پایگاه صلح خبر – گروه سیاست: کمتر از ۹ ماه دیگر به انتخابات حساس مجلس و خبرگان رهبری باقی مانده است. فارغ از نتایج انتخابات مهم‌ترین محور موضوع مشارکت حداکثری است. امری که رهبر انقلاب به آن تاکید کرده اند، مشارکتی که می‌تواند بسیاری از سمومی که در جریان ناآرامی‌های پاییز گذشته بر بدنه کشور […]
پایگاه صلح خبر – گروه سیاست: کمتر از ۹ ماه دیگر به انتخابات حساس مجلس و خبرگان رهبری باقی مانده است. فارغ از نتایج انتخابات مهم‌ترین محور موضوع مشارکت حداکثری است. امری که رهبر انقلاب به آن تاکید کرده اند، مشارکتی که می‌تواند بسیاری از سمومی که در جریان ناآرامی‌های پاییز گذشته بر بدنه کشور تزریق شد را پاکسازی کند.
طرح «انتخابات تناسبی» که از سوی اهالی بهارستان با نیت افزایش مشارکت و تکثر در انتخابات مطرح شده است اما فارغ از مسائل جناحی و گروهی با مشکلاتی در اجرا و زیرساخت مواجه است که عامل اصلی عدم تصویب نهایی آن در «هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام» بوده است.
«مشارکت»، «امنیت»، «سلامت» و «رقابت» در انتخابات راهبردهایی بود که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی چهاردهم فروردین ماه به آنها اشاره کردند؛ تا در برگزاری «انتخابات مجلس شورای اسلامی که در روزهای پایانی سال ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد مورد توجه مسئولان و کارگزاران نظام قرار بگیرد.
نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که از زمان آغاز فعالیت خود اصلاح قانون انتخابات را در دستورکار خود قرار داده بودند، با تاکید مجدد رهبر انقلاب تلاش خود را برای به ثمر رساندن این طرح به فرجام برسانند. «تناسبی شدن انتخابات» یکی از مفاد اصلاحاتی بود که وکلای ملت بر سر آن به اتفاق نظر رسیدند. آنها در این گام با تناسبی شدن انتخابات در تهران موافقت کردند تا با میدان دادن هرچه بیشتر به احزاب سیاسی، فرصت حضور نمایندگانی از جریانات مختلف را فراهم کنند و از این طریق میزان رقابت و به تبع آن نتیجه مشارکت را بهبود بخشند.
در صورت تصویب نهایی این طرح، احزاب می‌توانند به میزانی که رأی از مردم گرفته‌اند، در کرسی‌های مجلس سهیم باشند. این درواقع بهترین معنی برای اهمیت یافتن رأی اقلیت و تک تک آرای به صندوق ریخته شده است.
سرانجام بعد از چند نوبت رفت و برگشت طرح اصلاح قانون انتخابات میان کمیسیون‌های مجلس، صحن علنی و شورای نگهبان، تصمیم‌گیری درباره این طرح به مرحله اظهارنظر «هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام» رسیده بود که با مخالفت مجمع مواجه شد. هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام، تناسبی شدن انتخابات مجلس در تهران را مغایر با برخی سیاست‌های کلی و دارای ابهام دانست.
این مخالفت علی رغم آن بود که شورای نگهبان هیچ مخالفتی با این طرح نداشته است. «هادی طحان نظیف» سخنگوی شورای نگهبان شنبه (۳ تیر ماه) در جمع خبرنگاران اعلام کرد که شورای نگهبان هیچ ابهام و اشکالی درباره برگزاری انتخابات تناسبی در تهران ندارد و با آن موافق است. وی همچنین یادآور شد که ایرادات هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام به این طرح باید از سوی خود آنان اعلام شود، چرا که ما در جلسات آنان حضور نداریم. البته متن مکتوب ایرادات هیئت عالی مجمع تشخیص مصلحت نظام به این طرح را ارائه خواهیم کرد.
تصویب طرح تناسبی انتخابات در کمیسیون شوراها
اما مجلس بر طرح خود اصرار کرد و پس از ایراد هیئت عالی نظارت مجمع، انتخابات تناسبی مجدداً در کمیسیون شوراها به تصویب رسید. در همین زمینه محسن پیرهادی عضو کمیسیون شوراها در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «تناسبی» مجدداً در کمیسیون طرح و تصویب شد. مدل تناسبی انتخابات، مدت‌هاست در محافل علمی و کارشناسی چکش می‌خورد. برای عدالت انتخاباتی و افزایش مشارکت مردم، نیازمند همراهی هیئت عالی نظارت مجمع هستیم.
