ابراهیم پیش ببرد.
هر چند هم دولت نخست ترامپ و هم دولت جو بایدن سخت تلاش کردند تا مهم‌ترین کشور عربی، یعنی عربستان سعودی را وارد چارچوب طرح عادی‌سازی کنند، اما مذاکرات با ریاض در این خصوص بی‌نتیجه ماند و با آغاز جنگ اسرائیل علیه غزه پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، عربستان بیش از پیش تمایل خود را به عادی‌سازی روابط از دست داد.
 که در میان نام‌های مطرح شده از میان کشورهای عربی و اسلامی برای دور جدید عادی‌سازی روابط نامی از عربستان دیده نمی‌شود، امری که به زعم برخی کارشناسان یا پروژه عادی‌سازی روابط اسرائیل وعربستان شکست خورده‌ ویا فعلا به حالت تعلیق درآمده‌است.
از سوی دیگر این روزها ادعاها و گمانه‌زنی‌های متعددی در مورد آمادگی حاکمان جدید سوریه برای پیوستن به طرح توافق‌های ابراهیم و امضای توافقنامه صلح با اسرائیل مطرح است.  سوریه و اسرائیل از زمان اشغال بلندی‌های جولان در سال ۱۹۶۷ به صورت رسمی در جنگ هستند.  مادامی که خاندان اسد در سوریه حکومت می‌کرد، شرط اصلی سوریه برای مذاکره صلح با اسرائیل بازگرداندن مناطق اشغال شده از خاک سوریه به این کشور بود.
اما این سوال که آیا حکومت انتقالی جدید سوریه آماده امضای توافقنامه صلح با اسرائیل است یا نه هنوز پاسخ روشنی پیدا نکرده‌است و فقط گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای در این زمینه منتشر شده‌است.
دولتمردان رژیم اسرائیل با قاطعیت گفته‌اند که برای صلح با سوریه حاضر به واگذاری بلندی‌های اشغالی جولان نیستند، باید منتظر ماند و دید آیا حاکمان جدید سوریه حاضر هستند از خاک سوریه، از جمله جولان اشغالی برای عادی‌سازی رابط با اسرائیل بگذرند