بونوئل تن به تحلیل روانشناختی نمی داد تا به آنچه بی گناهی ناب تخیل می نامید، دست یابد. ژان کلود کاریره دوست محبوب و همکار فیلمنامه نویس او که در آثار متعددی با او همکاری داشت، در سال 1981 هنگامی که جشنواره کن به او ادای احترام کرد، در مقاله ای با عنوان Le Malin (شیطان) نوشت: «او تنها فیلمساز زنده است که می داند اعصار میانه (قرون وسطی) چه معنایی دارد. و او همچنان دلتنگ دوران خیال برانگیز و آرام کودکی اش در منطقه ای روستایی در اسپانیاست. خود بونوئل درباره اش گفته است: «در آن زمان، آدم برای خودش یک زندگی درونی داشت.»

در آخرین دهه زندگی اش، مدام قول می داد که هر فیلم، آخرین فیلمش باشد. پس از «این میل مبهم هوس» (1977) او قصد داشت فیلمی بسازد که کاریر آن را «دیدگاه یک زاهد خلوت نشین چهره به چهره با زمانه اش» توصیف کرده است. هرگز این کار را نکرد. آثاری که او در سه دوره زندگی حرفه ایش ساخت – در مکزیک، فرانسه و اسپانیا مایه تسلای عاشقان سینما است که البته حسرت آن را می خورند که هالیوود به او امکان دوران چهارمی را نداد.

بونوئل هنرپیشه ها مورد علاقه خود را داشت: میشل پیکولی، جولین، برتو، دلفین سیریگ و ژان مورو. در اسپانیا فرانسیسکو رابال را داشت و البته فرناندو ری، که در چندین فیلم نماینده شخصیت خود کارگردان بود. در اینجا تعدادی از همکاران بونوئل او را چنین به یاد می آورند:

کاترین دونوو (تریستانا)

کاترین دونوو: بونوئل دوست نداشت زیاد صحبت کند. این کار او را از لحاظ جسمی خسته می کرد ولی ما در سکوت یکدیگر را درک می کردیم. فیلمبرداری تریستانا بهتر از «زیبای روز» پیش رفت، چون تهیه کننده بهتری داشت، اما عمدتا به این دلیل که بونوئل خودش خیلی خوشحال بود که برای اولین بار از زمان «ویریدیانا» در اسپانیا فیلمبرداری می کند. خیلی شوخ و شنگ بود. حس مطایبه عجیبی داشت. یکی از چیزهایی که تاکید می کرد، این بود: «از همه مهم تر، روانشناسی ممنوع!» من از صمیم قلب حرفش را پذیرفتم، مخصوصا که این را از ته دل می اعلام نمود.

ژان مورو (خاطرات مستخدمه)

ژان مورو: من او را پدر اسپانیایی خودم می دانم و او را به همین نام صدا می زنم. صرفا ملاحظات مربوط به گیشه باعث شد ما ملاقات کنیم. او نمی دانست چه ستاره زنی را برای «خاطرات مستخدمه» انتخاب کند و تهیه کنندگان من را پیشنهاد کردند. وقت ناهار در آپارتمانی در سنمت تروپه ملاقات کردیم و کنار هم بودن و همچنین غذایی که با هم خوردیم، خیلی خوب بود. آدم شگفت انگیزی بود. تنها کارگردانی بود که می دانستم هرگز یک فیلم برداشته شده را دور نمی ریزد. تمام فیلم را در ذهنش داشت.

فرانکو نرو (تریستانا)

فرانکو نرو: بونوئل همیشه به من اعلام نمود بهترین چیز این است که چیزی را به تماشاگر نشان ندهی و تخیل او را تحریک کنی. در فیلم «تریستانا» صحنه ای بود که کاترین دونوو کنار پنجره بود و به پسری در میدان نگاه می کرد که به او خیره شده بود و می خواست بیشتر ببیند. دوربین روی صورت کاترین مانده بود و همه چیز را می رساند، بدون این که صریح باشد.

فکر می کنم همه نابغه ها مثل بچه ها هستند. جووانی پاسکولی، شاعر ایتالیایی، گفته است: «در هر مردی روح یک کودک نهفته است، وقتی که او را ترک کند، او به هیچ مبدل می شود.» یک روز صبح بونوئل سر صحنه آمده بود و نمی توانست بقچه بندیلش را پیدا کند. کل کارکنان صحنه داشتند به دنبال آن می گشتند و او تا کیسه اش پیدا نشد، حاضر نبود کار را شروع کند.

یک روز دیگر – خودش می گفتا که ناشنوا است، اما من شک دارم که راست می اعلام نمود – جلوی یک نفر را گرفت که لال بود و به او اعلام نمود: «شما گنگ هستید؟ من هم کر هستم! این به آن در!» و نیم ساعت داشت می خندید.