حال پس از اینکه این طرح در کمیسیون شوراها به تصویب رسید، در جلسه علنی روز سه‌شنبه ۶ تیر ماه مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مورد طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی برای رفع ایرادات شورای نگهبان در دستورکار قرار گرفت. در این جلسه، نمایندگان مجدداً روی ماده ۵۳ این طرح مبنی بر برگزاری انتخابات تناسبی در تهران اصرار کردند و با توجه به اینکه هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام به باقی ماندن مغایرت‌ها و ابهام در تناسبی شدن انتخابات در تهران با برخی از سیاست‌های کلی انتخابات و سیاست‌های کلی قانونگذاری رأی دادند، این موضوع برای تعیین تکلیف به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد.
بنابراین بنظر می‌رسد مجلس به دنبال این است که این طرح را به سرانجام برسد.
در حقیقت، با تناسبی شدن انتخابات مجلس در تهران این امکان فراهم می‌شود که نماینده جریان رقیب که لیست آنها حداکثر رأی را کسب نکرده است، در مجلس حضور پیدا کند. این در حالی است که تا امروز اینگونه بود که هر لیستی بیشترین رأی را می‌آورد تمام ۳۰ کرسی تهران به آن لیست اختصاص پیدا می‌کرد. همانطور که در مجلس یازدهم نیز لیست موسوم به شورای ائتلاف توانست ۳۰ کرسی تهران را فتح کند و جریان رقیب از راهیابی به پارلمان جا ماند. اتفاقی که در مجلس دهم نیز افتاد و ۳۰ کرسی تهران از آن اصلاح‌طلبان شد.
بر اساس این طرح یک لیست از جناح خاص به طور کامل رأی نمی‌آورد و الگوی همه یا هیچ حذف خواهد شد. حال با این طرح، انگیزه جریان‌های سیاسی برای رقابت و کسب کرسی‌های مجلس بالا می‌رود و در هر شرایطی امید برای راهیابی از هر دو لیست برای به مجلس وجود دارد. اتفاقی که می‌تواند به رقابتی شدن و همچنین افزایش مشارکت انتخاباتی کمک کند.
به نظر می‌رسد در انتخابات تناسبی، هر لیستی بر اساس درصد آرایی که از مجموع کل آرا به دست می‌آورد، همان تعداد نماینده در مجلس خواهد داشت و کارشناسان معتقدند این کار منجر به افزایش انگیزه احزاب و جناح‌های مختلف برای حضور در انتخابات می‌شود و رقابت و مشارکت انتخابات را بیشتر می‌کند.
در چنین شرایطی احزاب گوناگون در انتخابات حضور یافته و رقابت می‌کنند، چرا که می‌دانند به نسبت آرایی که به دست می‌آورند، چند نماینده از ۳۰ کرسی نمایندگی تهران را خواهند داشت. با این وجود تعدادی از فعالان حزبی نسبت به اجرای این طرح امیدی ندارند.
از نگاه موافقان، یکی از مزایای این اصلاح آن است که همه اقشاری که در انتخابات شرکت می‌کنند را تحت پوشش قرار می‌دهد و همین موضوع انگیزه مشارکت برای گروه‌های مختلف را افزایش می‌دهد؛ چرا که مطمئن هستند در مجلس سهمی از کرسی‌ها خواهند داشت.
فارغ از آنکه اصلاح قانون انتخابات چه مراحلی را پیموده و اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد، نگاه صاحب‌نظران، چهره‌های سیاسی، فعالان حزبی و کارشناسان درباره جزئیات این اصلاح حائز اهمیت است. در حالی که گروهی از آنها، امید زیادی نسبت به نتایج مثبت این طرح دارند، عده دیگری ایرادات جدی به آن وارد می‌کنند یا با انتقاداتی از جمله اینکه بستر لازم برای اعمال تغییرات لازم وجود ندارد، امکان عملیاتی شدن آن را محل سوال می‌دانند. در ادامه در گفتگو با برخی از نمایندگان مجلس و چهره‌های سیاسی این مدل انتخاباتی را مورد ارزیابی قرار داده ایم.
