اصطلاح نامه روانشناسی

داروي ضد اضطراب                                           Antianxiety   drug

     داروي كند كننده دستگاه عصبي مركزي كه موجب كاهش تنش مي شود . كمي خواب آلودگي ايجاد مي كند ولي نه به ميزان زياد . واليوم و ليبرلوم دو نمونه از اين داروها هستند . به اين دارو ها آرامبخش نيز گفته مي شود .

                                                                (اتكينسون و هيلگارد ، 1983)

داروهاي ضد افسردگي             Antidepressant , Antidepressive

    داروهايي كه مصرف آنها موجب تغير خلق افراد افسرده در جهت احساس شادماني بيشتر مي شود . چنين اثري احتمالاً ناشي از فدرت اين داروها در افزايش انتقال     دهنده هاي عصبي از نوع نوراپي نفرين ، سروتو نين ، يا هر دو است از نمونه اين داروها ايمي پرامين و ايزوكار بو كسازيد مي باشد .

                                                          (اتكينسون و هيلگارد ، 1983)

درمانگر                                                                               Therapist

   يك فرد متخصصي است كه آموزشهاي لازم روان درماني را گذرانده كه عبارتند از روان شناسان ، روانپزشكان ، مشاوران .

روان درماني يك درمان حرفه أي است كه به وسيله يك فرد متخصص كه آموزش هاي لازم را گذرانده است ارائه مي شود . روان شناسي و روان پزشكي در حوزه مهم براي آموزش متخصصان روان درماني است . علاوه بر روان شناسان در روانپزشكان افراد متخصص ديگر از قبيل مدد كاران اجتماعي روانپزشكي ، پرستاران روان پزشكي مشاوران نيز به خدمات روان درماني كمك مي رسانند .           ( نظري ، 1381)

در مانهاي زيستي                                             Biological  therapies

   در رويكرد زيستي در درمان رفتار نابهنجار ، فرض بر اين است كه اختلالات رواني در اثر بد كاركردي بيو شميايي و فيزيو لو ژيك مغز ايجاد مي شوند ، درمانهاي زيستي شامل درمان با تشنج مغزي ( Ect  ) ، جراحي رواني و استفاده از داروها براي تغير رفتار است . ثابت شده كه از اين ميان موفقيت دارو درماني بيشتر است . داروهاي كاهش دهندة اضطراب يا ضد اضطراب ها به منظور كاستن از اضطراب شديد و كمك به افراد در كنار آمدن با بحرانهاي زندگي به كار مي روند . اين داروها به خانواده ا ي تحت عنوان بنز و دياز پين ها تعلق دارند و اغلب آرامبخش ها ناميده     مي شوند . دارو هايي كه نشانه هاي اسكيز فرني را كاهش مي دهند ، داروهاي       ضد روان پرشيي ( ضد جنون ) نام دارند و از خانواده فنو تيازين ها هستند . داروهايي كه خلق افسرده را بالا مي برند داروهاي ضد افسردگي نام دارند و شامل دو گروه عمده مي باشند. 1- مهار كننده هاي منو آمينو اكسيد از ( يا مهار كننده هاي MAO) و 2- ضد افسردگي هاي سه حلقه اي . كربنات ليتيوم در درمان اختلالات شيدايي  – افسردگي موثر بوده است . در درمان با تشنج برقي ( E CT) ، يك جريان الكتريكي به مغز وصل مي شود كه ايجاد تشنج مي كند و نشانه هاي افسردگي شديد را كاهش مي دهد . اين روش الكترو شوك درماني نيز ناميده شده است . هنوز معلوم نيست كه مكانيسم اثر ECT چگونه است ، ولي اين روشن شده است كه بر اثر حمله تشنجي مغز ، مقدار زيادي از چند انتقال دهندة عصبي آزاد مي شوند كه نور اپي نفرين و سروتونين از آن جمله است .                                          ( نظري ، 1381)

