در بخش خیابانی نمایش های «دیگه هیچی نمونده» از تهران، «سونامی جوراب» از سقز، «مهاجران سینه سرخ زریبار» از تهران و «بودن یا نبودن در میدان جنگ» از دهلران از ساعت ۱۶ تا ۱۸ در محوطه باز مجموعه تئاتر شهر، «وقت گل نی» از سقز ساعت ۱۷ در باغ هنر و «موضوع انشا: تابستان جنگ کجا بوده اید؟» از آبادان ساعت ۱۷ در محوطه برج میلاد اجرا شدند.

در بخش صحنه ای نیز علاوه بر نمایش های ایرانی ۳ نمایش خارجی از گرجستان، فرانسه و مجارستان و همچنین یک نمایش محصول مشترک ایران و آلمان به صحنه رفتند. نمایش های «راه مهر راز سپهر» به کارگردانی شکرخدا گودرزی، «وضعیت صفر» به کارگردانی آتیلا پسیانی، «تب سرد روی پیشانی داغ» به کارگردانی مهدی ضیاء چمنی، «من – مده آ» به کارگردانی سالومه یوگلیدزه از گرجستان، «آهو اگر نهال» علیرضا داوودی، «هیولاها» لارنت فرانی از فرانسه، «سطح زنده» صوفیا برتی از مجارستان، «اودیسه» آرش دادگر، «رقص مرگ» یاسر خاسب محصول ایران و آلمان، «تخلف میزانسنیک سهراب» حمید دهقانی و «آی» عبدالرضا شیبانی در تماشاخانه سرو آثاری بودند که در بخش صحنه ای به صحنه رفتند.

در این دوره از جشنواره کمپانی تئاتر «لیوینگ پیکچر» از مجارستان با دو نمایش صحنه ای و یک نمایش خیابانی حضور دارد که نمایش «سطح زنده» سومین نمایشی بود که شب گذشته از این کمپانی روی صحنه رفت. سبک کاری این گروه استفاده اندک از دیالوگ و تصویرسازی های خلاقانه با استفاده از نور و رنگ و افکت است. که در نمایش شب گذشته این گروه با نام «سطح زنده» نیز همین ویژگی ها به کار گرفته شده بود.

نمایش خارجی دیگری که شب گذشته به صحنه رفت نمایش «من – مده‌ آ» از گرجستان بود که نتوانست رضایت مخاطبان را جلب کند. این نمایش برداشتی از اسطوره «مده آ» بود که تا به حال نمایشنامه نویسان شناخته شده ای همچون اوریپید، پی‌یر کرنی، ژان آنوی و … از روی آن نمایشنامه هایی به نگارش درآورده اند. شناخته شده ترین متن موجود متعلق به اوریپید نمایشنامه نویس یونان باستان است و بقیه نویسندگان از نوشته وی الهام گرفته و ابعاد دیگر شخصیت «مده آ» را به رشته تحریر در آورده اند.

در اجرای نمایش «من – مده آ» فونت کوچک بالا نویس و همچنین تاخیر در نمایش آن مخاطبان را با مشکل در خواندن متن مواجه می کرد به این ترتیب که بالانویس عقب تر از رویدادهای نمایش بود و چون این اثر نمایشی نیز برپایه دیالوگ استوار بود تماشاگران با اثر ارتباط کمتری برقرار می کردند. اما این مساله با توجه به اینکه اکثر اهالی تئاتر از داستان «مده آ» اطلاع دارند مشکل ساز نبود بلکه نگاه تک بعدی و به دور از جهان بینی اساطیری و بی توجهی به موقعیت «مده آ» در جهان معاصر مشکل اساسی این اثر نمایشی بود.

زمانی که اثری برای حضور در بخش بین الملل جشنواره دعوت می شود حداقل این انتظار وجود دارد که کار حرف تازه ای برای گفتن داشته باشد و از نگاهی جدید به نمایشنامه ای که بارها دستمایه اقتباس قرار گرفته، نگاه کند اما متاسفانه نمایش «من – مده آ» در اجرای شب گذشته خود نتوانست ابعاد روانشناسانه، پرداختن به موضوع فرزند کشی، نگاه جنسیتی به زنان، مساله عشق و انتقام و حسادت، حضور خدایان در سرنوشت آدم ها و … را آنطور که باید به مخاطب ارایه دهد. همین امر باعث شد در اجرای اول این نمایش تعداد زیادی از تماشاگران سالن قشقایی را ترک کنند.

