هنرمند سوری حاضر در ایران بر این باور است که هنرمند مثل پرنده ای است که نمی‌تواند در قفس باشد. هنرمندی که به نقاط مختلف سفر می‌کند، با نشاط و پویا می‌شود و در ادامه ابراز امیدواری می‌کند که همه هنرمندان جهان آزاد باشند. او نقش هنرمند تجسمی در جنگ را مهم می‌داند؛ «درست مثل […]
هنرمند سوری حاضر در ایران بر این باور است که هنرمند مثل پرنده ای است که نمی‌تواند در قفس باشد. هنرمندی که به نقاط مختلف سفر می‌کند، با نشاط و پویا می‌شود و در ادامه ابراز امیدواری می‌کند که همه هنرمندان جهان آزاد باشند.
او نقش هنرمند تجسمی در جنگ را مهم می‌داند؛ «درست مثل یک سرباز در جنگ.» از نگاه طلال بیطار، هنرمند همیشه سرباز صلح است و با آثارش حقیقت جنگ را آشکار می‌کند؛ بدون هیچ کلمه و تفسیری.
طلال بیطار، هنرمند نقاش و استاد دانشگاه در حوزه نقاشی است. او که در جریان سفر خود به ایران در محل خبرگزاری دانشجویان ایران (صلح خبر) حاضر شد، به پرسش‌هایی درباره نقش هنرهای تجسمی در زمان جنگ، کمی پس از جنگ و مدت‌ها پس از جنگ، نقش نظام فکری هنرمند بر کار هنری او و پیشینه‌ی مفهوم غدیر در سوریه صحبت کرد.
هنرمند همیشه سرباز صلح استاین هنرمند در ابتدا و در پاسخ به این سوال که نقش هنرهای تجسمی در زمان جنگ، کمی پس از جنگ و مدت‌ها پس از جنگ چیست؟ چنین اظهار کرد: «هنرمند تجسمی به ترجمه احتیاج ندارد؛ چراکه اثر او بدون نیاز به ترجمه معنایش را منتقل می‌کند. هنرمند تجسمی در جنگ نقش مهمی دارد درست مثل یک سرباز در جنگ. هنرمندان در تابلوهایی که می‌کشند از تأثیر جنگ بر مردم و جامعه‌شان می‌گویند. هنرمند همیشه سرباز صلح است و در جنگ‌ها تاثیر بسیار بزرگی دارد. زیرا با آثارش حقیقت جنگ را به ویژه برای آن‌هایی که خارج از جنگ هستند، آشکار می‌کند. آنان حقیقت را به صورت مستقیم با تابلو می‌بینند، بدون هیچ کلمه و هیچ تفسیری.»او ادامه داد: «تابلوی نقاشی چه در جنگ باشد چه در خارج از جنگ، پیام محسوب می‌شود و پیامش فقط برای محیط داخلی کشور نیست. این تابلوهای نقاشی پیامی حقیقی و صادق هستند؛ زیرا از احساسات و رنج‌های هنرمند خارج شده و از آنچه بر او گذشته نشأت می‌گیرد. هنرمندان تجسمی مثل شاعران احساسات زیادی دارند. آنان احساسات درونی‌شان را داخل تابلوها با اشکال و خطوط منتقل می‌کنند.»این هنرمند نقاش با اشاره به نقش مهم هنرهای تجسمی در جامعه گفت: «در خلال جنگ تابلو اهمیت بیشتری دارد زیرا تابلو آنچه اتفاق افتاده را به عالم نشان می‌دهد و زبان جهانی است. آنچه در زمان جنگ اتفاق افتاده را هنرمند نقاش با استفاده از احساسش روی تابلو منتقل می‌کند. هنر همیشه مقاوم و اجتماعی است و پیامی در پی دارد. در زمان جنگ تعداد هنرمندان بیشتر می‌شود زیرا هنرمند احساسات و ناراحتی‌اش را روی تابلو منعکس می‌کند. هنرمند با تابلویش مقاوت می‌کند.»
بیطار همچنین اضافه کرد: «هنرِ بعد از جنگ هنر دیگری است. در مرحله اول این هنر نشان می‌دهد که هنرمند چگونه از این جنگ خارج شده و ثبات را نشان می‌دهد. اگر تغییراتی در اجتماع و شهرها بعد از جنگ اتفاق بیفتد، تابلوهای بعد از جنگ این تغییر را منتقل می‌کنند. تابلوی بعد از جنگ نشان می‌دهد جنگ چگونه از کشور خارج شد و هنرمند چگونه مثل یک پروانه یا کبوتر آزاد شد و به سمت بازسازی انسان و شهرها رفت. بعد از جنگ، ثبات زندگی مردم، خوشحالی خروج از جنگ و رفتن به سمت استقرار است که در هنرمند حالتی متفاوت با زمان جنگ ایجاد می‌کند. در این زمان هنرمند تابلوی جدیدی در مکاتب هنری مختلف خلق می‌کند و نمایشگاه جدیدی برپا می‌کند که نشان‌دهنده تغییر احساساتش به سمت خوشبختی و فراغت بال پس از جنگ است. اینکه چگونه به استقرار دست یافت. در این زمان تابلو برای هر مکتبی که باشد، زیبایی دارد.»
