آمریکا داعش را به تهدیدی برای صلح خبر و امنیت جهانی تبدیل کرد

به گزارش صلح خبر،پایگاه پایگاه صلح خبر ایران:

حامد شهبازی؛ امروزه توانایی آمریکا در خلق، پرورش و تربیت دشمنان آینده خود برکسی پوشیده نیست. این الگو دستکم سابقه‌ای چهل ساله دارد. در دهه 1980 آمریکا به عنوان بخشی از جنگ نیابتی با شوروی، طالبان  و اسامه بن لادن را مسلح و آموزش داد. سالها بعد شبکه مخوف بن لادن تحت حمایت طالبان به منافع آمریکا در یمن، کنیا، نیویورک و غیره حمله کرد. دولتمردان آمریکایی در واکنش به آن حملات حمله به افغانستان و عراق را در دستور کار قرار دادند که به کشته و بازداشت شدن هزاران تن منجر شد. در آن زمان بسیاری بر این باور بودند که اقدامات آمریکا بی پیامد نخواهد بود و شبکه‌های شبه‌نظامی که رهبران و نیروهایشان در بند و اسارت آمریکا بودند، دست روی دست نخواهند گذاشت و چنین نیز شد.

ابو بکر البغدادی که به عنوان معمار اصلی در شکل‌گیری گروه تروریستی داعش شناخته می شود، یکی از زندانیانی بود که سال 2004 در زندان کمپ بغاع در شمال عراق در اسارت بود. کمپ بغاع از جمله زندانهایی بود که روزنامه‌های سرشناسی چون نیویورک تایمز و واشنگتن‌پست درباره آن مقالات متعددی نوشته بودند و گرچه دیگر این زندان وجود ندارد اما یکی از بازداشتگاه‌های اصلی بود که مورد استفاده نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا در اوج اشغال عراق قرار داشت اما این بازداشتگاه به اندازه دیگر بازداشتگاه های معروف نظیر بازداشتگاه‌های گوانتانامو مورد توجه جدی قرار نداشتند.

تفاوت در میزان توجه به این دو بازداشتگاه قابل توجه است چرا که در طرق بسیاری کمپ بغاع یکی از مهمترین بازداشتگاه‌های آمریکا در دوران اشغال عراق بوده است. در سال 2007، آمریکا کمتر از 300 نفر را در خلیج گوانتانامو نگهداری می کرد. در همان سال نیروهای ائتلاف بیش از 20 هزار زندانی را در کمپ بغاع در اسارت داشتند که این بازداشتگاه را به بزرگترین زندان جهان تبدیل کرده بود. در طول دوره اشغال عراق توسط آمریکا بیش از 100 هزار زندانی از درهای کمپ بغاع عبور کرده بودند.

در اوایل سال 2008 سرلشکر داگ استون رییس«نیروی ضربت عملیاتهای دستگیری» در عراق وظیفه رسیدگی به امور بازداشتگاه‌های آمریکا در عراق را بر عهده داشت تا رسوایی دیگری نظیر آنچه در زندان مخوف ابوغریب روی داده بود، صورت نگیرد. استون در سرکشی به کمپ بغاع با اتفاقاتی روبرو شده که باعث حیرت وی شده بود؛ صرفنظر از رسیدگی نامناسب زندانیان، سیستم زندان به نحوی بود که باعث تنفر و خشم زندانیان جو و افزایش موج ضدیت با آمریکا شده بود و استون در هشداری خطاب به مقامات اعلام کرد نیروهای اشغالگر عراق دانشگاهی را برای افراد جهادی در کمپ بغاع به راه‌انداخته‌اند در آنجا زندانیان در بندهای خود( به عنوان کلاسهای درس) با نفرت، دیدگاه‌های بنیادگرایانه و خشم از آمریکا تربیت می شوند. آمریکا به کشوری حمله کرده بود که ارتش آن بزرگترین کارفرما محسوب می شد. آمریکا ارتش عراق را منحل کرده، به ناگهان هزاران نیروی نظامی را بیکار کرد. شرایط بد زندگی باعث شد شماری از نیروها و متخصصین نظامی عراقی در ازای کمترین مبالغ شیوه ساخت بمب و دیگر وسایل انفجاری را به شبه‌نظامیان آموخته و حتی خود اقدام به کارگزاری بمبهای جاده‌ای نمایند. بسیاری از زندانیان کمپ بغاع از جمله افرادی بودند که انگیزه‌‌های مالی آنها را به انجام بدترین کارها وامی‌داشت و استون برای جلوگیری از پیوستن افراد مستعد به گروه های تروریستی برنامه‌های آموزش حرفه، ارائه مدارک تحصیلی و دیگر برنامه‌ها را پیشنهاد داد.