«رأی لیستی» اضافه می‌شود
روح الله ایزدخواه در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، در تشریح چگونگی برگزاری انتخابات تناسبی می‌گوید: در کلان شهرها به ویژه تهران رویه به این گونه است که در زمان انتخابات مردم به صورت لیستی رأی می‌دهند. نمایندگان تهران ۳۰ نفر هستند و سوابق دوره‌های قبل نشان می‌دهد معمولاً یک لیست یکدست به لحاظ سیاسی در انتخابات ادوار مختلف رأی آورده است.
وی ادامه می‌دهد: این روش از چند لحاظ اشکال دارد؛ در وهله اول سهم و حق گروه بندی‌های مختلف در مجلس رعایت نمی‌شود. در واقع زمانی که دو یا سه گروه در انتخابات مجلس تهران با یکدیگر رقابت می‌کنند و کاندیداها درون این لیست‌ها فقط به دلیل توانمندی شخصی خود مورد اقبال مردم قرار نمی‌گیرند و بیشتر به دلیل عضویت در یک گروه سیاسی یا لیست انتخاباتی رأی می‌آورند، دلیلی ندارد که فقط یک لیست ۳۰ نفره که بیشترین تعداد رأی را آورده است، منتخب مردم تلقی شوند.
ایزدخواه بیان می‌کند: ممکن است نیمی از رأی دهندگان به لیست دیگری رأی داده باشند، اما چون الان رویه به این شکل است که فقط یک لیست ۳۰ نفره رأی می‌آورد، دیگر لیست‌ها هیچ سهمی در مجلس نخواهند داشت و این رویه باید تغییر کند و هر لیستی باید بر اساس آرای مأخوذه سهمی از کرسی‌های مجلس داشته باشد.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح می‌کند: تناسبی شدن انتخابات تهران کمک می‌کند دیدگاه‌های مختلف در مجلس حضور داشته باشند و هر چه نظرات و سلایق فکری بیشتری در مجلس وجود داشته باشد، بهتر و به نفع کشور است و نتیجه رأی نمایندگان هم به واقعیت نزدیک تر خواهد بود. از آنجایی که مجلس عصاره فضائل ملت است، باید همه نگاه‌ها و رویکردهای داخل نظام اجازه حضور در مجلس را داشته باشند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: زیرساخت‌های وزارت کشور برای اجرای انتخابات تناسبی در تهران فراهم است. تناسبی شدن انتخابات تهران فرایندی شفاف و مشخص است و اگر تصویب شود، به این صورت است که در برگه‌های رأی یک گزینه جدید به عنوان «رأی لیستی» اضافه خواهد شد و از این جهت این اقدام مشکل زیرساختی نخواهد داشت.
وی اظهار می‌کند: الان رویه انتخابات مجلس اینگونه است که شما باید نام افراد را در برگه رأی درج کنید و حتی اگر ۳۰ نفر از یک لیست را بخواهید انتخاب کنید، باید نام هر ۳۰ نفر را در برگه رأی بنویسید. اگر انتخابات تهران تناسبی و این موضوع تبدیل به قانون شود، دیگر لازم نیست رأی‌دهندگان اسامی کاندیداهای یک لیست را در برگه رأی بیاورند و فقط باید نام آن لیست را در برگه رأی درج کنند. اگر هم مردم بخواهند کاندیداهای خود را از چند لیست انتخاب کنند، می‌توانند نام افراد را از لیست‌های مختلف انتخاب کرده و در برگه رأی بنویسند و فرایند این کار مشخص است.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: حتماً تناسبی شدن انتخابات در مشارکت بیشتر مردم و رقابتی تر کردن فضای انتخابات تأثیر دارد.
پایانی بر مجلس تک‌صدایی
همچنین سیدرضا تقوی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، در پاسخ به این سوال که نظام انتخاباتی تناسبی چه محاسنی دارد و می‌تواند چه خلأ‌هایی را پر کند، می‌گوید: «انتخابات تناسبی برکات بسیار زیادی به همراه خواهد داشت. نظام تناسبی را به صورت آزمایشی برای شهر تهران تصویب کردیم تا مسئله عدالت انتخاباتی را مورد توجه قرار دهیم و هر حزبی در این نظام بر اساس میزان رأی خود سهم داشته باشد.»