درمان مراجع مدار                                  Client – Center Therapy

يكي از در  ما نگران انسان گرايي بسيار مشهور ، كامل راجرز (1980 ، 1988) ،    روش درماني خاصي پيشهاد كرده است كه در آن ، افراد تشويق مي شوند تا توانييهاي بالقوه خود را كشف كنند و با ديگران روابط صحيح بر قرار سازند ، ديدگاه راجرز تحت عنوان درمان مراجع مدار يا درمان متمركز بر مراجع ناميده شده است .         براي راجرز خيلي اهميت داشت كه به جاي كلمه بيمار ، كلمه مراجع را به كار ببرد . به نظر او ، كلمه بيمار ، بيانگر اختلالات شديد جسمي يا رواني است كه شخص را از مسئوليتها و تواناييهاي خود محروم مي كند . وقتي اين فرد را به عنوان مراجع           مي پذيريم در واقع قبول مي كنيم كه او مسئوليت درمان را بر عهده دارد و رابطه بين درمانگر و مراجع يك رابطه برابري است . درمان مراجع مدار ، مثل روان كاوي ، تعمق درافكار و احساسات را تشويق مي كند تا علتهاي رفتار بهتر درك شود . با اين همه ، شاگردان راجرز ، بر اهميت تجربه هاي هيجاني بيشتر تاكيد دارند . مراجعان بايدكشف كنند كه كدام شيوه هاي عمل و تفكر نا ساز گار است ، در حالي كه درمانگر به وجود آوردن جوي است كه در آن مراجع مي تواند آزادانه افكار و احساسات مهم خود را كشف كند و از اين طريق بهداشت رواني خود را ثابت نگهدارد. رويكرد رماني كارل راجرز ( 1980- 1988) كه موضوع روان شناسي را دنياي تجربه بلا فصل مراجع مي داند كه بايد از ديدگاه مراجع بررسي شوند . در نظام

راجرزي كار اصلي در مانگر ايجاد فرصت براي فرد جهت دستيابي به شناختي تازه از دنياي ذهني خود و رسيدن به خود شكوفايي است .

                                                                                     ( سارا سون  ، 1378 )

درون داد . برون داد .                                  In put / out put ( I/o )

 اصطلا حي كه در نظر يه هاي شناختي مختلف ( مثل پر دازش اطلا عات ) براي عرضه اطلا عات به كسي ( درون داد ) رفتار آن شخص ( برون داد ) و رابطه بين آنها مورد استفاده قرار مي گيرد . روانشناسان شناختي در مورد رابطه درون داد / برون داد تقريباً به همانگونه صحبت مي كنند كه رفتار گرا ها در مورد روابط محرك    – پاسخ  فرق عمده آن ها اين است كه رفتار گراها تر جيح مي دهند ، محركها و  پاسخها را بطور عيني و عملياتي تعريف كنند . شناخت گرا ها درون داد/ برون داد را بر حسب نمادها ، ساختار ها و نظاير آن .                           ( پور افكاري ،1373 )

درون سازي – برون سازي ( از ديدگاه پياژه )

Assimilation -Accommodation

   درون سازي عبارتست از تلاش شخص در جهت سازگار كردن محيط با ساختهاي موجود ارگانيسم از طريق همسان كردن آن با خود يعني كودك شيء يا مفهوم    جديد ي را بر حسب مفاهيم يا اعمالي كه تا كنون اكتساب كرده تعبير و تفسير       مي كند . مثلاً وقتي دختر بچه ا ي 5  ساله، شيء متحركي را در آسمان مي بيند آن را با مفهومي كه خود درباره پرنده دارد همسان مي كند . روزي ، هلي كوپتر اسباب بازي را در حال پرواز با لاي سرش مي بيند كه سر و صداي زيادي به راه مي اندازد و        مي كوشد آن را با مفهومي كه از پرنده دارد همسان كند ولي صدا ، اندازه ، و شكل هلي كوپتر با مفهومي كه او از پرنده در ذهن دارد جو ر نيست از اين دو عمل درون سازي ، امكانپذير نخواهند بود.