اما بازداشتهای بی حساب و کتاب و تاکتیکهای ژنرال ریموند اودیرنو فرمانده وقت نیروهای ائتلاف به افزایش تعداد بازداشتی‌ها در زندانهای عراق منجر شد چرا که بر این باور بود در صورت افزایش تعداد افراد دستگیر شده در پشت میله های زندان،‌ خیابانها امن‌تر خواهد شد اما تحولات بعدی نشان داد که این امر نه تنها صحت ندارد بلکه آتش زیر خاکستر برای تحولاتی شد که مسائل بین‌المللی و ژئوپولیتیک را نیز تحت الشعاع قرار داد. گرچه نمی توان با قطعیت اعلام کرد که بین بازداشت و بنیادگرایی رابطه مستقیمی وجود دارد و اگر ابوبکر البغدادی به عنوان موسس داعش در کمپ بغاع در بازداشت نبود، داعش هیچگاه شکل نمی‌گرفت اما می توان با صراحت گفت که کمپ بغاع مکانی بود که البغدادی تماسهای مهمی با شماری از افراد رادیکال برقرار کرد که تحولات آینده را رقم زدند. آنگونه که گفته می شود، حضور بغدادی در زندان بغاع، با دگرگونی‌های فکری همراه بود. به نظر نمی رسید که وی از همان ابتدا به دنبال تشکیل گروه تروریستی، تحمیل دیدگاه های بنیادگرایانه و رفتارهایی باشد که بعدها باعث وحشت جهانیان در چگونگی برخورد داعش با مردم به ویژه غربی‌ها و نظامیان را به دنبال داشت؛ 10 ماه بعد که وی از زندان آزاد شد وی از ارتباطات و تماسها و نفوذی برخوردار شد که باعث شد وی داعش را تشکیل دهد.

در واقع گروه تروریستی داعش پس از مدتها تدارکات در خفا، شرایط را برای نمایش قدرت در سوریه و عراق مهیا دید و طی چند ماه در ایجاد و تحکیم قدرت خود در مناطق مهم این دو کشور به ویژه سوریه موفقیتهای قابل توجهی را کسب کرده بویژه در سوریه که توانست تاسیسات نقتی و گازی مهم  و حتی سدها و سیستم برق رسانی این کشور را تحت کنترل خود بگیرد.

کنترل دارایی‌های مهم برگهای برنده مهمی را در چگونگی برخورد داعش با دشمنان داخلی و خارجی‌‌اش قرار داد. داعش هر زمان که ضروری می دید می توانست از برگهای در اختیار خود طی چند ساعت بهره گیرد و به عنوان مثال سوریه را در تاریکی کامل فروبرده، زمینهای کشاورزی مهم را از بین برده و سرویسهای عرضه آب آشامیدنی را مختل کند. هزینه تعمیر و بازسازی این تاسیسات نجومی خواهد بود و سوریه از منابع لازم حتی برای تامین کوچکترین هزینه‌ها نیز برخوردار نیست.

حملات و بمباران مواضع گروه تروریستی داعش در سوریه و عراق گرچه باعث وارد شدن خسارات جدی به این گروه شده و بازپس‌گیری شماری از مناطق اشغال شده از سوی این گروه و قطع فروش نفت از طریق حملات دقیق به پالایشگاه‌ها و تانکر‌های حامل نفت شده، مانع گسترش تحرکات داعش نشده و این گروه تروریستی دامنه فعالیتهای خود را به دیگر کشورها نیز گسترش داده است.

بان‌کی مون دبیر کل سازمان ملل در گزارشی که پنجشنبه گذشته منتشر کرده با اشاره به این امر باعث افزایش نگرانی‌ها درباره گسترش حملات تروریستی و توسعه احتمالی سلاح‌های شیمیایی شده، تصریح کرده که به قطعیت نمی‌توان گفت که ثروتمند‌ترین سازمان تروریستی جهان از مناطق گسترده‌ای که از سال 2013 در عراق و سوریه به اشغال خود درآورده، به بیرون رانده شود و این گروه دامنه فعالیتهای خود را از خاورمیانه به دیگر مناطق جهان گسترش داده است.

بر اساس این گزارش، حدود 34 گروه در سراسر جهان  از پایان سال 2015 اعلام بیعت با این سازمان تروریستی کرده اند و این گروه و گروه‌های منتسب به آن توانایی‌های خود را برای دست زدن به حملات تروریستی پیچیده از پاریس گرفته تا جاکارتا و برانگیختن تروریستهای موسوم به «گرگ‌ تنها» اثبات کرده که به تنهایی دست به حملات تروریستی می زنند و به اتباع آمریکایی در سنت برناردینو در سال گذشته میلادی حمله کردند.