به نظر می‌رسد کسانی که با حزبی شدن جامعه و سپهر سیاسی کشور موافق هستند از این تغییر حمایت می‌کنند چراکه بر این عقیده‌اند اعمال آن، شرایط را به سمت حزبی شد سوق خواهد داد. تقوی نیز تاکید می‌کند: «نظام انتخابات تناسبی به تک صدایی شدن مجلس پایان می‌دهد»
نظام تناسبی انگیزه احزاب و جناح‌ها را افزایش می‌دهد؟
تصدی تمام ۳۰ کرسی تهران توسط جریان اصلاح‌طلب یا اصولگرا در ادوار گذشته باعث شده جمع زیادی از چهره‌های سیاسی کشور با این تغییر موافق باشند. «علی اصغر باقرزاده» نماینده مردم بابلسر در مجلس نیز در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، یادآوری می‌کند: «در صورتی که انتخابات مجلس تهران تناسبی برگزار شود، هر لیستی بر اساس آرایی که به دست می‌آورد، از ۳۰ کرسی نمایندگی تهران در مجلس سهم خواهد داشت.»
او درباره این تغییر توضیح جزئی‌تری می‌دهد: «فرض کنید مجموع آرای مأخوذه برای حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در انتخابات مجلس یک میلیون رأی باشد، اگر لیستی از این یک میلیون رأی ۷۰۰ هزار رأی را کسب کند، به این معناست که ۷۰ درصد کل آرا را به دست آورده است و بیشتر نمایندگان تهران از این لیست انتخاب می‌شوند. مابقی کرسی‌های نمایندگی تهران هم از افراد منفرد که آرای اکثریت را کسب کردند و لیست‌های دیگر انتخاب می‌شود.»
احزاب، زیرساخت‌های طرح نظام تناسبی
اما حسین کنعانی مقدم، دبیر کل جبهه ایستادگی اعتقاد دارد «زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح آماده نیست.» او در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا می‌گوید: «زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح آماده نیست. زیرساخت طرح نظام تناسبی، احزاب هستند و اگر برای مثال در ترکیه شاهد برگزاری چنین انتخاباتی هستیم به علت وجود نظام حزبی در این کشور است.»
این چهره حزبی اصولگرا طرح مجلس برای اصلاح قانون انتخابات را ناپخته می‌داند و عنوان می‌کند: «بهتر بود در این مورد لایحه‌ای از سوی دولت ارائه شود تا مسائل اجرایی در آن دیده و به تصویب برسد چرا که در طرح‌ها توجهی به مشکلات نمی‌شود و حتی ممکن است این طرح قانون انتخابات را با چالش مواجهه کند.»
فقدان زیرساخت، مانعی بر سر تناسبی شدن انتخابات
رضا تقی‌پور، نماینده مردم تهران در مجلس نیز در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، درباره مصوبه مجلس شورای اسلامی درباره علت نگرانی عده‌ای درباره تناسبی شدن انتخابات می‌گوید: «نگرانی‌هایی مطرح می‌شود مربوط به اینکه چون ما احزاب و گروه بندی‌های سیاسی به صورت دائمی نداریم و معمولاً احزاب ما در زمان انتخابات شکل می‌گیرند، ممکن است زیرساخت‌ها برای تفکیک لیست‌های انتخاباتی فراهم نباشد.»
تقی‌پور علیرغم این انتقادات معتقد است که اگر اشکالات شناسایی شود و پیش‌بینی‌های لازم صورت بگیرد، می‌توان انتخابات تهران را به صورت تناسبی برگزار کرد. او نسبت به آمادگی وزارت کشور برای اجرای این تغییرات اظهار بی‌اطلاعی می‌کند: «بنده اطلاعات روشنی ندارم که آیا وزارت کشور زیرساخت‌های لازم برای برگزاری انتخابات تناسبی در تهران را دارد یا خیر، اما فضای عمومی کشور و زیرساخت‌های این کار باید فراهم شود.»
با فرمول‌ها نمی‌توانیم مشارکت را افزایش دهیم
همچنین «مجتبی شاکری» دبیرکل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا انتقاد خود نسبت به تناسبی شدن انتخابات را این چنین مطرح می‌کند: «جامعه ما در حال حاضر در مرحله‌ای نیست که چنین تغییری در آن ایجاد شود و نتیجه داشته باشد؛ ما در شرایطی نیستیم که همچون برخی کشورها، دو یا چند حزب بر سر کرسی‌ها با یکدیگر رقابت کنند؛ در واقع احزاب و جریان‌ها و جبهه‌های سیاسی ما امروز در این حد نیستند که چنین سیستمی را پیش ببرند؛ بنابراین سازوکار لازم برای این اصلاح فراهم نیست.»