   پياژه معتقد بود كه فر آيند مكملي جود دارد به نام برونسازي كه عبارتست از گرايش شخص به تغيير در برابر آنچه محيط اقتضا مي كند به اين معنا كه شخص اعمال و مفاهيم را تغييرمي دهد تا آن را با موقعيتها ، اشيا ءيا اطلاعات جديد ساز گار كند . آن دختر 5 ساله تشخيص مي دهد كه براي اين شي ء جديد يعني هلي كوپتر كه نمي تواند آن را با مفهومي كه از پرنده دارد همسان كند نياز به رده بندي جديدي دارد . اگر از والدينش كند آنها كلمه جديدي به او خواهند آموخت و تفاوتهاي بين پرنده و هلي كوپتر را برايش توضيح مي دهند . و اين كودك فر صت مي دهد تا      رده بندي جديدي را بيا فريند .                                   (يا سايي   1377 )

درونگرا                                                                                Introvert

   يونگ معتقد بود كه مردم در يكي از دو دسته قرار مي گيرند . افراد درون گرا و افراد برون گرا . يك فرد درون گرا ميل دارد ، اغلب تنها باشد ، طوري رفتار كند كه كمرو به نظر مي رسد و فعاليتهاي فردي را به فعاليتهاي كه مستلزم تعامل اجتماعي است ترجيح مي دهد . اين قبيل افراد هنگامي كه در زندگي خود با عوامل فشار رواني مواجه شوند ، گرايش پيدا مي كنند كه به درون خود فرو روند .

                                                              ( كارور و شي ير  ،   1375 )

دستگاه عصبي                                            Nervous   system        دستگاه عصبي شبكه ارتباطي بدن است .اين دستگاه از ميليونها يافته عصبي تشكيل شده كه با هماهنگي با هم كارميكنند تا تمام كاركرد هاي هماهنگ رفتار را امكانپذير كنند. يكي از دو بخش اصلي دستگاه عصبي مر كزي است كه شامل دو ساختار        فر عي نخاع شوكي و مغز است . نخاع شوكي چندين كاركرد دارد : 1- اطلاعات را از عصبهاي حسي به مغزمي رساند 2- اطلاعات را از عصبهاي حركتي به ماهيچه ها مي برد 3- واسطه بين قوسهاي باز تاب است. 4- كاكرد هاي خودكار بدن را تنظيم مي كند . اگر بخواهيم كلي تر بگوييم ، مغز دستگاه كنترل مر كزي است و هشياري را ممكن مي كند ، بخش اصلي ديگر دستگاه عصبي، دستگاه اعصاب پيراموني است كه از دو دستگاه فر عي تشكيل شده است . دستگاه عصبي خودكار ، دستگاه اعصاب تني ؛ دستگاه اعصاب خودكار همه كار كرد هاي غير ارادي بدن مانند ضربان قلب و گوارش را كنترل مي كند . و دستگاه اعصاب تني شامل اندامهاي حسي است كه آگاهي از دنياي بيروني را ممكن مي كند. اين دستگاه شامل اعصاب حركتي نيز     مي شود كه حركات ارادي بدن را ممكن مي كند .

                                                                                    ( برونو ، 1370 )

دوره نوزادي( شير خوارگي)                                             Babyhood

اين دوره كه 2 سال اول زندگي بعد از تولد را شامل مي شود ، دوره اي است كه     شير خوارگان دنيا را مستقيما ً از طريق حواس خود تجربه مي كنند ، آنان چيزي در باره ايده ها يا منطق نمي دا نند ، آنان به سادگي لذت و درد را مي آزمايند . با اين وجود كودكان ، فعال و كنجكاو هستند و چيز هاي زيادي را مي آموزند . آنان پيوسته مي كوشند هر چيز را كه مي توانند لمس كنند و اين چنين درباره گرما ، سرما ، سختي ، نرمي  و ديگر كيفيات اشيا مي آموزند . افزون بر اين ، كودكان آغاز به كسب زبان مي كنند و اين كار را تقريباً به طور كامل به تنهايي انجام مي دهند .