هنرمند در تابلو نقاشی خشمش را منتقل نمی‌کند
بیطار در ادامه مصاحبه به این سوال که نظام فکری یک هنرمند چه تأثیری بر روی کار هنری او دارد؟ گفت: «هنرمند سلاح برنمی‌دارد بلکه همیشه مسالمت آمیز رفتار می‌کند. او اگر معترض هم باشد، به هنرش مشغول می‌شود. اگر با حکومت یا سیاستی مخالف هم باشد در تابلویش خشم و انزجار خود را منتقل نمی‌کند، بلکه با لطافت و ملایمت به نصیحت می‌پردازد. هنرمند فقط احساساتش را دارد. او با تابلوهایش به کشورهای جهان نشان می‌دهد که به مردمش ظلم شده است.»
او ادامه داد: «پیکاسو با تابلو مشهورش «گرنیکا» به جهان نشان داد که در اسپانیا چه گذشت، اما او تابلو ضدحکومت نداشته است، نشان نداد مخالف حکومت است. هنرمند صاحب محبت و احساسات عالی مرتبه انسانی است و رسالت انسانی دارد. هنر زیبایی است و نمی‌تواند درونش خشم داشته باشد. شاید یک کاریکاتوریست بتواند در اثرش خشمش را منتقل کند، اما یک هنرمند نقاش در تابلوهایش نمی‌تواند چنینی کاری انجام دهد.»
غدیر برای ما فقط مذهبی نیست بلکه انسانی است
این هنرمند مسیحی در ادامه درباره‌ی مفهوم غدیر در حوزه فرهنگ و هنر سوریه گفت: «مفهوم غدیر برای ما یکی از بالاترین حالات انسانی است و احساسی است که فقط دینی نیست؛ بلکه انسانی محسوب می‌شود و به تفکر نزدیک است. وقتی ولایت امام علی(ع) از جانب پیامبرمان محمد (ص) اعلام شد، و تمام دنیا و پیروان همه‌ی ادیان دیدند که امام علی(ع)، امامِ فکر و انسانیت است. ایشان تفکری محبت آمیز و بشر دوستانه داشت. امام علی (ع) مثل هنرمندی است که تابلو می‌کشد. ما عید غدیر را با اجرای تئاتر، کشیدن تابلو نقاشی، خواندن آهنگ و شادی در خیابان جشن می‌گیریم. مردم از فرقه‌های مختلف در سوریه، به جشن غدیر دعوتند و شرکت در این ضیافت دینی برای پیروان همه ادیان آزاد است. مردم سوریه از این منظر روشنفکر هستند، مثل مردم ایران، مردم با ادیان مختلف در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیزی دارند. مثل ایران نیست که جشنی در تمام کشور بر پا باشد، اما وقتی شیعیان جشنی می‌گیرند، مردم دیگر ادیان را هم دعوت می‌کنند.»
نقاشی هایی درباره امام علی (ع) و امام خمینی (ره)
بیطار همچنین درباره‌ی تابلوهای نقاشی خود که برای حضور در نمایشگاهی در ایران به کشورمان آورده است، توضیحاتی ارائه کرد.