او ضمن آنکه معتقد است تصمیمی زودهنگام است که ابتر خواهد ماند، متذکر می‌شود: «تناسبی شدن انتخابات به جای آنکه مشارکت را افزایش دهد با عجیب و غریب نشان دادن پروسه، میزان مشارکت را پایین خواهد آورد» و ادامه می‌دهد: «با فرمول‌ها نمی‌توانیم مشارکت را افزایش دهیم؛ فرمول برای جامعه قابل فهم نیست. تا زمانی که به وضعیت بهتری برای بالا بردن مشارکت نرسیم، نمی‌توانیم با رفع نقص‌های قانونی تغییر خاصی در امور رقم بزنیم. کار فوق‌العاده، نیازمند گفتمان‌سازی است و درباره تناسبی شدن انتخابات این موضوع اتفاق نیفتاده است.»
گفتمان لازم برای اصلاح قانون انتخابات وجود ندارد
«اسماعیل کوثری» نماینده مردم تهران در مجلس هم در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، این گونه ابراز عقیده می‌کند که تناسبی شدن انتخابات در کشور ما به راحتی عملی نمی‌شود، چراکه احزاب مشخص، منسجم و قوی نداریم. احزاب در کشور ما خیلی فعال نیستند بنابراین بعید است بتوان انتخابات تهران را به صورت تناسبی به خوبی اجرا کرد.»
کوثری با انتقاد از تناسبی شدن انتخابات مجلس در این شرایط، یادآوری می‌کند که وقتی پیشنهادی در مجلس درباره قانون انتخابات ارائه داده می‌شود، باید با فرایند انتخابات در کشورمان سازگار باشد و از افرادی که به تناسبی شدن برگزاری انتخابات تهران رأی مثبت دادند می‌خواهد که توضیح دهند بر چه اساسی این تصمیم را اتخاذ کردند.
نماینده مردم تهران تاکید می‌کند: قبل از ارائه یک پیشنهاد و پیش از تصویب، باید ببینیم زیرساخت‌های آن در کشور فراهم است یا خیر. از سوی دیگر باید مردم هم از این موضوع اطمینان حاصل کنند که روش خوبی است و سپس باید در این عرصه قانونگذاری شود.»
این بخش از اظهارات کوثری به عنوان یکی از منتقدان نحوه اصلاح قانون انتخابات مجلس مبنی بر عدم آمادگی و اتفاق نظر جامعه برای اجرای چنین تغییری با نظر شاکری اشتراکاتی دارد. شاکری در این باره می‌گوید: «پیش از آنکه مجلس بخواهد در جایگاه قانونگذاری به موضوع ورود کند باید فرهنگ و منطق و گفتمان لازمه در جامعه شکل بگیرد. گفتمان از پایین ساختار جامعه و از خوسته‌ای مردمی که بر آن اصرار وجود دارد شکل می‌گیرد و بعد از آن، به سطوح بالاتر می‌رود تا قانونگذاری و فرهنگ‌سازی برای آن انجام شود؛ نه آنکه بدون این زمینه، از بالا سعی کنیم گفتمان سازی کنیم.»
شاکری تاکید می‌کند: «مجلس پیش از آنکه مطلبی را تبدیل به قانون کند، باید از طریق ساز و کار و ابزارهایی که در اختیار دارد، پیوست اجتماعی آن را بسنجد و ارزیابی کند که تصمیماتش در جامعه چه بازخوردی خواهد داشت. در شرایطی که فرهنگ‌سازی و فهم تغییرات برای تناسبی شدن انتخابات صورت نگرفته، اگر کوچک‌ترین ابهام یا اتهامی مطرح شود پاسخ به کار راحتی نخواهد بود و این موضوع به جامعه و انتخابات ضرر خواهد زد.»
با تمام آنچه گفته شد، در این شرایط به نظر می‌رسد این تغییرات در برگزاری انتخابات، گرچه روی کاغذ نتایج مثبتی در افزایش اشرکت و رقابت در پی داشته باشد، ولی در عمل با اما و اگرهایی روبه‌رو است و شرایط مطمئنی برای عملیاتی شدن آن وجود ندارد. با همه اینها فرصت چندانی برای آزمون و خطا وجود ندارد و راه‌حل‌هایی که درباره انتخابات پیشنهاد می‌شود باید دقیق و سنجیده باشد. در این مرحله ضروری است وزارت کشور نسبت به فراهم کردن امکانات و زیرساخت‌های لازم پاسخگو باشد و نظر متقن خود را اعلام کند.
