فرهنگ > دین و اندیشه – امروز برابر با اولین روز از ماه ربیع الاول و آغاز ماه شادی است.

ماه ربیع الاول سومین ماه از ماه های قمری و ماهی پر از وقایع مهم و شاد برای مسلمانان است. حادثه مهم و تاریخی لیله المبیت، هجرت حضرت محمد (ص) از مکه به مدینه، ولادت پیامبر اکرم و امام جعفر صادق، ازدواج پیامبر با حضرت خدیجه از جمله وقایع فرخنده این ماه است.

درباره عمل خرافی شب اول ربیع

بنابر مستندات تاریخی و روایی معتبر شیعه و سنی، شب اول ماه ربیع الاول به واسطه واقعه مهم خوابیدن حضرت علی(علیه السلام) در بستر پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در سال سیزدهم بعثت ـ در همان شبی که کفار مکه تصمیم به قتل دسته جمعی حضرت رسول(ص) در بستر خواب گرفته بودند و در همان شب ایشان به مدینه هجرت فرمودند ـ به «لیلة المبیت» مشهور است.

بنابر نظر فقها و بر اساس آنچه در روایات مستند و معتبر آمده است، مستحب است که مومنین در این شب ـ به یاد آن مجاهدت امیرالمومنین(ع) ـ در مساجد حضور یافته و تا سحر به راز و نیاز و مناجات با خداوند متعال بپردازند و لذا آن چیزی که از رسانه ملی با عنوان باز بودن در مساجد تا صبح عنوان شده به این دلیل بوده است، نه تاکید و یا احیانا ترویج آن مسئله خرافی، رفتن به در مساجد و در زدن و شمع روشن کردن برای رفع حاجت.

نظر مراجع تقلید درباره این رفتار خرافی را می توانید اینجا بخوانید.

خلاصه ای از واقعه مهم و تاریخی لیلة المبیت

در سال سیزدهم بعثت سران قریش در یک شورای عمومی تصمیم گرفتند که ندای توحید را با زندانی کردن پیامبر یا کشتن و یا تبعید او خاموش سازند، چنان که قرآن کریم می فرماید: «وَ إذ یَمکُرُ بِکَ الَّذیِنَ کَفَرُوا لِیُثبِتوکَ اَوْ یَقتُلوکَ أَو یُخْرِجُوکَ وَ یَمکُروُنَ وَ یَمکُرُ اللهَ وَ اللهُ خَیرُ المَاکِرینَ»

«به خاطر بیاور هنگامی را که کافران نقشه می کشیدند که تو را به زندان بیفکنند یا به قتل برسانند و یا از مکه خارج سازند. آنها چاره می اندیشیدند و نقشه می کشیدند، و خداوند هم تدبیر می کرد; و خدا بهترین چاره جویان و تدبیرکنندگان است.»

سرانجام سران قریش تصمیم گرفتند که از هر قبیله، فردی انتخاب شود تا افراد منتخب در نیمه شب یک باره بر خانه حضرت هجوم برده، او را قطعه قطعه کنند.

بدین طریق هم از تبلیغات او آسوده شوند و هم خون او در میان قبایل عرب پخش شود تا خاندان هاشم نتوانند با آنها به مبارزه برخیزند. فرشته وحی، پیامبر را از نقشه شوم مشرکان آگاه ساخت و به آن حضرت دستور داد تا از مکه به عزم مدینه خارج شود. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) حضرت علی(علیه السلام) را از این نقشه آگاه کرد و به او فرمود: «امشب در خوابگاه من بخواب و رواندازِ سبزِ مرا به خود بپیچ تا آنان تصور کنند که من هنوز در خانه و در بستر آرمیده ام و مرا تعقیب نکند». آن گاه پیامبر مخفیانه به سمت غار ثور حرکت کرد و از خداوند درخواست نمود تا دشمن را از دست یابی به او گمراه کند و آنان نتوانند او را پیدا کنند … .

در روایات شیعه و اهل سنت آمده است که علی(علیه السلام) این کار را انجام داد و خداوند به خاطر این کار به فرشتگان مباهات نمود و موقعی که پیامبر به سوی مدینه در حرکت بود، این آیه را در شأن حضرت علی (علیه السلام) نازل فرمود: (وَ مِنَ النّاسِ مَن یشری نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ الله و اللهُ رَئوفٌ بالعباد) بعضی از مردم ـ با ایمان همچون علی(علیه السلام) به هنگام خفتن در جایگاه پیامبر ـ جان خود را به خاطر خشنودی خدا می فروشند، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.

چرا ماه ربیع، اول سال قمری نیست؟

با فرا رسیدن اول محرم سال عربی آغاز می‌شود، اما سالروز هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه، پس از محرم و در شب اول ربیع الاول (ماه سوم سال) است.

بسیاری از مسلمانان میان مسأله تاریخ و تقویم خلط کرده‌اند. زیرا از آنجا که دیگران روز آغازین سال را جشن می‌گیرند، برخی از مسلمانان نیز روز اول محرم را عید دانسته و جشن می‌گیرند. در حالی که در تاریخ اسلامی، مراسم دینی مخصوصی برای این روز بیان نشده است.

مبدا تاریخ در امت‌های گذشته: به نوشته کتب تاریخی، هر امتی برای تاریخ‌گذاری سال‌ها و ثبت حوادث خود، مبدأی برمی‌گزیده‌ است. مسعودی می‌نویسد: امت‌های گذشته یکی از موارد زیر را به عنوان مبدأ تاریخ انتخاب می‌کردند: اول: موجودات بزرگ و حوادث عظیم و پادشاهی پادشاهان، و دوم: پایان طوفان [نوح]. و پس از آن درهم‌آمیختگی زبان در در سرزمین بابل را مبدأ تاریخ خود قرار دادند.

تفاوت میان تاریخ و تقویم: تاریخ به تمام سال و ارتباط آن با واقعه مهم و مشخصی به عنوان مبدأی برای شمارش سال‌ها مربوط می‌شود. مانند حوادث معجزه‌آسا همچون زلزله یا کشته شدن یکی از شخصیت‌های سیاسی که در تاریخ نقل شده است. اما تقویم نیازمند مبدأ دیگری است، زیرا از این رو به تقویم نیاز هست که سال از روزهای خود تشکیل می‌شود. و از دیرباز دو شیوه برای تعیین مبدأ تقویم پیش روی انسان بوده است: گردش ماه یا گردش خورشید و یا گردش هردو.

اما چرا عرب، اول محرم را به عنوان آغاز سال انتخاب کرد؟ آنچه معروف است، بنابر نقل ابو هلال عسکری، این است که عرب اول محرم را به عنوان آغاز سال هجری اتخاذ کردند، زیرا معتقد بودند که کشتی حضرت نوح‌(ع) در آن هنگام بر کوه جودی پهلو گرفت. و از آنجا که تقویم عربی بر اساس گردش ماه به دور زمین است، روزهای مهم عرب از اول غروب خورشید آغاز می‌شود. زیرا رؤیت هلال در اول شب رخ می‌دهد.

متن کامل مربوط به انتخاب ماه اول سال در میان عرب را می توانید اینجا بخوانید.

/6262

This entry passed through the Full-Text RSS service – if this is your content and you’re reading it on someone else’s site, please read the FAQ at fivefilters.org/content-only/faq.php#publishers.

RSS