او گفت: «سه تابلو نقاشی با خود آورده‌ام. دو تای آن‌ها درباره امام علی (ع) و یکی درباره امام خمینی (ره) است. اولین نقاشی کودکی را در بغل امام علی(ع) نشان می‌دهد. من اسمش را امام انسانیت گذاشته‌ام، زیرا امام علی (ع) در وهله اول یک انسان تمام عیار محسوب می‌شود که طرز فکر و محبت او از خلال نوشته‌هایش به جهانیان منتقل شده است. او منتشرکننده محبت است. تعالیم امام علی (ع) در تمام عالم منتشر شده است. آدمی که ادعای هنرمند بودن و با فرهنگ بودن دارد، ولی هیچ چیزی از امام علی (ع) نخوانده باشد، در واقع هنرمند حقیقی و با فرهنگ نیست.»او ادامه داد: «تابلوی دوم هم درباره امام علی(ع) است که در آن حضرت را ترسیم کرده‌ام که به تهران نگاه می‌کند. پشت سرش خانه‌هایی غیر واضح قرار گرفته و مقابلش شهر تهران به عنوان شهری متمدن قرار گرفته است. شهری که فرهنگی دارد که متوسل به امامان است. تابلو سوم درباره امام خمینی است که یکی از پیروان مکتب امام علی (ع) است. او برای همه ادیان چشم بیناست. در تابلوی سوم فلسطین را نشان دادم و امام خمینی (ره) دستش را به نشانه حمایت از قدس بالا برده‌اند. سبک نقاشی‌های من اکسپرسیونیسم است و واقع‌گرا نیست.»این هنرمند درباره سبک کارهای خود اضافه کرد: «من از طریق رنگ‌ها و خطوط ساده، احساساتم را نشان می‌دهم. اما برداشت آدم‌ها از تابلوها متفاوت است و به حس زیبایی‌شناختی هر شخص بستگی دارد. ممکن است شخصی از رنگ قرمز خوشش بیاید و اگر این رنگ را در تابلویی نبیند به نظرش آن تابلو خوب نیاید.»
بیطار در حال نشان دادن تصاویر تابلوهای خود
توصیه‌های هنرمند سوری به هنرمندان ایرانی
بیطار با تفاوت قائل شدن میان هنرمند و نقاش، در این زمینه چنین اظهار کرد: «هنرمند با نقاش فرق دارد. نقاشی را در مدرسه هم می‌توان یاد گرفت، اما هنرمند با محبتی خدادادی متولد می‌شود. فقط با درس خواندن نمی‌توان هنرمند شد. مدرسه‌ها می‌توانند باعث بهتر کشیدن تابلوها شوند اما خلاقیت یک موهبت الهی است. نقاش یک شیء را که می‌بیند، ترسیم می‌کند، اما هنرمند آنچه را در درون دارد بر اساس مکتب ادبی‌اش بر روی تابلو می‌کشد. اغلب هنرمندان بزرگ جهان به مدرسه نرفتند که هنر را یاد بگیرند. اگر هنرمند حقیقی نماشگاهی برپا کند، آن‌هایی که فقط با درس و مدرسه نقاشی را یاد گرفته‌اند از آن‌ها تقلید می‌کنند؛ اما آثار تقلیدی را مردم تشخیص می‌دهند. برخی دو سبک را در یک تابلو به کار می‌برند مثلا کوبیسم و اکسپرسیونیسم را در یک تابلو ترکیب می‌کنند، انگار که این تابلو را کامپیوتر کشیده است؛ البته تابلوی هنری خاصی هست به نام کولاژ که در آن مکاتب مختلف را با هم ترکیب می‌کنند اما هر هنرمندی نمی‌تواند این‌طور نقاشی بکشد.»
او ادامه داد: «هنرمندان در سوریه چند سال بعد از جنگ در نمایشگاه‌های کشورهای مختلف شرکت کرده و با زبان جهانی که زبان تابلوهای هنری است، سخن گفته‌اند. در ابتدا که دانشگاه هنرهای تجسمی در سوریه بنا شد، هنرمند زیادی نداشتیم و هنرمندانی را از کشورهایی مثل مصر می‌آوردیم، اما الان هنرمندان سوری در بیشتر کشورهای عربی و حتی دانشگاه سوربن تدریس می‌کنند. الان هنرمندان سوری در سطح جهانی شناخته شده هستند و از کشورهای مختلف دعوت می‌شوند، اما نمی‌پذیرند که به هر کشوری بروند و این را یک معامله تجاری می‌دانند.»
این هنرمند نظرش درباره شکل‌گیری اکسپو هنرهای اسلامی با محور مقاومت را چنین بیان کرد: «با استاد احمد طرفی درباره تعامل سوریه و ایران در زمینه هنرهای تجسمی صحبت کردیم. استاد هم بر همکاری دو طرف تأکید کردند. نقاشی با موضوع مقاومت برای هنرمند سخت است ولی ما سعی می‌کنیم هنرمندان را جذب کنیم که در این محور کار کنند.»
او در آخر به هنرمندان ایرانی چنین توصیه کرد: «هنرمند مثل پرنده است، نمی‌تواند در قفس باشد. هنرمندی که آزاد است و به نقاط مختلف سفر می‌کند، با نشاط و پویا می‌شود. امیدوارم همه هنرمندان دنیا آزاد باشند. باید کارگاه‌های مشترکی برای هنرمندان سوریه و ایران برپا کنیم و به دنیا نشان دهیم که در هنر هم با هم همکاری و ارتباط داریم. هنرمند به دنبال انسانیت است و جنگ را قبول ندارد در همه جهان هم همین طور است.»
انتهای پیام