                                                                                 ( آلسينك ، 1944)  

 دندريتها                                                                              Dendrites

دندريتها نازكند ، تار هاي شاخه ، شاخه زيادي دارند كه هر چه از جسم يافته اي دورتر مي شوند باريكتر نيز مي شوند . سطح دندريت به پيوند هاي اختصاص منتهي مي شود كه از طريق آنها اطلا عات را از نرونهاي ديگر در يافت مي كنند بنابر اين هر چه سطح دندريت بيشتر باشد مقدار اطلا عاتي كه در يافت مي كند                        بيشتر است .                                                                ( كالات ، 1989 )

دو سو گرايي                                                                Ambivalence

   دو سو گرايي عبا رتست از تمايل در يافت يك پديده رواني تحت دو زاويه متضاد ، اثبات و نفي متوالي يك امر بيان دو احساس متضاد در آن واحد .

                                                                                      ( منصور ، 2536 )

دو قلو هاي دو تخمكي

 Fratarnal twins/      Hetero zygotic twins /Dizygotc twins /

   به همزاداني اطلاق مي شود كه از دو اووم يا اوول بارور شده به وجود آمده اند و مشخصات ارشي آنها مانند دو قلو هاي همسان يكسان نيست و جنس آنها نيز            بر خلاف دو قلو هاي همسان كه با يستي از يك نوع باشند گاهي با يكديگر فرق دارند .                                                                ( حسيني نسب  ، 1375 )

دو قلو هاي همسان   ( تك تخمي )                Homozygotic  twins /

Monvular  tmins/

Monozygotic  twins /

Enzygotic  twins.

   دو قلو هاي همسان خواهران و برادراني هستند كه اصل آنان از يك تخم است به همين دليل ساختمان ژنتيكي همساني دارند ، دو قلو هاي همسان ساختمان ژنتيكي همساني دارند . براي محققي كه مي خواهد تعامل بين وراثت و محيط را بررسي كند حائز اهميت اند . شماري از مطالعات شامل بر نا مه أي تحقيقي بوده است كه در آن دو قلو هاي همساني كه در دوران شير خوارگي از هم جدا شده اند در بزرگسالي مورد مطالعه قرار گرفتند از آنجا كه در خانه هاي جدا از هم بزرگ شده بودند از لحاظ ارشي به هم شباهتهاي داشتند ولي درون دادهاي محيطي آنان متفاوت بود . و محيط عامل اصلي اين تفاوت است . مطالعاتي كه نشان داده اند كه محيط تنها عاملي نيست كه در رشد تا ثير مهمي دارد . و راثت يكي از عوامل مهم است و تا ثير بسياري بر هوش دارد .                                                                ( برونو  ، 1370 )

درمانهاي زيستي                                                Biological  terapies

   در رويكرد زيستي در درمان رفتار نا بهنجار ، فرض بر اين است كه اختلالات رواني در اثر بد كاركرد ي بيو شميايي و فيزيو لوژيك مغز ايجاد مي شوند. در مانهاي زيستي شامل درمان با تشنج برقي( E CT) ، جراحي رواني و استفاده از داروها براي تغير رفتار است . ثابت شده كه از اين ميان ، موفقيت دارو درماني بيشتر است . * داروهاي كاهش دهنده اضطراب ياضد اضطراب ها به منظور كاستن از اضطراب شديد و كمك به افراد در كنار آمدن با بحرانهاي زندگي به كار مي روند . اين      دارو ها به خانواده اي تحت عنوان بنزود يا زپين ها را تعلق دارند و اغلب آرامبخش ها ناميده مي شوند . * دارو هايي كه نشانه هاي اسكيز و فر ني را كاهش مي دهند ،       دارو هاي ضد روان پريشي ( ضد جنون ) نام دارند و از خانواده فنو تيا زين ها هستند . *دارو هايي كه خلق افسرده را بالامي برند ، دارو هاي ضد افسردگي نام دارند و شامل دو گروه عمده مي باشند : 1- مهار كننده هاي منو آمينوا كسيدا ز (يا مهار كننده هاي MAO) و 2- ضد افسردگي هاي سه حلقه اي .  كربنات ليتيوم در درمان اختلا لات شيدايي – افسردگي مؤ ثر بوده است . * در درمان با تشنج برقي (E CT) ، يك جريان الكتريكي به مغز وصل مي شود كه ايجاد تشنج مي كند و نشانه هاي افسردگي شديد را كاهش مي دهد . اين روش الكترو شوك درماني نيز ناميده شده است .* *هنوز معلوم نيست كه مكانيسم اثر E CT چگونه است ، ولي اين روشن شده است كه بر اثر حمله تشنجي مغز ، مقدار زيادي از چند انتقال دهنده عصبي آزاد مي شوند كه نور اپي نفرين و سر و تونين از آن جمله است .                  ( نظري  ، 1381)