طرح تناسبی انتخابات هیچ کارکردی در حزبی کردن انتخابات ندارد
امرالله شیخیانی دبیرکل حزب مردم هم در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا گفت: طرح تناسبی انتخابات طرح ضعیفی است چرا که اصلاً چنین طرحی در قوانین نظام انتخاباتی دنیا وجود ندارد.
وی با بیان اینکه طرح تناسبی بیشتر حالت نمایشی دارد، ادامه می‌دهد: برای ایجاد یک انتخابات رقابتی و قانونمند باید طرح صحیحی ارائه شود.
دبیرکل حزب مردم تصریح می‌کند: طرح تناسبی هیچ کارکردی در حزبی کردن انتخابات ندارد و تنها نوعی سرگرمی سیاسی است که کارکرد دیگری ندارد.
شیخیانی با بیان اینکه طرح تناسبی شدن انتخابات تأثیری در روند مشارکت نخواهد داشت، عنوان می‌کند: برگزاری انتخابات از این جهت مهم است که رقابتی میان گروه‌ها با تفکیک اندیشه و افکار در قالب جناح راست و چپ ایجاد شود. اگر مجلس به دنبال انتخابات پرشور است باید یک طرح کامل و جامعی را ارائه دهند.
او خاطرنشان می‌کند: در شرایط فعلی کشور متأسفانه از احزاب بعنوان مانکن سیاسی یاد می‌شود که هیچ نقش و جایگاهی در اداره کشور ندارند.
دبیرکل حزب مردم با بیان اینکه حزب هیچ جایگاهی در نظام انتخاباتی ما ندارد، می‌گوید: طرح تناسبی انتخابات تنها برای جلب افکار عمومی است و هیچ کارکرد دیگری ندارد.
طرح تناسبی انتخابات سبب شکل‌گیری مجلس متخصص‌تر و گردش نخبگان خواهد شد
اما سهیل ملک آرای عضو شورای مرکزی خانه احزاب در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا طرح تناسبی شدن انتخابات را گام اولیه و مفیدی در جهت فراهم نمودن بستر مناسب برای شکل‌گیری مجلسی کارآمد و متخصص می‌داند و می‌گوید: این طرح منجر به باز شدن فضا برای ورود نیروهای کمتر شناخته شده اما کاردان و توانمند خواهد بود و سبب گردش نخبگان به نفع نیروهای جوان‌تر خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: این طرح سبب تشکیل ائتلاف‌های مستحکم حول محور اندیشه‌ای پویا و مطالبات جامعه خواهد بود، ائتلاف‌هایی که در برگیرنده همه گروه‌های فکری و سیاسی است که در نهایت منجر به ارتقای فرهنگ کارگروهی در کشور خواهد شد.
عضو شورای مرکزی خانه احزاب معتقد است این طرح جان تازه‌ای به احزاب و تشکل‌های سیاسی موجود خواهد داد و این روزنه‌ی امید در قدم اول می‌تواند انگیزه مشارکت را در سطح نخبگان جامعه پر رنگ تر کند و این یعنی تقویت جامعه مدنی و حمایت از فعالیت‌های حزبی، و این شاخص‌ها مسیر توسعه سیاسی را هموار کرده، چرا که از ابزارهای مهم توسعه سیاسی حضور و فعالیت مؤثر احزاب در جوامع است.
طرح انتخابات تناسبی باعث افزایش مشارکت در انتخابات خواهد شد
حبیب الله بوربور نیز در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، اعتقاد دارد: این طرح در روند افزایش مشارکت مردم در انتخابات اثر خواهد گذاشت اما شاید تأثیر آن حدود ۵ یا ۶ درصد باشد و خیلی چشمگیر نباشد.
وی با اشاره به مزیت‌های طرح انتخابات تناسبی، ادامه می‌دهد: همه جریانات سیاسی و افرادی که هیچ‌گونه وابستگی به تشکیلات حزبی ندارند، می‌توانند حضورداشته باشند اما پویایی خاصی را ایجاد نخواهد کرد.
