جمعی از مدیران میراث فرهنگی و موزه در گرامیداشت روز جهانی موزه در ایران، نمایشگاه‌هایی از نویافته‌های باستان‌شناسی، آثار اهدایی پرویز تناولی و مجموعه‌ای از فرش‌های نفیس را همزمان و برخط در ۱۰ استان رونمایی کردند و از برنامه‌هایی که برای موزه‌ و موزه‌داری در ایران دارند، سخن گفتند.
به گزارش صلح خبر به نقل از ایسنا، مراسم بزرگداشت روز جهانی موزه ۲۸ اردیبهشت‌ماه در موزه ملی ایران برگزار شد و به این مناسبت، علی دارابی، معاون میراث‌ فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به صورت برخط نمایشگاه‌های مجازی موزه‌ای از «گره» در موزه فرش ایران، آثار اهدایی پرویز تناولی در شیراز، نمایشگاه غار هستیجان در دلیجان، و آثار تازه‌کاوش‌شده در زاهدان و ایلام، را افتتاح کرد. همچنین از تمبر گل‌نبشته‌های بازگشتی هخامنشی رونمایی شد.
سند تحول میراث فرهنگی تدوین شد
علی دارابی، قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون میراث فرهنگی در این مراسم درباره جایگاه تمدنی ایران سخن گفت و اظهار کرد: یکی از چالش‌های دیرینه ما، کمبود نیروی انسانی متخصص بود که خوشبختانه با ابلاغ بیش از ۴۰۰۰ پست‌ سازمانی از سوی هیأت وزیران، این گره ساختاری گشوده شد. امیدواریم با جذب افراد شایسته، بنای توسعه‌ای پایدار و علمی در حوزه موزه‌داری مستقر شود.
معاون میراث فرهنگی با اشاره به تدوین سند پنج‌ساله تحول وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، افزود: این سند، حاصل تلاش میدانی در تمام استان‌ها و سطوح ستادی است که از بهمن سال گذشته آغاز شد و هفته گذشته نهایی شد. طبق برنامه هفتم توسعه، ما موظف به افزایش تعداد موزه‌های کشور به ۱۰۰۰ باب هستیم. این هدف، تنها با مشارکت بخش خصوصی، بانک‌ها، نهادهای غیردولتی و مجموعه‌داران محقق خواهد شد.
او همچنین از نهایی‌شدن «سند ملی میراث‌ فرهنگی» و «سند ملی موزه‌داری» کشور خبر داد و گفت: سند ملی میراث‌ فرهنگی در آستانه ابلاغ توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است و پس از آن، سند جامع موزه‌داری کشور نیز نهایی خواهد شد. با استقرار این اسناد، جایگاه علمی و حقوقی موزه‌داری ایران تقویت می‌شود.
دارابی، روایت‌گری درست و به‌روز را از حلقه‌های مفقوده موزه‌های ایران دانست و با اشاره به نقش کلیدی آموزش، اظهار کرد: موزه‌دار باید راوی هویت ملی باشد. اما اگر به زبان روز و مخاطب معاصر مجهز نباشد، نمی‌تواند ارتباط مؤثری برقرار کند. این همان جایی است که نیاز به آموزش‌های نوین، بهره‌گیری از فناوری‌های جدید و تعامل میان‌رشته‌ای احساس می‌شود.
او از تدوین برنامه‌هایی برای آموزش میراث در مدارس و دانشگاه‌ها نیز خبر داد و گفت: زنگ میراث در مدارس و ایجاد رشته‌های دانشگاهی جدید در حوزه موزه‌داری و روایت‌گری، دو گام جدی در مسیر ارتقای سواد عمومی و حرفه‌ای در این عرصه است.
معاون میراث‌فرهنگی کشور همچنین با اشاره به اهمیت مشارکت‌های مردمی، تاکید کرد: توسعه موزه بدون مردم ممکن نیست. سمن‌ها، مجموعه‌داران، خیران و علاقه‌مندان میراث‌فرهنگی، بازوان ما هستند. امروز ۲۶ موزه منطقه‌ای در حال تکمیل‌اند که بدون مشارکت مردمی و غیردولتی محقق نخواهد شد.

