پیمان قانع که سال‌هاست طراحی و اجرای دکور برنامه‌های مناسبتی ماه رمضانی تلویزیون را علاوه بر برنامه‌های مطرح از جمله «ماه عسل» و «دورهمی» را عهده دار بوده، درباره ایده ساخت دکور «مثل ماه» که بر گرفته از حرم امام رضا(ع)، آینه کاری، کبوتر حرم و …است به گفت‌وگو پرداخت.

پیمان قانع- طراح صحنه در گفت‌وگو با صلح خبر، درباره شکل و شمایل و ویژگی‌های طراحی دکور برنامه «مثل ماه» نکاتی را مطرح کرد که ادامه می خوانید: سال‌هاست طراحی و اجرای برنامه‌های مناسبتی ویژه ماه رمضان را علاوه بر سایر برنامه‌ها برعهده دارید. در این فواصل چه راهکارهایی را برای دوری از تکرار نسبت به کارهای خود در شبکه‌های مختلف و سال‌های قبل به کار گرفته‌اید؟
یکی از شانس‌های کاری من همین مورد است. از زمانی که برنامه‌های مناسبتی به شکلی که امروز می‌بینیم آغاز شده‌اند، یعنی تقریبا از سال ۸۱ با برنامه «جزر و مد» به تهیه‌کنندگی علی زاهدی، افتخار داشتم در این نوع از برنامه‌ها همکاری داشته باشم و بعد از آن هم ویژه‌برنامه‌های سحر و افطار ماه رمضان؛ «ماه عسل» ‌ها و… تا به الان که برنامه‌های این ایام به شکل‌های مختلف ساخته می‌شوند و غالباً حال و هوای همان برنامه‌های گذشته را دارند. بنابراین درحال حاضر می‌توان گفت این نوع طراحی برای برنامه‌های ماه رمضان تبدیل به سبک من شده است چراکه پیش از برنامه‌هایی که اسم بردم کاری به این شکل و شمایل وجود نداشت؛ درواقع برنامه‌ها پلاتومحور بودند، فقط مجری صحبت می‌کرد و یک‌سری آیتم هم پخش می‌شد. آن‌ زمان برنامه‌های گفت‌وگومحور و قصه‌پردازی به شکل امروزی وجود نداشت. از آن سال‌ها به بعد سعی کردم طراحی‌ها از سال قبل بالغ‌تر و با فکرتر ارائه شوند البته با محتوایی بهتر که با موضوع برنامه هم‌خوانی داشته و درنهایت به حال و هوای برنامه هم نزدیک باشند. من در همه طراحی‌هایم تلاش می‌کنم فضاسازی خوبی را به انجام برسانم؛ به نکات جزئی مانند محل قرار گرفتن دوربین‌ها توجه دارم تا دست کارگردان برای سوئیچ باز باشد و سایر موارد. توجه داشته باشید کار هنرمند همین است؛ ارائه اثری از خودش که به او چیزی اضافه کند؛ البته من ادعای هنرمند بودن ندارم اما اگر اثری ارائه می‌شود به‌طور حتم در آن مفهوم و درکی از موضوع وجود دارد. درمجموع در کار هنرمند تکرار موضوعیت پیدا نمی‌کند زیرا هر کاری برای خود فلسفه، موضوع، و زمان و مکان اجرای جداگانه‌ای دارد؛ همین‌که شما هر سال برای ماه رمضان ماه رمضان کار می‌کنید و این روند چندین سال است که ادامه دارد اما چون مختص به ایام خاصی است پس کار تکراری را می‌کنید، نه این‌طور نیست! حداقل این ماجرا این است که من سعی دارم هر نوبت به کارم نیم نمره اضافه کنم و نسبت به گذشته‌ام ارزش افزوده‌ای همراه داشته باشم. برنامه «مثل ماه» از برنامه‌های رمضان است که سال گذشته هم طراحی صحنه آن را برعهده داشتید؛ درباره ایده حرم امام رضا(ع)، آینه کاری، کبوتر حرم و … بگویید.
