درباره ی  اطلس ایران

ایران نمایانگر یکی از ریشه دار ترین، تنها ترین و سره (اصیل) ترین شهریگری (تمدن) های جهان است که توانسته است به عنوان یکی از شگفت انگیزترین خواستگاه ها که در شهریگری (تمدن) بشری شرکت جسته مورد توجه قرار گیرد.

بنا بر شهادت بازمانده های باستانی، مردمان (آدمیان) از زمان های بسیار کهن در کشور ما می زیسته اند. به درستی که شمار بسیاری تپه، سنگ نبشته و نشانه های شهریگری (تمدن) باستانی گواهی و یادبودی از اقامتگاه نیاکان ما در سده های “پالِئو” و “نوسنگی” در خود دارند.

    به هر روی، زمانی که مردمانی نام خود را بر این کشور گذاشتند به  3000  سال پیش از میلاد برمی گردد ؛ زمانی که آریایی ها، یک شاخه از مردم هند و اروپایی، در کوچ درازمدتشان از آسیای کوچک به این کشور سرسبز رسیدند و مستقر شدند.

    این کوچ نشینان باستانی، در این دوره از تاریخ، تا چنان مراحل برتری رشد کردند که سایه ی خود را بر سر خاندان (قبیله) های همسایه ی خود، خیلی پیشتر از یونانیان باستان، افکندند.

    به هر روی، و در پی آمد فراز و نشیب های بسیار، کشور ما کشورگشایان و  تاخت و تاز گران  بسیاری را می شناسد؛ اسکندر، چنگیز خان، تیمور لنگ و بسیاری کسان دیگر، ولی او شایستگی آن را داشت که بار دیگر به پا خیزد و آن کشور گشایان را در خود غرق کند و با خود وفق دهد.

    امروزه، ایران تنها در یک بخشی جزئی از مرز بسیاری بزرگی که در آغاز تاریخ نوشته شده در آن بود جای دارد. شناخته شده به عنوان ایران بزرگ از نظر جامعه ی متفق القول خاورشناسان، این کشور به فرم یک فلات بلند از رود فرات در باختر به رود سند در خاور و از جلگه های زیرین دریای مازندران در شمال تا کرانه ی خلیج همیشه پارس در جنوب گسترده شده است.

    فلات ایران که آسیا را به اروپا و آفریقا پیوند می دهد نه تنها از نقطه نظر جغرافیایی که در همه ی دوره های تاریخ جهان موقعیتی مهم و ارزشمند را دارا بوده است.

    ایران کمابیش از  25  درجه تا  40  درجه ی عرض جغرافیایی شمالی و  44  درجه تا  63.5  درجه ی طول جغرافیایی خاوری (شرقی) از نصف النهار گرینویچ جای گرفته است. بنابراین همه ی خاک آن در منطقه ی معتدل شمالی، جنوب غربی آسیا و در خاورمیانه جای دارد. پهنه (مساحت) ایران امروز  1.648.000  کیلومتر مربع است، در حدود دو سوم فلات ایران و یک بیست و پنجم آسیا را اشغال می کند.

    بیش از نیمی از خاک ایران با کوه های بلند پوشیده شده است، که بیشتر آن ها توسط دو رشته کوه البرز و زاگرس تقسیم شده اند. برابر با یک چهارم خاک ایران بیابان است و  7.7% از زمین آن پوشیده از جنگل های سبز و خرم است. “دماوند” با بلندای  5.671  متر، بلندترین ستیغ در رشته کوه البرز و همه جای ایران است. این آتشفشان خاموش همانند فوجیاما در ژاپن به نظر می رسد و جایگاه ویژه ای در ادبیات و هنر (به ویژه کوزه گری) ایرانیان دارد.

    تهران، پایتخت ایران، در سراشیبی این کوه بزرگ در رشته کوه البرز جای دارد. دریای مازندران در شمال ایران با پهنه (مساحت) 438.400  کیلومتر مربع و بزرگ ترین دریاچه ی روی زمین است، پس به حق دریا نامیده می شود. پیرامون (محیط) دریای مازندران  6.379  کیلومتر است، جنوبی ترین کرانه ی آن که تنها به پهنای  5  کیلومتر گسترده می شود، در بخش آب های ایران است.

     سرانجام، خلیج همیشه پارس در جنوب ایران از راه تنگه ی هرمز به آب های آزاد وصل شده است و ارزش بسیاری از دیدگاه استراتژیکی دارد. خلیج پارس از زمان های بسیار دور یکی از کهن ترین راه های آبی است که توسط آدمیان به کار برده شده است؛ پهنه ی آن تا تنگه ی هرمز  232.850  کیلومتر مربع است. خلیج فارس از اروند رود تا دهانه ی تنگه ی هرمز با فرا گرفتن کناره ی جنوب غربی ایران امتداد می یابد.

    ایران (در زمان نوشته شدن این مقاله) دارای  24  استان، 195  شهر و شهرک و  500  بخش (ناحیه) است. جمعیت در ایران بنابر آخرین سرشماری، 60  میلیون تن است. ( برگرداننده : اکنون، 85  خورشیدی، کمابیش  70  میلیون تن است.)

    همسایگان ایران جمهوری شوروی پیشین در شمال، افغانستان و پاکستان در خاور، ترکیه و عراق در باختر و شیخ نشینان تازی (عرب) در پایین کرانه ی خلیج همیشه پارس در جنوب. دولت ایران “جمهوری اسلامی” است و دین رسمی آن “اسلام” است؛  98% از مردم ایران مسلمان که  91% آنان شیعه هستند. زبان گفتاری و نوشتاری رایج در ایران فارسی است.

    مشهور ترین اقلیت های مذهبی زرتشتیان، مسیحیان ارمنی و یهودیان هستند.

    از زمان باستان تا کنون نژاد های گوناگون مانند لر، کرد، ترک، گیلک، بلوچ و تیره های دیگر در سرزمین باستانی سوم زندگی کرده اند و نقشی ارزشمند در پایه گذاری شهریگری (تمدن) جهان نوین بازی کرده اند که شایسته ی سپاسگزاری است.