موزه‌ها دیگر انبارهای خاموش نیستند
لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در مراسم روز جهانی موزه، به شعار سال ایکوم با عنوان «موزه‌ها برای آینده» اشاره کرد و گفت: تحولات عمیق فرهنگی، زیست‌محیطی و اجتماعی موجب شده است تا موزه‌ها به بازتعریف نقش و جایگاه خود در نظام اجتماعی ناگزیر شوند. در جهان امروز، موزه‌ها نمی‌توانند صرفاً به روایت گذشته اکتفا کنند، آنها باید در متن تحولات باشند.
او اظهار کرد: مطالعات میدانی اداره‌کل موزه‌ها نشان می‌دهد مخاطبان امروزی به‌دنبال تجربه‌ای روایت‌محور، تعاملی و معناساز هستند. بنابراین موزه‌ها باید نقش میانجی‌گرانه در گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و تولید سرمایه فرهنگی ایفا کنند.
مدیرکل موزه‌ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با تشریح اهم دستاوردهای موزه‌ای در سال ۱۴۰۴، به مواردی چون توسعه موزه‌های دیجیتال و تخصصی، اجرای پروژه‌های دانشگاهی و گسترش آموزش‌های موزه‌محور در نظام آموزش رسمی کشور اشاره کرد و افزود: یکی از پروژه‌های بنیادین ما، راه‌اندازی «سامانه جامع ایران‌موزه» است که در هفته دولت رونمایی خواهد شد و بستری یکپارچه برای دسترسی همگانی به اطلاعات موزه‌های کشور فراهم خواهد می‌کند. این سامانه، نقطه عطفی در تحول زیرساخت‌های فرهنگی و ارتباطی موزه‌ها خواهد بود.
خسروی همچنین بر مسئولیت زیست‌محیطی موزه‌ها تأکید کرد و گفت: موزه‌ها باید در خط مقدم آگاهی‌بخشی زیست‌محیطی قرار گیرند. کاهش رد پای کربن، طراحی و راه‌اندازی موزه‌های سبز، مشارکت در برنامه‌های جهانی محیط‌زیست و برگزاری نمایشگاه‌ها و نشست‌های آموزشی، بخشی از سیاست‌های کلان ما در این حوزه است.
مدیرکل موزه‌ها اظهار کرد: موزه‌ها دیگر انبارهای خاموش و منفعل گذشته نیستند؛ بلکه به عنوان نهادهایی زنده و پویا، باید الگوی فرهنگی نوینی برای مواجهه با مسائل جهانی و زیست‌اجتماعی باشند.