بول اوژیه (جذابیت های پنهان بورژوازی)

بول اوژیه: هنرپیشه ها ابزارهایی هستند برای آن که ایده های کارگردان را برسانند – به همین دلیل است که همه نقش هایم را دشوار می بینم چون نمی توانم به کارگردان خیانت کنم. با این حال، برای «جذابیت های پنهان بورژوازی»، من کار زیادی بازم نبود انجام بدهم. بونوئل هنرپیشه ها را به عنوان انسان دوست داشت و رفتار خوبی با آنها داشت، اما اصلا برایش فرق نداشت که آنها ستاره هستند – چه نقشی را بازی می کنند یا مثلا من چه کسی بودم… برای او فقط همین مهم بود که فیلم، فیلمنامه را بازگو کند، چون همیشه دلش می خواست نویسنده باشد. باید دقیقا همان چیزی را می رساندید که او نوشته بود. نمی توانستید کمترین فاصله ای از آن بگیرید.

میشل پیکولی (بل دوژور)

با هنرپیشه ها بسیار مهربان بود و به آرامی پیشنهاد می کرد و می دانست که درست است. هنرپیشه ها هم می دانستند که در مورد کارش تعارف ندارد. اصلا تردیدی در کار نبود. در یک صحنه در «زیبای روز»، جورج مارشال باید از پله پایین می رفت، نمای کلوز آپ بود و تماشاگر می توانست در ذهن تجسم کند او چه می کند. کارش آسان نبود. بونوئل به او اعلام نمود: «به خورشید در حال طلوع فکر کن.» شگف آور بود. هیچ توضیحی در آن مورد نداد – صرفا اعلام نمود به آن پایین برود. به ستاره هم اعلام نمود که به خورشید فکر کند.

در زندگی سختگیر بود و راضی کردنش بسیار سخت بود. در یک خانواده خوب بورژوا در اسپانیا به دنیا آمده بود که همه چیز آن بسیار مرتب و منظم بود. در مورد کار با بودجه خیلی خوب عمل می کرد چون موقعی که جوان بود سختی های اقتصادی را به ویژه در ایالات متحده تجربه کرده بود. خیلی کم هزینه زندگی می کرد.

خیلی تفریح می کردیم. او مثل یک بچه شوخی می کرد. همیشه همان لطیفه های تکراری را می اعلام نمود. هرگز نامه نمی نوشت، مگر موقعی که دلایل بسیار دقیقی برای این کار وجود داشت. هر بار امضا می کرد: «بدون تقدیم احترام». من سر به سرش می گذاشتم و طعنه می زدم که کاترین دونوو و من بوده ایم که او را ساخته ایم. من گفتم: «سال ها بود که فیلم هایت را هیچ کس نمی دید، غیر از یک مشت روشنفکر، تا وقتی که «زیبای روز» را ساختیم.» و او بسیار سرحال آمد و موافقت کرد و اعلام نمود: «شما حق دارید. متشکرم.»ما می خندیدیم و مدام شوخی می کردیم. خنده او از درد وحشتناکی ناشی می شد اما بدون وقفه بود.

یک بار در اسپانیا با تلویزیونی فرانسوی مصاحبه می کرد که یک نفر عوامل صحنه را با دو کامیون فرستاده بود. به آنها اعلام نمود: «من با این هزینه ای که کرده ایم تا این همه را به اینجا برسانید، می توانم یک فیلم بسازم.»

به آنها اعلام نمود که ترجیح می دهد مصاحبه را در تولدو انجام دهد. آنها از او پرسیدند آیا این شهر را به طور خاص دوست دارد یا نه. جواب داد: «نه، از آن متنفرم. پر از مگس است.» بعد از او پرسیدند آیا در فیلم «ال» تحت تاثیر مارکی دو ساد بوده است و او اعلام نمود که نه، مصاحبه کننده اصرار داشت که در فیلم با زنی با خشونت رفتار می شود. بونوئل جواب داد: «وقتی همسر آدم به او خیانت کند، او هم به هم می ریزد و همین کارها را می کند.

وقتی مشغول فیلمبرداری «زیبای روز» بودیم، ایستاده بودم تا چند عکس تبلیغاتی بگیرم. بونوئل عکس ها را دید و اعلام نمود: «اسم این را بازیگری می گذاری؟ این یک عروسک است! پیکولی ستاره بزرگ از این کارها انجام نمی دهد! چقدر ترسناک!» او مجله را تا کرد و گذاشت زیر بغل و آن را در تمام مدت فیلمبرداری نگه داشت و مدام به آن نگاه می کرد. دوستش داشتم.