برای طراحی‌هایم روزها فکر می‌کنم و تا آخرین لحظه، وقتم صرف فکر کردن به کار می‌شود؛ برنامه «مثل ماه»  امسال هم یکی از کارهایی بود که طرح آن خیلی زود به ذهن‌ام رسید؛ شاید به دلیل اینکه من بچه مشهد هستم؛ پدربزرگم خادم امام رضا(ع) بوده است؛ تعداد زیادی از بستگان‌ام در حرم امام رضا(ع) حضور دارند؛ می‌توانم بگویم به نوعی در حرم امام رضا(ع)  قد کشیده‌ام و بزرگ شده‌ام. نکته دیگری که شاید جالب باشد این است، مشهدی‌ها معمولا ماه رمضان بعد از افطار  تا سحر را در حرم می‌مانند و بعد از سحر به کارهای روزمره خودشان می‌رسند. با این توضیحات تصور می‌کنم برای هرآدمی دو المان کبوتر و آیینه کاری اولین مواردی هستند که از امام رضا(ع) به ذهن‌ می‌رسد. به نظر من این دو المان هیچ‌وقت فراموش شدنی نیستند؛ از طرفی بسیار مایل بودم المان‌ها آدرس دادن دقیق نباشند اما درعین حال آدرس امام رضا(ع) را بدهم. دلیل انتخاب کبوتر سفید هم این بود که قصد داشتم بین مواردی که در صحنه دیده می‌شوند از همه بیشتر در ذهن بماند؛ کبوتر سفید نشان صلح و رهایی و… است. به همین علت رنگ سفید را انتخاب کردم. البته در شکل ساختاری بسیار به دنبال نوع کبوتر و شکل بودم تا پروازی باشکوه داشته باشد. احساس می‌کنم اگر بیننده حس ترس از این پرنده می‌گیرد انسان خطاکاری است و اگر حس خوبی دارد انسان خوبی است.  بسیار شنیده‌ام و می‌بینم که می‌گویند از پرنده می‌ترسم اما آنها را قضاوت نمی‌کنم؛ این‌طور نقل است که می‌گویند حسی که این پرنده به شما منتقل می‌کند درواقع خود تو هستی یعنی احساس خودت نسبت به کارها و رفتارهایی که داشته‌ای. زمانی که به زاویه قرارگرفتن کبوتر در صحنه، نوع بال‌هایش و نگاه رو به پایین‌اش دقت کنید متوجه خواهید شد که درباره همه این‌ها فکر شده است و صرفاً این‌طور نبوده که عکس یک کبوتر را انتخاب کنم و به‌کار ببرم. اینکه تا چه اندازه موفق بوده‌ را نمی‌دانم اما طراحی امسال «مثل ماه» جزو کارهایی است که خودم خیلی دوست‌اش دارم. در این آینه‌کاری که مشاهده کرده‌اید به فراخور مناسبت‌های مختلف، مثلا برای شروع  برنامه حرم امام رضا(ع) در آینه‌ها دیده می‌شود که شکل بهشت‌گونه و رویایی به آن داده است. معمولا سبک کاری من مینیمال و شکل و شمایل کارهایم نیز سادگی و خلوت است؛ درمجموع احساس خوبی از این کار می‌گیرم و امیدوارم ببینده هم همین حس را گرفته باشد.

 پیش از ایده‌پردازی و اجرای آن با عوامل برنامه درخصوص محتوا و محوریت گفت‌وگو داشتید؟ این صحبت‌ها چقدر شما را به طرح نهایی نزدیک کرد؟
معمولاً قبل از طراحی بین من، کارگردان و تهیه‌کننده  فقط صحبتی یک خطی درباره برنامه صورت می‌گیرد. برنامه «مثل ماه» هم مثل همه برنامه‌های افطار که کار کردم دارای یک موضوع کلی و محوریت مختص به خود است؛ بنا به اتمسفری که درون موضوع‌ برنامه است سعی کردم طرح اصلی را پیدا کنم؛ موضوع این برنامه خراسان بود، من هم بچه مشهد هستم و با آن حال و هوا بزرگ شده‌ام. 