دوره جنيني                                                                  Fetal  period

   سومين دوره رشد پيش از تولد دوران جنيني است كه از پايان ماه دوم تا تولد ادامه دارد . در اين مدت دستگاههاي مختلف بدن كه از دوران قبل ناقص مانده است به طور كامل رشد و شروع به كار مي كنند. تا تقريباً هشت هفته و نيم ، جنين موجود منفعلي است كه به طور ساكن در مايع آمينوتيك غوطه ور است ، ولي از اين به بعد مي تواند به تحريكاتي كه به او وارد مي شود ( مثل لمس كردن ) واكنش نشان دهد.

در اواخر هفته هشتم دستگاه توليد مثل شروع به رشد مي كند . غدد جنسي (تخمدانها و بيضه ها ) در هر دو جنس به صورت يك زوج توده بافتي ظاهر مي شود.

در اين مرحله پلكها و ناخنها شكل مي گيرند ، جنسيت جنين به سادگي قابل تشخيص است، بيشتر شبيه انسان مي شود و روي سر و بدن موهايي پديدار مي شود . پرز هاي چشايي روي زبان ظاهر مي شوند .

   به ازاي هر هفته ا ي كه جنين در داخل رحم مادر مي ماند احتمال زنده ماندن و رشد طبيعي او بيشتر مي شود. همچنان كه ماهيچه ها رشد مي كنند توانايي گريه گرسنگي و انعكاس مكيدن در او ايجاد مي شود . و هوشياري ذهني و رشد ادراكي و حركتي او افزايش مي يابد. هنگامي كه وزن جنين به 6/1 كيلو گرم مي رسد احتمال رشد موفقيت آميز او بعد از تولد افزايش قابل توجهي مي يابد ؛ كودكي كه دست كم با وزن 2/2 كيلو گرم متولد شود، احتمالاً نيازي ندارد كه در دستگاه مخصوص كودكان زود رس نگهداري شود .

                                                                    ( ماسن و همكاران  ،  1377)

دوره رويان                                                     Embryonic  period

   دوره دوم رشد پيش از تولد در طي سومين تا هشتمين هفته به طول مي انجامد و «دوره روياني » خوانده مي شود، مشخصه اين دوره تفكيك سلولي است ، ضمن اينكه اندامها شروع به رشد مي كنند.

همينكه تخمك در حال رشد توانست در خانه جديد ش ساكن شود ، رشد تسريع     مي شود . تودة درون سلولي آن ، كه رويان قابل تشخيص خواهد شد شروع به تفكيك خود به صورت سه لايه مجزا مي كند: الف ) لايه خارجي ( اكتودرم ) ، كه لايه خارجي پوست ، مو ، ناخن ، قسمتهايي از دندان، غدد پوستي ، سلولهاي حسي ، و سيستم اعصاب ا ز آن ناشي مي شود . ب) لايه مياني (فرودرم ) ، كه لايه دروني پوست ، ماهيچه ها ، استخوانها ، و دستگاه گردش خون و دفع را ايجاد مي كند . پ) لايه دروني (آندودرم ) ، كه از آن آستر مجراي روده اي شيپور استاش ، ناي ، نايژه ، ششها ، كبد ، لوزالمعده ، غدد بزاقي ، غدد تيرو ئيد ، و غده تيموس به وجود مي آيد .