دبیر کل جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه مردم بایستی به برنامه و شاخص‌هایی که جریانات سیاسی تعهد می‌دهند رأی دهند نه به لیستی که یک عده‌ای می‌نشیند و تقسیم ارث می‌کنند، خاطرنشان می‌کند: اگر مردم شاهد این بودند که جریانی به نفع آنها حرف زد و عملکردشان به گونه‌ای بود که در زندگی و معیشت مردم احساس شد، می‌توانند به راحتی رأی دهند.چرا شورای نگهبان تناسبی شدن را تأیید و مجمع آن را رد کرد؟
محمدصالح جوکار در گفتگو با پایگاه صلح خبر به نقل از خبرنگار ایسنا، با اشاره به اصرار مجدد مجلس بر برگزاری انتخابات تناسبی در تهران اظهار داشت: ما معتقدیم که زیرساخت‌های برگزاری انتخابات تناسبی در تهران فراهم است.
وی با اشاره به مهم‌ترین ایراداتی که هیئت عالی مجمع تشخیص مصلحت نظام به مصوبه برگزاری انتخابات تناسبی در تهران گرفته است، گفت: آنان می‌گویند این مصوبه باعث ایجاد تبعیض می‌شود، چرا که بر اساس آن صرفاً انتخابات مجلس در حوزه انتخابیه تهران با نظام انتخاباتی تناسبی برگزار می‌شود و در سایر نقاط کشور الگوی نظام انتخاباتی حداکثری است و باید نظام انتخاباتی در کل کشور یکسان باشد.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس تصریح کرد: همچنین گفته می‌شود که بر اساس مدل تناسبی انتخابات، شایسته‌گزینی محقق نمی‌شود. نظر آنان این است که فردی که بیشترین رأی را می‌آورد، باید به مجلس راه یابد اما در مدل تناسبی ممکن است فردی آرای خوبی هم کسب نکند اما چون لیست وی درصدی از آرا را آورده، به مجلس راه یابد.
جوکار بیان کرد: هیئت عالی مجمع تشخیص مصلحت نظام بر این باور است که بر اساس مدل تناسبی انتخابات ممکن است یک لیست ۲۰ درصد آرای مأخوذه را بیاورد و لیست دیگری ۷۰ درصد آرای مأخوذه را کسب کند و هر دو به مجلس راه یابند در حالی که تفاوت آرای مأخوذه آنان بسیار زیاد است.
نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: پاسخ ما به آنان این است که نه تنها برگزاری انتخابات تناسبی در تهران باعث تبعیض نمی‌شود، بلکه برای برقراری و تحقق عدالت باید انتخابات در حوزه‌هایی مانند تهران که نمایندگان زیادی دارد، به صورت تناسبی برگزار شود. ادله ما در این زمینه آن است که همیشه یک لیست یکدست تهران به مجلس راه می‌یابند و دیگر لیست‌ها هم باید بر اساس درصد آرایی که کسب کردند، در مجلس کرسی داشته باشند.
وی تاکید کرد: نحوه برگزاری انتخابات مجلس در تهران به صورت تناسبی هم کار دشواری نیست و به این صورت است که هر لیست، فهرست و هر شخص منفردی که در انتخابات حضور می‌یابد، نسبت به آرای کل یک رأیی دارد و به همان نسبت تعداد نمایندگان مجلس در تهران مشخص می‌شود.
رئیس کمیسیون امور داخلی و شوراها در مجلس در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا علی رغم تأیید شورای نگهبان، هیئت نظارت این ایرادات را به طرح مجلس گرفته است، گفت: شورای نگهبان از نظر قانون اساسی و احکام شرع مصوبات مجلس را مورد بررسی قرار می‌دهد و این مصوبه را هم تأیید کرد، اما هیئت عالی مجمع تشخیص مصلحت نظام با توجه به سیاست‌های کلی مصوبات مجلس را ارزیابی می‌کند که برخی از مفاد طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس و بحث برگزاری انتخابات تناسبی در تهران را تأیید نکرده است.
جوکار در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به اصرار مجلس و ارجاع موضوع تناسبی شدن انتخابات تهران، کی قرار است مجمع تشخیص مصلحت نظام این موضوع را بررسی و تعیین تکلیف کند، گفت: هنوز به ما اعلام نکردند که چه زمانی قرار است در این مورد تشکیل جلسه دهند.