موضوع ما این نبود که بگویم در حرم امام رضا(ع) پرنده وجود دارد. پرنده حرم امام رضا(ع) یکی از المان‌هایی است که مشخصا از کودکی روی من تاثیر داشته است؛ صدای بال زدن و نشستن کبوترها در حرم، حتی خاطرم هست برای زائران گندم می‌خریدم تا به کبوتران بدهند. علاقه‌ام به آیینه کاری آن‌قدر زیاد است که گاهی اوقات مدت‌ها می‌نشینم و محو این هنر می‌شوم؛ چراکه متریال آن، فقط شیشه‌ای است که تبدیل به آینه شده است؛ خیلی از مواقع به این آیینه‌ها و نوع کنار هم قرار گرفتن‌شان دقت کرده‌ام؛ شاید این طرح‌ من هم باعث شود از این به بعد بسیاری که به حرم امام رضا(ع) می‌روند با دقت بیشتری به آنها نگاه کنند؛ این هنر واقعا عجیب و غریب و صرفاً کار ما ایرانی‌هاست اما خیلی به آن اهمیت نمی‌دهیم؛ تاکید می‌کنم زمانی که وارد حرم امام رضا(ع) می‌شویم با انواع هنر ایرانی مواجه می‌شویم که به بهترین حالت ممکن اجرا شده‌اند. درمورد آینه‌کاری که در طراحی امسال به‌کار رفته کمی ویژه‌تر صحبت کنیم؛ از آینه واقعی استفاده شده؟ آیا این کار به لحاظ مالی هزینه بالایی داشته است؟  
در این کار آیینه‌های واقعی هم وجود دارد. بخشی از آن کار چاپی است و تکه‌هایی متکثر در نقاط مختلف آن آیینه است. این نکته را هم باید بگویم یکی از مشکلات ما در کار دکور و اساسا برنامه‌سازی کمبود وقت است. این دکوری که در «مثل ماه» می‌بینید حاصل کار و تلاش گروه من است که در ۱۳ روز فروردین یعنی از فردای سال تحویل کار خود را آغاز کرده‌اند تا به روز اول ماه رمضان برسد. در همین مدت زمان بهترین کاری که ممکن بود را به انجام رساندیم. به‌علاوه اینکه خیلی در پی این نبودم که در صحنه برنامه آینه‌کاری کنم چراکه این هنر ویژگی‌های مختص به خود را دارد. هنرمندان این عرصه نسبت به هنر خود متعصب هستند و هر طرح و شکلی را کنار هم قرار نمی‌دهند؛ اما سعی کردم به شکلی مینیمال و ساده، ترکیبی از ویدئو، تری‌دی آینه‌کاری در ویدئو و چاپ تبدیل به آینه‌کاری شود. این‌طور احساس می‌شود در سال‌های گذشته کارهایی که از شما می‌دیدیم خیلی به سادگی نزدیک نبودند. آیا نگاه شما به طراحی تغییر کرده است؟
بعد از نزدیک شدن به ۴۰ سالگی سعی کردم کارهایم به سادگی نزدیک باشند؛ شاید این اتفاق به سن و سالم، میزان کارهایی که کرده‌ام و تجربه‌ام ربط دارد. در حال حاضر به این نتیجه رسیده‌ام که زیبایی در ساده کار کردن است و ساده کار کردن بسیار دشوار! به هر میزان که دست خود را از المان‌ها خالی کنی و به سمت سادگی بروی به همان اندازه باید فکر بیشتری داشته باشی و این دست خالی و فکر زیاد از تجربه، مطالعه، زندگی و… می‌آید؛ اقتضای سن و سال کمتر و جوانی همان کارهای قبلی است اما هرچه پخته‌تر می‌شوید و به جلو می‌روید این پختگی در کارتان هم نمود پیدا می‌کند و آن پختگی همین سادگی است. بله دست من خالی است اما سعی می‌کنم فکرم پُر باشد. ضمن اینکه کار ساده و عدم اصرار روی زیبایی بی‌دلیل و نمایش یک موضوعیت، بسیار شیک‌تر و پسندیده‌تر است.

 درباره محدودیت‌ها و مشکلات موجود در کارهای امسال و اساسا طراحی صحنه بگویید.
شروع ماه رمضان امسال بعد از ۱۳به‌در مشکل اصلی ما بود. این اتفاق به‌لحاظ امور تدارکاتی، خرید اجناس و حضور افراد در زمان تعطیلات کمی سخت بود اما ما تجربه این نوع کار را هم داریم. زمان تعطیلات کارهای زیادی کرده‌ایم. درکل زمان کروناست و امسال یکی از سخت‌ترین ماه رمضان‌هایی بود که از نظر مواردی که نام بردم، داشتیم.
صحبت پایانی
امیدوارم روز به روز برنامه‌های تلویزیون بهتر شوند. برنامه‌سازی کار ویژه و بسیار سختی است. شاید برخی ندانند که برنامه ساختن چه سختی‌هایی دارد. عوامل هیچ برنامه‌ای هم قصد ندارند کار بدی بسازند و تلاش می‌کنند تا بهترین خودشان باشد و این بهترین به عوامل زیادی وابسته است. درمجموع امیدوارم در آینده برنامه‌هایی خیلی خوب و پرمحتوا را شاهد باشیم.
انتهای پیام