ضمن اينكه توده درون سلولي به شكل رويان قابل تشخيص در مي آيد ، لايه هاي خارجي سلولها و غشاي جنيني به نامهاي «كوريون »و «آمنيون » ايجاد مي كنند . اينها به علاوة غشاي سومي كه از ديواره رحم مادر منشعب مي شود از ديواره رحم گسترش مي يابند و جنين در حال رشد را در ميان مي گذارند . آنها كيسه اي پر از مايع آبكون تشكيل مي دهند كه حايلي است براي محافظت از رويان در مقابل      ضربه هايي كه احتمالاً به مادر وارد مي شود .    ( ماسن و همكاران  ، 1377)

دوره زيگوت                                                               Zygot  period

   اين دوره تقريباً چهارده روز ، يعني از زمان بار ور شدن تخم تا استقرار يافتن در ديواره رحم طول مي كشد . تخم  بارور يا زيگوت در مسير حركت خود به طرف رحم ابتدا به دو ، چهار ، هشت و سپس به يك توده سلولي به نام مورولا MORULA)) تبديل مي شود . اين توده سلولي را هنگامي كه وارد رحم گرديده و به ديواره آن متصل شده بلاستو سيتز (( blastocysts  مي نامند . مرحله با روري از شروع رسيدن تخمك تا استقرار در رحم عبارت است از : تشكيل زيگوت ؛ تشكيل مورولا كه دو تا سه روز طول مي كشد ؛ تشكيل بلا ستو سيتها كه چهار تا پنج روز

است و اتصال بلاستو سيت به ديواره رحم كه پنج تا شش روز است .

                                                                              ( سيف و هماران ، 1375)

ذهن                                                                      mind / mentality

   به عقيده (كارت ذهن غير مادي قادر به تفكر و هشياري است و در نتيجه دانش     مر بوط به جهان خارج را براي ما فراهم مي كند . ذهن هيچ يك از خصايص ماده را ندارد.

   مهمترين ويژگي ذهن استعلال تفكر آن است و اين امر آنرا از جهان ماده جدا        مي كند اين جوهر تفكر فاقد جسم است و فضايي را اشغال نمي كند .

   از آنجا كه ذهن داراي درك و اراده است بايد به گونه ا ي در بدن اثر بگذارد و از آن اثر بپذيرد . براي مثال ، هنگامي كه ذهن تصميم مي گيرد از نقطه اي به نقطه ديگر حركت كند ، اين تصميم به وسيله اعصاب و عضلات بدن به مرحله اجرا در مي آيد . مثلاً هنگامي كه بدن بر اثر نور يا گرما تحريك مي شود ذهن اين داده هاي حسي را شنا سايي و تفسير كرده . پاسخ مناسب را تعين مي كند .         ( سيف  ، 1375 )

رسش ( پختگي )                                                              maturation

   رسش عبارتنست از توالي همگاني رخداد هاي بيو لو ژيكي در دستگاه عصبي مركزي كه بروز يك كاركرد رواني را ممكن مي سازد ؛ البته با فرض اينكه كودك از لحاظ جسماني سالم باشد و با افراد و اشيا ء سر وكار داشته باشد . كودكاني كه با بزرگسالان سر و كار دارند بين يكسالگي و سه سالگي سخن گفتن را آغاز مي كنند . همين پديده يكي از بهترين نمونه هاي رسش كنشهاي رواني است . مغز كودك سه ماهه به قدر كافي رشد نكرده است تا بتواند سخن بگويد از سوي ديگر كودك دو ساله كه مغزش به اندازة كافي رشد كرده است قادر به سخن گفتن نخواهد بود ، مگر اينكه شاهد سخن گفتن بزرگسالان بوده باشد . رسش نمي تواند باعث بروز عملكرد رواني شود ؛ رسش صر فاً محدودة زود ترين زمان بروز عملكرد رواني را تعيين        مي كند . آغاز توانايي با روري كه در بين غالب جوانان آمريكايي بين 12 تا 15 سالگي است ، واقعه  ا ي مربوط به رسش است ، وبستگي دارد به آزاد شدن هورمون هاي خاصي از غده هيپوفيز كه در قاعده مغز قرار دارد . ولي عوامل محيطي مانند كيفيت تغذيه در دوران كودكي ممكن است بلوغ را تسريع كند يا تا چند سال به       تأ خير اندازد .                                                       ( يا سايي ، 1377 )

رشد                                                                             Development

