ماهان نوروزپور: به گزارش Axar.az رییس‌جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف در پانزده دسامبر سال گذشته اعلام کرد که آذربایجان به مدت دو هفته مرکز جهان خواهد شد و ده‌هزار نماینده‌ی خارجی در کاپ ۲۹ میهمان جمهوری آذربایجان خواهند بود. کشوری که قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ صادرات گاز خود را دو برابر کند حالا در نوامبر ۲۰۲۴ میزبان کاپ ۲۹ یا مذاکرات اقلیمی سازمان ملل متحد است. سال گذشته در دسامبر ۲۰۲۳، این کنفرانس تحت عنوان کاپ ۲۸ در دبی پر جمعیت‌ترین شهر امارات متحده‌ی عربی برگزار شد. این کنفرانس دقیقا چه موضوعاتی را پوشش می‌دهد و چه مزایای دیپلماتیکی برای آذربایجان دارد؟ آذربایجان چطور برای میزبانی چنین اجلاسی انتخاب شده است؟ چرا آذربایجان برای گرفتن میزبانی چنین اجلاسی رایزنی کرده است؟ در این مورد با علی بمان اقبالی زارچ کارشناس مسائل اوراسیا گفت و گو کردیم:

کنفرانس کاپ ۲۹ چه موضوعاتی را پوشش می‌دهد؟ آذربایجان با گرفتن میزبانی این اجلاس به دنبال چیست؟ چه ویژگی‌هایی برای میزبانی آذربایجان وجود داشته است؟
این کنفرانس که یکی از مهم‌ترین کنفرانس‌های بین‌المللی در حوزه‌ی کنوانسیون تغییرات آب و هوایی سازمان ملل است که هر سال در کشورهای مختلف برگزار می‌شود. در سال ۱۴۰۱ در مصر و در ۱۴۰۲ در امارات و آذربایجان نیز میزبانی این کنفرانس در ۱۴۰۳ را دریافت کرده است. معمولا انتخاب میزبان برای این کنفرانس‌ها به صورت شورایی تعیین می‌شود. آذربایجان هم از طریق رایزنی خصوصا با کشورهای مرکزی اروپا توانست میزبانی این کنفرانس را به دست بیاورد. این کنفرانس از نظر سطح و میزان شرکت کنندگان در و جنبه‌ی تخصصی که در بررسی و اتخاذ تصمیم در تدابیر لازم در مسائل زیست محیطی دارد؛ کنفرانس بسیار مهمی است اما جنبه‌ی سیاسی تعیین کننده در مسائل جغرافیای سیاسی نخواهد داشت.
معمولا این کنفرانس در اهداف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به اصطلاح تلاش جمعی برای جلوگیری از افزایش دمای هوا و چنین مسائلی است. اهداف ۲۰۵۰ و ۲۰۱۰۰ تا الان مد نظر قرار گرفته است. عمدتا در این کنفراس از کشورها در خواست می‌شود که در راستای کاهش گازهای گلخانه‌ای و سرمایه‌گذاری در تولید انرژی پاک و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی فعالیت داشته باشند و در اجلاس مصر نیز تصمیماتی مبنی بر مکانیزم‌هایی برای جلوگیری از افزایش دما و سرمایه‌گذاری در تولید انرژی‌های پاک اتخاد شده است. در واقع کشورهای توسعه یافته متعهد شدند که تا ۲۰۲۵ صد میلیارد دلار مشارکت مالی در این زمینه داشته باشند.البته پیش‌بینی‌های آی اف ام یا صندوق بین‌المللی پول این است که برای رسیدن به این اهداف یعنی برنامه‌ی پاریس و توسعه‌ی پایدار خیلی باید بیش از این‌ها سرمایه‌گذاری بشود شاید نیاز به پنج هزار میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. این کنفرانس در پنج حوزه‌ی کلیدی مثل آب، طبیعت، غذا، کربن‌زدایی و سازگاری با تغییرات آب و هوایی است.به هر حال اگر کشور میزبان بتواند این کنفرانس را با موفقیت برگزار کند، دستاورد مهمی را در کارنامه‌ی دیپلماسی بین‌المللی خود ثبت کرده است. وقتی رهبران بیش از صد کشور جهان، سازمان‌های مردم نهاد و نمایندگان شرکت‌های بزرگ در یک مکان جمع می‌شوند حتما رایزنی‌های دو جانبه و چند جانبه انجام می‌شود.

