صلح خبر – جواد مرشدی: بعد از جنگ جهانی دوم پیمان عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) به منظور مقابله با توسعه یا اشاعه سلاح هسته‌ای میان قدرت‌های دارنده سلاح هسته‌ای و کشورهایی که این سلاح‌ها را نداشتند بسته شد. ایران نیز در ۱۹۷۳ این پادمان را امضا کرد و به عضویت آن در آمد، حالا و پس […]
صلح خبر – جواد مرشدی: بعد از جنگ جهانی دوم پیمان عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) به منظور مقابله با توسعه یا اشاعه سلاح هسته‌ای میان قدرت‌های دارنده سلاح هسته‌ای و کشورهایی که این سلاح‌ها را نداشتند بسته شد.
ایران نیز در ۱۹۷۳ این پادمان را امضا کرد و به عضویت آن در آمد، حالا و پس ازاقدام تروئیکای اروپایی برای فعال سازی مکانیسم ماشه زمزمه هایی در خصوص خروج ایران از این معاهده بین المللی و همکاری نکردن با آژانس انرژی اتمی شنیده می شود.
برخی نمایندگان نیز هفته گذشته از تدوین طرحی برای خروج از NPT سخن گفتند و وزیر خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی را نیز بخاطر حضور بازرسان آژانس انرژی اتمی در ایران مورد انتقاد قرار دادند.
خبرگزاری «صلح خبر» در گفتگو با حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین الملل به تبعات این طرح و پیشنهاد پرداخته است که در پی می آید.
*** برخی معتقدند در شرایط کنونی باید از ان‌پی‌تی خارج شویم. به نظر شما این خروج چه عواقبی می‌تواند برای کشور داشته باشد؟
اولا ان‌پی‌تی پیمان عدم اشاعه سلاح هسته‌ای است و در واقع اصلی‌ترین پیمانی است که بعد از جنگ جهانی دوم برای مقابله با توسعه یا اشاعه سلاح هسته‌ای میان قدرت‌های دارنده سلاح هسته‌ای و کشورهایی که این سلاح‌ها را نداشتند بسته‌شد. بر اساس بند دوم این پیمان، ایران و بسیاری از کشورهای دیگر می‌گویند انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حق مسلم ماست. پس اگر کشوری بخواهد از این پیمان خارج شود، به این معناست که خود را از این حق که در پیمان ذکر شده محروم می‌کند. این نخستین اشکال از نظر حقوقی است.
دومین اشکال این است که با خروج از ان‌پی‌تی، ایران عملا به دنیا پیام می‌دهد که می‌خواهد به سمت تولید سلاح هسته‌ای برود. هرچند از نظر تئوری صرف خروج به معنای تولید سلاح هسته‌ای نیست، اما معنایش این است که دیگر نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای را نمی‌پذیریم. چون آژانس بر اساس همین پیمان و پادمان هسته‌ای که توافقی جداگانه میان آژانس و هر کشور عضو است ترتیبات نظارت را مشخص می‌کند. ایران این پادمان را در سال ۱۹۷۳ امضا کرده و از آن زمان هم اجرا کرده است. پس خروج از پیمان یعنی نپذیرفتن نظارت‌ها و این به دنیا این پیام را منتقل می‌کند که ایران در مسیر ساخت سلاح هسته‌ای حرکت می‌کند.
سومین نکته این است که متحدان ایران، به‌ویژه روسیه و چین، پس از اجرای برجام و تعهد ایران به مقررات ان‌پی‌تی و حتی پروتکل الحاقی، بارها به سود ایران در شورای امنیت رای منفی دادند و قطعنامه‌های آمریکا را وتو کردند. اما اگر ایران از ان‌پی‌تی خارج شود، عملا حمایت این دو کشور نیز از بین خواهد رفت و آنها در کنار اروپا و آمریکا قرار خواهند گرفت.
چهارمین موضوع این است که در اصلاحیه‌های سال ۲۰۱۰ و ۲۰۲۲ برای بازنگری ان‌پی‌تی، صراحتا ذکر شده که کشورهایی که ناقض این پیمان یا تهدیدکننده صلح و امنیت باشند، نمی‌توانند صرفا با خروج از آن تعهداتشان را زیر پا بگذارند.
*** یعنی اگر فرضا ما از ان‌پی‌تی هم خارج شویم باز باید به تعهدات آن پایبند باشیم