اما شاید بهترین نمایش جشنواره از آغاز تا امروز را می توان نمایش «اودیسه» آرش دادگر دانست نمایشی که امین طباطبایی نویسنده آن برای نگارشش نزدیک به دو سال وقت صرف کرده و اسطوره اولیس را با نگاهی جهان شمول به تصویر کشیده است.

به عقيده يونانيان خدايان طرفدار تراوا، در راه بازگشت پهلوانان يونانی موانعی ايجاد كردند و در اين باره داستان هايی بر سر زبان ها بود. «اودیسه» هومر روایت بازگشت یکی از سرداران جنگ تراوا به سرزمین مادری اش ایتاکا است که این سفر ۲۰ سال به طول می انجامد. در «اودیسه» مشکلاتی است که او برای بازگشت از سر می گذراند مثل جنگیدن با غول یک چشم، رفتن به سرزمين سيرون ها، روبرو شدن با جادوگر مو قرمز، مقابله با طوفان و فراموشی به صورت منظوم به تصویر کشیده شده است.

در نمایش ۱۲۰ دقیقه ای آرش دادگر که شب گذشته اولین اجرای خود را در تالار حافظ از سر گذراند داستان اولیس از زوایای مختلفی به نمایش گذاشته شد. سرگذشت اولیس در این نمایش در زمان ها و موقعیت های مختلف خیالی و واقعی با بازیگران مختلف به نمایش در می آید. در خیال، اولیس به همراه یکی از یارانش که هیچگاه پیر نمی شود، عاقل تر از اوست و به نوعی دانای کل داستان است در دریا گرفتار شده اند اما اولیس فراموشکار با حالتی سرخوشانه همه چیز را فراموش کرده و شباهتی به قهرمان بازگشته از جنگ تروا ندارد. در دنیا واقعی نیز با اولیس های مختلفی روبرو هستیم. اولیسی که از بازماندگان جنگ است، پاهای خود را از دست داده و روی صندلی چرخ دار به تایپ یادداشتی هایی مشغول است و در فضایی بین وهم و خیال روزگار می گذراند.

اولیس دیگر اما در دنیای معاصر زندگی می کند و پشیمان از جنگ بیهوده ای است که ۲۰ سال از عمرش را گرفته است، جنگی که به خاطر یک زن به نام هلن برپا شده است. شوخی با فضاهای اسطوره ای و اتفاقاتی که در جریان بازگشت اولیس به وطنش رخ می دهد یکی از ویژگی های نمایش «اودیسه» بود. به عنوان نمونه در دنیای خیالی، اولیس سربه هوا لنگر کشتی اش را با میز پینگ پنگ عوض می کند و یا قطب نمای مورد احتیاجشان را به جای موتور سیکلتی بدون سوییچ تعویض می کند. در صحنه ای دیگر اولیس در عوض دریافت پول برای خرید کتاب ها و فیلم هایی که درباره او نوشته و ساخته شده است زره «آژاکس» را که از نظرش تن پوشی به درد نخور بوده است، می فروشد.

استفاده درست و ارجاعات مناسب از داستان اولیس به دنیای امروز از ویژگی های مورد توجه این اثر نمایشی بود. البته این نمایش بیشتر مناسب مخاطبی است که از داستان «اودیسه» و اتفاقاتی که برای اولیس رخ داده مطلع است و قبلا کتاب هایی در این زمینه مطالعه کرده است.

نمایش «اودیسه» با بازی کامبیز امینی، امین طباطبایی، حسام منظور، عمار عاشوری، نگار عابدی، رسول مکوندی و آرش دادگر امشب نیز ساعت ۲۰:۳۰ در تالار حافظ اجرا می شود. اجرای شب گذشته این اثر نمایشی با ۴۵ دقیقه تاخیر آغاز شد.

5858