روزنامه خراسان – راهله فارسی: شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چه رفتار‌های کلامی در یک خانواده سالم و شاد نیست؟ یک سری رفتار‌ها در روابط انسانی وجود دارند که به آن‌ها، رفتار‌های مخرب گفته می‌شود و بروز این رفتار‌ها در خانواده بین زن و شوهر و گاهی بین والدین با فرزندان‌شان، باعث ناکارآمدی خانواده می‌شود.

خانواده‌ای که قرار است، ضامنی برای موفقیت اعضایش باشد با چند اشتباه، آینده همه اعضا را به خطر می‌اندازد. در ادامه، چند عادت کلامی را بیان می‌کنیم که هرچند اشتباه هستند، اما گاهی افراد از خود می‌پرسند که اگر این رفتار‌ها را نداشته باشیم، پس چگونه صحبت کنیم و حتی تصور بدتری هم دارند که اگر این رفتار‌ها نباشد، همسرم یا فرزندم به حرف‌های من گوش نمی‌دهد و …. توجه داشته باشید رفتار‌هایی که در ادامه مطرح می‌شود، شاید موقتا تاثیرگذار باشند، اما در طولانی مدت، تخریب کننده هستند.

انتقاد مخرب

شخصیت افراد را زیر سوال می‌برد

هر فردی در طول حیات خود ممکن است بار‌ها توسط دیگران ارزیابی شود. برخی از این ارزشیابی‌ها، دارای جنبه‌های تشویقی و برخی دیگر منتقدانه است، اما انتقاد به معنای زیر سوال بردن یک رفتار و قضاوت کردن طرف مقابل اگر با رعایت یک سری اصول باشد، سازنده است و در غیر این صورت، مخرب خواهد بود.

مثلا گفتن جمله «تو همیشه اشتباه می‌کنی» به همسر یا فرزند، یک انتقاد مخرب است. انتقاد در صورتی که هوشمندانه انجام شود، آثار بسیار مفیدی خواهد داشت درغیر این صورت، معمولا با واکنش‌های منفی مانند پرخاش و لجبازی مواجه می‌شود که شرایط خانواده را بدتر خواهد کرد.

با این حال اگر لحن انتقاد کننده، دوستانه باشد بیشتر موثر واقع می‌شود و شنونده بدون آن‌که هدف حمله قرار گیرد، از معایب خود مطلع می‌شود و می‌تواند برای اصلاح آن رفتار تصمیم بگیرد. در ضمن همان‌گونه که گفتن و چگونه گفتن در انتقاد بسیار مهم است، محتوا و شیوه انتقاد نیز تاثیر گذار خواهد بود.

تهدید کردن

فقط در کوتاه مدت نتیجه می‌دهد

در این حالت به همسرتان این پیام را می‌دهید که به تو صدمه خواهم زد! ‍ گفتن جملاتی مانند «خانه را ترک می‌کنم»، «دیگه به تو پول نمی‌دم»، «خونه مادرت نمیذارم بری»، «غذا درست نمی‌کنم» و … از رایج‌ترین جملات تهدید کننده‌ای است که زوج‌ها استفاده می‌کنند.

هرچند گاهی این شیوه کلامی باعث می‌شود تا همسرمان به خواسته ما تن دهد، اما در بلند مدت، از این شرایط خسته می‌شود و ممکن است هر تصمیمی بگیرد. تصمیم‌هایی که نتیجه‌شان احساس خوشبختی نخواهد بود.

قهر کردن

به نقش خودتان بی‌توجه خواهید شد

تنبیه کردن می‌تواند به دو صورت تنبیه جسمی یا روانی باشد. در تنبیه جسمی که به خشونت خانگی معروف است، کتک کاری اتفاق می‌افتد، اما تنبیه روانی مانند قهر کردن، محروم کردن از یک سری نیاز‌ها و … است. پیام تنبیه‌های روانی مانند قهر کردن به همسرمان این است که آن چه را می‌خواهم انجام بده یا تو را ترک می‌کنم.

در این حالت شما همسرتان را مقصر تمام اتفاقات می‌دانید که این مسئله علاوه بر ایجاد دلخوری، باعث می‌شود هیچ‌گاه به نقش خودتان برای پیشرفت در زندگی توجه نکنید و از این عامل مهم خوشبختی، غافل شوید.

سرزنش کردن

کینه‌ای که دایمی می‌شود

سرزنش کردن، یکی از اصلی‌ترین موانع چشیدن طعم خوشبختی در زندگی مشترک است که به آرامی اتفاق می‌افتد. شما اگر نتوانید سرزنش کردن را کنترل کنید و بی‌اختیار به سرزنش همسرتان ادامه دهید، باعث کاهش اعتماد به نفس او خواهید شد و قطعا این مسئله برای‌تان دردسرساز می‌شود. زن و شوهری که مدام در حال ایراد گرفتن از یکدیگر و یاد‌آوری اشتباهات گذشته‌شان هستند، دچار نوعی کینه و دلخوری دایمی در رابطه‌شان می‌شوند.

باج دادن

رفتاری که پایانی نخواهد داشت

«با این‌که همیشه از خواسته‌های خودم گذشتم، ولی همیشه متهم بودم که ناسازگارم»، این جمله آشنایی است که نشانه باج دادن در زندگی‌مشترک است. وقتی شما با وجود این‌که حق دارید و از حرف همسرتان بسیار ناراحت شدید، سکوت می‌کنید و بدون هیچ دفاعی، سعی می‌کنید موضوع را فراموش کنید، دارید به او باج می‌دهید.

به عنوان مثالی دیگر، همسر شما عادت به پرخاشگری دارد و با کوچک‌ترین مشکلی شروع به داد و فریاد می‌کند، بعدش شما برای آن‌که وضع بدتر نشود، همسایه‌ها صدای‌تان را نشنوند یا این‌که بچه‌ها نترسند، سکوت می‌کنید و اجازه می‌دهید هر حرفی که خواست مقابل شما بزند.

به این رفتار همسر شما باج‌گیری عاطفی می‌گویند که اگر تبدیل به عادت شود، زندگی تان را سخت خواهد کرد؛ بنابراین در چنین مواقعی قبل از بدتر شدن اوضاع، حتما اعتراض و شکایت خودتان را به این رفتار‌ها به گوش همسرتان برسانید.

توهین کردن

حرمت اعضای خانواده را می‌شکند

توهین کردن اغلب به صورت یک فرایند است، یعنی از جایی که ارتباط زوج‌ها بنا به مسائل و مشکلات مختلف زندگی منحرف شود، حرمت‌شکنی‌ها و توهین‌ها آغاز می‌شود و تابوی احترام در زندگی مشترک می‌شکند. زوج‌ها باید توجه داشته باشند که اصلاح چنین حالتی، کار ساده‌ای نیست.

درباره آسیب توهین‌های کلامی می‌توان به نابودی صمیمیت زوج ها، کاهش اعتمادبه نفس طرف مقابل، بی رغبتی به انجام فعالیت‌های مشترک، سردی در رابطه عاطفی-احساسی زوج ها، رسیدگی نکردن به امور مشترک و فردی، شاد نبودن، ترس از قضاوت شدن مدام، کم حرف شدن، گوشه گیر شدن، احتیاط بیش از حد، اجتناب از جمع‌های خانوادگی و اجتناب از حضور در منزل اشاره کرد.