حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در اولین سفر خارجی خود بعد از اجرایی شدن برجام، به پاریس سفر کرد و قراردادهای مهمی را با شرکت های ایرباس، پژو سیتروئن و رنو منعقد کرد. هدف از قراردادهای منعقده با شرکت های خودروسازی، احیای خودروسازان ایرانی بوده است.

صنعت خودروی ایران بزرگترین بخش اقتصادی این کشور بعد از نفت و گاز است و 10 درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می دهد. این صنعت در طی سال های اخیر به دلیل تحریم ها و افت ارزش ریال همواره افت کرده است. بر اساس گزارشی که در سال 2015 از سوی بانک جهانی منتشر شد، تولید سالانه خودرو در ایران از 1.6 میلیون دستگاه در دوره پیش از تحریم ها به 700 هزار دستگاه در سال 2012 رسید. کاهش تولید خودرو موجب بیکار شدن بسیاری از افرادی شد که در این صنعت اشتغال داشتند.

صنعت خودرو 4 درصد نیروی کار ایران را به خود اختصاص داده است. بانک جهانی پیش بینی کرده که اگر مدیران صنعت خودروسازی بتوانند تولید کنندگان جهانی را متقاعد به از سرگیری سریع فعالیت هایشان در ایران کنند، تولید خودروی این کشور در طی 2 سال آینده تقریبا به سطح قبل از تحریم ها خواهد رسید.

در واقع، رشد صنعت خودروسازی می تواند همزمان چند مشکل را حل کند. مسعود نیلی، مشاور ارشد اقتصادی رئیس جمهور ایران معتقد است، تقاضای پایدار پیش شرط رشد پایدار است. از این رو وی از مسئولان اقتصادی می خواهد تا احیای احیای صنعت خودرو را به عنوان یک راه حل فوری برای مشکلات اقتصادی کشور در دستور کار قرار دهند.

نیلی اواخر سال گذشته در کنفرانسی در تهران از دولت خواست تا سرمایه گذاری در تکنولوژی کاهش مصرف سوخت در کشور را آغاز کند، موضوعی که برای سرمایه گذاران بین المللی جذابیت دارد و در نهایت به کاهش آلودگی هوا کمک خواهد کرد، زیرا 80 درصد آلودگی تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور را خودروها تولید می کنند. اظهارات نیلی، راه را برای اینکه دولت بعد از لغو تحریم ها با یک تیر چند نشان بزند هموار می کند.

این تکنولوژی جدید اگر در یک بازه زمانی معقول به نتیجه برسد، و در خودروهای جدید به کار گرفته شود، می تواند به مقابله دولت با آلودگی هوا کمک کند و در عین حال هزاران فرصت شغلی جدید ایجاد نماید.

نیلی تاکید می‌کند که دولت برای رسیدن به این هدف ابتدا باید یارانه سوخت را هر چه بیشتر کاهش دهد و سپس در مرحله دوم با شرکت های بزرگ خودروسازی دنیا که می توانند تولید را افزایش دهند و خودروهای فرسوده و غیراستاندارد را با خودروهای جدید جایگزین نماید، شراکت کند.

اما ایده جایگزینی خودروهای قیمتی ظاهرا از سوی برخی مسئولان اشتباه درک شده است. در 23 ژانویه، محمد باقر نوبخت، رئیس سامان مدیریت و برنامه ریزی ایران از طرحی برای جایگزینی 90 هزار تاکسی فرسوده در سال آینده شمسی با خودروها سمند و پژو 405 خبر داد که هر دو از خودروهای قدیمی ایران خودرو هستند. هرچند این طرح در نگاه اول قابل دفاع به نظر می رسد، اما به نظر می رسد که در این طرح هیچ توجهی به مصرف سوخت بالای خودروها نشده است.

حمید آذرمند، محقق اقتصادی و معاون سابق رئیس سازمان بهره وری ایران گفت، انتخاب خودروهای سمند و 405، با تکنولوژی قدیمی نشان می دهد که سیاستگذاران به جای بهینه سازی مصرف سوخت و مقابله با آلودگی هوا، به دنبال حمایت از خودروسازان داخلی هستند.

دولت از این بحث ها به خوبی آگاه است و در مذاکرات خود با پژو سیتروئن و رنو خاطر نشان کرده که این شرکت ها اگر میخواهند سهمی مناسب از بازار ایران را داشته باشند، باید تکنولوژی خود را به داخلی کشور انتقال دهند. اما بسیاری در تهران شک دارند که پژو و رنو شرکای قابل اعتمادی باشند. برخی این انتقاد را مطرح می کنند که فرآیند انتقال تکنولوژی در 13 سال تکمیل خواهد شد، اما مدل های تولید شده تا آن موقع آنقدر قدیمی خواهند شد که دیگر نمی توان آنها را به کشورهای منطقه صادر کرد.

بر اساس توافق ایران خودرو با شرکت پژو قرار است سه خودروی این شرکت در ایران تولید و به تدریج داخلی سازی شود.