>>>بیشتر بخوانید:بازی هوشمندانه امارات در قفقاز جنوبی در سایه غفلت ایران و روسیهدالان تورانی در راستای تحقق نظم آنگلوساکسونی است/ مدل کالینینگراد قابل اعمال برای نخجوان نیست

ایران چه نقشی می‌تواند در این کنفرانس انتخاب ایفا کند؟ چگونه می‌توان همکاری‌های منطقه‌ای برای توسعه‌ی بهره‌برداری از منابع قفقاز به نحوی انجام داد که بهرهوری بیشتری و توسعه‌ی پایدار در منطقه را تضمین کند؟در پاسخ به این سوال که جمهوری اسلامی ایران چه نقشی می‌تواند در این کنفرانس داشته باشد باید گفت که این پنج محور تعیین کننده‌ در مسائل زیست محیطی و حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی‌ها، مسائلی است که ما نیز با آن‌ها دست به گریبان هستیم و طبیعتا مشارکت جمهوری اسلامی ایران می‌تواند دستاوردهایی را برای کل منطقه‌ی قفقاز و قفقاز جنوبی و کل منطقه‌ی اوراسیا داشته باشد.
بر کسی پوشیده نیست که از موضوعات بسیار مهم برای کشورهای این منطقه در کنار مسائل زیست محیطی بحث منابع آبی است و این موضوع بسیار مهم است. استحضار دارید که منطقه‌ی قفقاز از دیرباز یک منطقه‌ی کوهستانی سرشار و سرشار از منابع آبی و فضای سبز و جنگل‌های انبوه و تولید قابل توجه محصولات کشاورزی و انواع میوه خصوصا انگور بوده است. لذا این هم باز موضوعی است که به شکلی با اولویت‌های اساسی کشور در تامین کالاهای اساسی غلات و دیگر نیازهای کشاورزی کشور است.
چگونه می‌توان از این کنفرانس به منظور ایجاد توافقات و قراردادهای بین‌المللی برای توسعه‌ی مشترک و مدیریت منابع قفقاز استفاده کرد؟
این کنفرانس هم مثل هر کنفرانس بین‌المللی دیگر فرصتی برای تبادل نظر و رایزنی‌های فرا کنفرانسی است که رهبران سیاسی کشورهای مختلف وقتی در جایی جمع می‌شوند حتما یک گریزی هم به دیگر مسائل جهانی و بین‌المللی خواهند داشت. اکنون نیز مهم‌ترین موضوع این کنفرانس همانطور که اشاره شد بحث تغییرات زیست محیطی است. آخرین گزارشی که آی پی سی سی، در مورد تغییرات آب و هوایی داده است می‌گوید حداقل نصف جمعیت جهان از تغییرات آب و هوایی متاثر است و دارد به سلامت نوع بشر و به هر حال سلامت زیست محیطی خسارات جبران ناپذیری وارد می‌کند که ما خودمان یکی از نمونه‌های عینی شاهد هستیم که مسائل مربوط به ریزگرد ها و کمبود آب خشک سالی بیابان موضوعات دیگری که به هر حال ما همانند بسیاری از کشورهای دیگر گریبان گیرش هستیم و برای دسترسی و رسیدن به یک سری معیارهای برتر زیست محیطی تلاش‌‎های موثری در حال انجام بوده است و حتما از مجموعه‌ی دویست کشور جهان که نوعا در کنفرانس‌ها در سطوح مختلف دولتی و انجیوها و معمولا شرکت های بزرگ بین المللی شرکت می‌کنند تدابیر و تصمیمات مهمی اتحاذ خواهد شد.
۳۱۱۳۱۳