شناخت شهر کهن کردستان 

در اینجا ما از تشریح سرزمینهای ایرانی کردستان ترکیه و عراق و سوریه خودداری می کنیم و تنها بخشهای کنونی ایران را توضیح می دهیم . کردستان یا کوردستان اکنونی ایران به مرکزیت شهر سنندج استانی خرم با وسعتی برابر با  28203  هزار کیلومتر مربع در غرب ایران واقع شده است و با شهرهای ایرانی کردنشین عراق و ترکیه هم مرز است .

اين استان كه در دامنه‌ها و دشتهاي پراكنده سلسله جبال زاگرس مياني قرار گرفته است، از شمال به استانهاي آذربايجان غربي و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به استان كرمانشاه و از غرب به كشور عراق محدود است.

شهرستانهاي اين استان شامل بانه، بيجار، ديواندره، سقز، سنندج ، قروه، كامياران، مريوان و سروآباد است

استان كردستان اكنون با مجموعه شهرها و روستاهايي كه در اقصي نقاط آن پراكنده شده و استقرار يافته‌اند به يكي از نواحي در حال توسعه غرب كشور تبديل شده و از پتانسيلهاي توريستي و تفرجگاهي بسياري برخوردار مي‌باشد.

اين استان منطقه‌اي كاملا كوهستاني است كه از مريوان تا دره قزل‌اوزن و كوه‌هاي زنجان جنوبي گسترده شده است.

ناهمواريهاي اين استان مشتمل بر دو بخش غربي و شرقي است، اين دو قسمت از نظر شكل پستي و بلندي و جنس زمين متفاوتند، قسمت وسيعي از سنندج، مريوان و سرزمينهاي اطراف آنها تا جنوب كردستان بخش كوهستاني غربي را تشكيل مي‌دهد.

در اين ناحيه، يكنواختي و سستي جنس زمين ، اشكال مشابهي را به وجود آورده كه‌از ويژگيهاي آن كوههاي گنبدي شكل با شيب يكنواخت و ملايم همراه با دره‌هاي باز است.

اين يكنواختي را طبقات آهكي سخت و سنگهاي دروني كه بين لايه‌هاي سست ظاهر مي‌شوند، در هم ريخته و آن را به صورت صخره‌هاي عريان در آورده است.

نوع مشخص اين ناهمواريها، ناحيه كوهستاني چهل چشمه در بين مريوان و سقز است كه دنباله پستي بلنديهاي اين ناحيه را در جنوب و مشرق، تشكيل داده‌اند و دامنه غربي آن تا داخل كشور عراق كشيده شده است

در اين ناحيه شعبه‌هاي رود قزل اوزن در شرق و شمال شرقي و رود سيروان در حنوب چهره زمين را بطور كامل تغيير داده‌اند، بخش كوهستاني شرقي، قسمتهاي شرقي سنندج را در بر مي‌گيرد و در حد فاصل ناحيه غربي و شرقي، يك رشته از ارتفاعات آتشفشاني شمالي جنوبي را بوجود مي‌آورد.

 در شرق اين رشته كوه، شهرستانهاي قروه و بيجار قرار گرفته‌اند كه شكل زمين در آنها با پستي و بلنديهاي ناحيه غربي به كلي متفاوت است

از ويژگيهاي اين ناحيه، وجود يك حصار كوهستاني متشكل از سنگهاي دگرگوني و رسوبي است كه دشتهاي مرتفع هموار و تپه ماهوري را احاطه كرده است.

در اين ناحيه به استثناي كوه‌هاي بيجار، دشتهاي نسبتا وسيعي نيز وجود دارد، اين دشتها به وسيله شعبه‌هاي رود قزل‌اوزن قطع شده و به صورت تپه ماهور در آمده‌اند.

مرتفع‌ترين دشت اين ناحيه “اوباتو” خوانده مي‌شود كه با دو هزار و دویست متر ارتفاع در شمال سنندج واقع شده است، بلندترين كوه‌هاي اين ناحيه، “شاهنشين” در شمال بيجار،” شيدا” در مركز و “پنجه علي” بين قروه و سقز است.

استان كردستان بطور كلي تحت تاثير دو جريان عمده هواي گرم و سرد قرار دارد كه اقليمهاي گوناگوني را بوجود مي‌آورد، بيشترين ميزان بارش جوي در ناحيه غربي استان (شهرهاي بانه‪‪‪مریوان) حدود هشت صد میلیتر در سال و كمترين ميزان بارندگي آن در ناحيه شرقي حدود چهارصد ميليمتر در سال است.

نفوذ توده‌هاي مرطوب زمستاني و بهاري در مريوان و درياچه زريوار تاثير فراواني در مرطوب و معتدل شدن هواي اين ناحيه دارد.

ميزان رطوبت و بارش مناسب باعث ايجاد جنگلهاي انبوه بلوط و گونه‌هاي مختلف درختان جنگلي شده است و پوشش گياهي اين ناحيه مناظري شگفت‌انگيز و باشكوه دارند.

جاذبه‌ها و چشم‌اندازهاي طبيعي عبارت است از مجموعه وضعيتهايي كه‌انسان با چشم غير مسلح مشاهده مي‌كند، مهمترين عوامل طبيعي كه در شكل بخشيدن به چشم‌اندازهاي طبيعي شركت دارند ساخت اقليمي، چگونگي منابع آب و رطوبتي ساخت توپوگرافيك، پوشش گياهي و حيات وحش در هر منطقه است.

استان كردستان از اين حيث داراي غناي چشم‌اندازها و منابع طبيعي است كه هر يك به عنوان يك جاذبه مهم توريستي قلمداد مي‌شوند.