   فر ايندي است مداوم با گسترده اي از تولد تا يزرگسالي و پيري عبارت از            دگر گونيهايي است كه بنا به خاصيت و استعداد ذاتي موجود زنده ، با تاثير عوامل و شرايط خارجي ، بي آنكه خود موجود در اين راه كوشش كند ، در او به وجود        مي آيد . بدين جهت رشد با پيشرفت زبان حادث مي شود و اين دگر گونيها در طرح معيني براي هدف مشخصي صورت مي گيرد .        ( پارسا ، 1367 )

رشد ادراكي                                           Perceptual development

   منظور از اين اصطلاح تغييرات نظام دارد در فرايند ها و توانايي ها ي ادراكي است كه كودكان در طي رشد نشان مي دهند . معمولاً ميان «ادراك » و « شناخت » به اين صورت فرق گذاشته مي شود كه اولي به معنا ي كشف و پردازش اوليه اطلاعات حسي است ، در حالي كه منظور از دومي توانايي استخراج احساس ، نظم و معنا آن اطلاعات است .                                                             ( آلسينك  1944)

رشد پيوسته :                                           Continuous  Develoment

   منظور از جريان پيوسته اين است كه گذشته كودك با وضع كنوني او كاملاً بستگي دارد و رشد او در زمان حال پايه و اساس رشد او در زمان آينده است . پيوستگي رشد از جنبه هاي مختلف زندگي فرد نما يان مي گردد : چنان كه راه رفتن كودك از    غلتيدن ، خزيدن ، نشستن ، چهار دست و پا راه رفتن ، ايستادن و تاتي كردن تشكيل شده است . واين اعما ل همه با هم پيوستگي دارند.                   ( پارسا 1367)

رشد جنسي                                                     Sexual  development  

   در آغاز نو جواني ، اغلب كودكان به دوره سزيعي از رشد جسماني ( جهش نموي نوجواني ) گام مي گذارند كه با رشد تدريجي اندامهاي تناسلي و ويژگيهاي جنسي ثانويه ( مثل رشد پستانها در دختران و پيدايش ريش در پسران و نمايان شدن موي بر اندامهاي تناسلي هر دو جنس) همراه است. اين تغييرات طي يك دوره تقريباً دو ساله رخ مي دهند و با بلوغ جنسي به اوج مي رسند. نشانه بلوغ جنسي ، شروع  قاعدگي در دختران و نمايان شدن نطفه هاي زنده در ادرار پسران است .

                                                                        (اتكينسون و هيلگارد ، 1983 )   

 رشد رواني –اجتماعي                         psychosocial  development 

   رشد رواني – اجتماعي عبارتست از رشد شخصيت فرد در ارتباط با افراد ديگر و به عنوان يكي از اعضاي جامعه از دوران نوزادي تا آخر عمر . رشد رواني اجتماعي تكوين يك خود اجتماعي است در طول زمان ، خودي كه با خانواده ، فرهنگ ، ملت و … همانند مي شود.پر نفوذ ترين نظريه رشد رواني –  اجتماعي نظريه اريك اچ اريكسون روانكاو است . به عقيده اريكسون رشد رواني  – اجتماي 8 مرحله مجزا دارد : 1)اعتقاد بنيادي در برابر عدم اعتماد بنيادي ( از تولد تا 2 سالگي ) 2 )خود پيروي در برابر شرم و ترديد ( از 2 سالگي تا 3 سالگي ) 3)ابتكار در برابر احساس گناه ( از 3 سالگي تا 5 سالگي ) 4)كوشايي در برابر احساس حقارت ( از 5 سالگي تا 11 سالگي ) 5) هويت در برابر گم گشتگي نقش (11 تا 18 سالگي ) 6)صميميت در برابر انزوا( از 18 سالگي تا بزرگسالي) 7)زايندگي در برابر ركود ( ميانسالي )            8 )كمال در برابر يأس (كهولت)

   تكليف فرد در هر مرحله رشد اين است كه كيفيت مثبت ( يعني اعتماد ، خود پيروي ، ابتكار و … ) در هر مرحله بروز دهد . اگر چنين شود ، خود اجتماعي سالمي رشد مي كند . اگر چنين نشود ، شخص رشد نا كافي خواهد داشت و ممكن است الگوهاي رفتاري نا سازگارانه در او بروز كند .