داعش مناطقی در لیبی  را در اختیار دارد که حدود 2 هزار تروریست با رهبر این گروه ابو بکر البغدادی اعلام بیعت کرده‌اند. این در حالی است که مقامات آمریکایی مدعی هستند که داعش در «اجدابیه»، بنغازی و طرابلس حضور و کنترل شهر «سیرت» را در اختیار دارد.

آمریکا در عین حال مدعی است که بسیاری از این گروه‌ها به طور مستقیم توسط البغدادی رهبری نمی شوند اما استفاده پیچیده این شبکه از رسانه‌های اجتماعی باعث الهام بخشی به مردم سراسر جهان به منظور دست زدن به اقدامات تروریستی شده است.

دبیر کل سازمان ملل در گزارش 23 صفحه‌ای خود نوشته است: «داعش ارائه‌گر تهدیدی بی‌سابقه علیه صلح خبر و امنیت بین‌المللی است. این گروه از سازگاری سریع با محیط در حال تغییر و متقاعد کردن یا الهام بخشیدن به گروه‌های تروریستی هم‌فکر در مناطق گوناگون جهان برخوردار است تا اقدامات تروریستی را تسهیل و اجرایی کند. تهدید فزاینده از سوی داعش علیه صلح خبر و امنیت بین‌المللی در راهبرد گسترش جهانی و توسعه آن که ممکن است ناشی از شکستهای اخیر این گروه در عراق و سوریه باشد، بازتاب می یابد. انتظار می رود شمار منتسبین و عضویت در این گروه در سال 2016 افزایش یابد.»

بر این اساس ارزیابی سازمان ملل حاکی از این امر است که حدود 30 هزار تروریست خارجی از 100 کشور به طور فعالانه‌ای با داعش، القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی همکاری می کنند و به گفته دبیر کل سازمان ملل داعش در «سطح بی‌سابقه‌ای» نیرو اجیر کرده است.

گزارش دبیر کل سازمان ملل در عین حال نسبت به تغییر راهبرد داعش از کنترل مناطق در سوریه و عراق به انجام حملات تروریستی در دیگر کشورها ابراز نگرانی کرده  و مدعی شده است این گروه تروریستی ممکن است به دنبال توسعه ظرفیت بلندمدتی به منظور استفاده از سلاح‌های پیچیده‌تر از جمله سلاحهای شیمیایی و بیولوژیک باشد.

«سازمان منع استفاده از سلاحهای شیمیایی» اعلام کرده که در اوت 2015 دستکم دو نفر در سوریه در معرض گاز خردل بوده اند. گرچه این سازمان مسئولیت استفاده از این سلاحهای شیمیایی را به گروهی منتسب نکرده اما رویترز به نقل از دیپلماتهایی که نامشان فاش نشده اعلام کرد که واشنگتن به پیگیری اتهامات مربوط به استفاده داعش از سلاحهای شیمیایی در عراق و سوریه ادامه داده و توصیه کرده که این حملات با این سلاحها ممکن است ادامه یابد.

به گفته سازمان ملل، داعش پس از ظهور کنترل 90 شعبه بانک را به دست گرفته و حدود یک میلیون دلار پول نقد در اختیار دارد. این گروه تروریستی سال گذشته بین 400 تا 500 میلیون از فروش نفت درآمد داشته که صرف خرید تسلیحات، تجهیزات نظامی و مهمات شده است.

این گروه در عین حال بالغ بر 900 میلیون دلار از طریق دریافت دو و نیم درصد مالیات از کامیونهایی به دست آورده است که وارد مناطق تحت کنترل آن شده است؛ مالیات از فروش دام تا گندم، جو و پنبه را دربر‌می گیرد. این گروه تروریستی میلیونها دلار از طریق مرعوب کردن مردم محلی، غارت عتیقجات و بازفروش خانه‌های عراقی‌ها یا سوری‌هایی که خانه‌های خود را ترک کرده‌اند، به دست آورده است. سازمان ملل در عین حال مدعی است ک داعش بین 35 تا 45 میلیون دلار از طریق خونبهای افرادی به دست آورده که در سال 2014 به گروگان گرفته است از جمله موردی که طی آن 850 هزار دلار برای آزادی 200 ایزدی دریافت کرد.

گزارش سازمان ملل درباره ظرفیت و توانایی‌های داعش برای دست زدن به حملات تروریستی فراتر از خاورمیانه مهر تاییدی است بر این واقعیت که سیاستهای نادرست واشنگتن باعث ظهور چهره‌های بنیادگرا و خشنی چون البغدادی شده که اکنون سودای ایجاد ناامنی در سراسر جهان را در سر دارد و آمریکا از تهدیدی سخن می گوید که خود در رشد و شکل‌گیری آن نقش اصلی را ایفا کرد.

منبع: خبرگزاری فارس