موزه‌های دفاع مقدس تا سال ۱۴۰۷ به ۳۷ موزه می‌رسد
سردار بهمن کارگر، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و مقاومت، که موزه دفاع مقدس زیرمجموعه آن است، در مراسم روز جهانی موزه‌ها گفت: ما باید روشن و صریح پاسخ دهیم چرا موزه تأسیس می‌کنیم. اگر موزه‌ها برای مردم نیستند، برای چه کسی هستند؟ بنابراین باید موزه‌ها مخاطب‌محور باشند، زبان امروز را بفهمند و بتوانند با جامعه، به‌ویژه نسل جوان، ارتباطی عمیق برقرار کنند.
او با اشاره به ضرورت روزآمدسازی موزه‌ها در حوزه فناوری، تاکید کرد: نباید اجازه دهیم موزه‌ها از تحولات فناورانه عقب بمانند. امروز سطح دانش فناورانه دانش‌آموزان از برخی معلمان فراتر رفته است و اگر ما نتوانیم جذابیت لازم را در حوزه آموزش ایجاد کنیم، بخش بزرگی از ظرفیت انتقال مفاهیم فرهنگی و تاریخی را از دست می‌دهیم.
کارگر با بیان اینکه «موزه‌ها باید ثروت تمدنی را به فرهنگ زنده تبدیل کنند»، گفت: موزه‌ها فقط محل نگهداری اشیای تاریخی نیستند، بلکه ابزار دیپلماسی فرهنگی، حافظ هویت ملی و گنجینه‌های مقاومت و افتخار ملی‌اند.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به توسعه موزه‌های دفاع مقدس در کشور، افزود: اکنون در کشور ۲۹ موزه دفاع مقدس فعال‌اند و تا سال ۱۴۰۷ این تعداد به ۳۷ موزه خواهد رسید. همچنین ۵۸ یادمان دفاع مقدس در هفت استان کشور و نزدیک به سه هزار یادمان شهدا شناسایی شده‌اند. از جمله موزه‌های در دست احداث، موزه بین‌المللی طبس است که نماد پیروزی معنویت بر سلطه‌طلبی است.
کارگر یادآور شد: همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند، حقیقت دفاع مقدس را بی‌کم‌وکاست بازگو کنید تا از تحریف آن جلوگیری شود. موزه‌ها باید پیوندی میان آموزش و پرورش، دانشگاه و حافظه ملی برقرار کنند و سنگری باشند برای تبیین واقعیت‌های تاریخی کشور.

جامعه‌ای که در حال تغییر است نیازمند بازتعریف جایگاه موزه است
سیداحمد محیط طباطبایی، رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم) نیز فلسفه وجودی موزه‌ها در عصر جدید را تبیین کرد و یادآور شد: شورای بین‌المللی موزه‌ها و یونسکو از اساس برای ترویج صلح، یادآوری ریشه‌ها و ایجاد آگاهی نسبت به سرنوشت جمعی بشر تأسیس شدند. امروز نیز موزه‌ها باید نهادهایی باشند برای درک تغییرات پرشتاب جهانی، از جمله پدیده‌هایی چون هوش مصنوعی که گاه بیم‌آفرین‌اند.
او تاکید کرد: موزه‌ها صرفاً محل نمایش نیستند، بلکه نهادهایی روشنفکری‌اند که به مخاطب یادآوری می‌کنند از کجا آمده و به کجا باید برود. جامعه‌ای که در حال تغییر است، نیازمند بازتعریف جایگاه موزه در آینده است.
محیط طباطبایی با اشاره به رشد کمّی و کیفی موزه‌ها در مناطق کمتر برخوردار اظهار کرد: در سال گذشته شاهد گسترش موزه‌های محلی، به‌ویژه در مناطق روستایی مانند جزیره قشم بودیم. این توسعه نه‌تنها باعث تقویت هویت بومی شد، بلکه تاب‌آوری فرهنگی در برابر تحولات اجتماعی و زیست‌محیطی را نیز افزایش داد.

توضیحاتی درباره تمبر الواح هخامنشی
محمد احمدی، قائم ‌مقام وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت پست نیز در این مراسم درباره تمبری که رونمایی شد، توضیح داد: این تمبر با الهام از میراث کهن پست در دوران هخامنشی طراحی شده و نشان‌دهنده پیشگامی ایران در ایجاد سیستم ارتباطی منظم است. این تمبر دارای QR Code بوده که امکان دسترسی به اطلاعات تکمیلی را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند.
احمدی گفت: تمبر، اگرچه کوچک‌ترین رسانه ارتباطی جهان است، اما نقش مهمی در ثبت رویدادهای تاریخی و فرهنگی دارد. از همین رو، شورای عالی تمبر کشور با طراحی و انتشار تمبرهای ویژه، تلاش می‌کند تا رویدادهای ملی و بین‌المللی را به‌صورت ماندگار ثبت کند.

انتهای پیام