صلح خبر – ترجمه از هدی بانکی: وقتی به پزشک مراجعه می‌کنید، دلیل خوبی دارد که فشار خون‌تان را چک می‌کند. از هر سه فرد بزرگسال بالای 20 سال، یک نفر دچار فشار خون بالاست. افزایش فشار خون، ریسک فاکتور مهمی برای بیماریهای قلبی و عروقی، سکته مغزی و زوال عقل است و به به ارگان‌های بدن مانند کلیه‌ها آسیب می‌زند. هر چه بیشتر در مورد سلامتی و خطراتی که سلامت‌تان را تهدید می‌کنند بدانید، بهتر می‌توانید از خود مراقبت کنید. در این مطلب به شش باور اشتباه در مورد فشار خون اشاره می‌کنیم.

باور اشتباه اول

رقم بالایی (سیستول) مهمتر از رقم پایینی (دیاستول) است

فشار خون سیستولیک (رقم بالایی) فشاری است که هنگام انقباض قلب در دیواره‌ی رگها به وجود می‌آید. فشار دیاستولیک (رقم پایینی)، زمانی است که قلب پس از پمپ زدن خود را رها می‌کند. فشار خون به صورت فشار سیستولیک روی فشار دیاستولیک خوانده می‌شود.

زمانی پزشکان بیشتر روی کنترل فشار خون دیاستولیک تاکید داشتند (یعنی رقم پایینی)، و اهمیت کمتری به فشار سیستولیک می‌دادند. اما امروزه بیشتر به فشار خون سیستولیک توجه می‌شود اما هر دو رقم مهم‌اند. افزایش هر یک از این دو عدد می‌تواند تشخیص فشار خون بالا باشد. بنابراعلام انجمن قلب آمریکا، ریسک فاکتور و احتمال بیماریهای ایسکمیک قلب با هر 10 میلی متر جیوه افزایش در فشار خون دیاستولیک، دو برابر می‌شود. ضمنا با هر 20 میلی متر جیوه افزایش در فشار خون سیستولیک در افراد میانسال و سالمند، این احتمال دو برابر خواهد شد. پس می‌بینید که هر دو رقم مهم‌ هستند.

باور اشتباه دوم

اگر در مطب پزشک، فشار خون‌تان نرمال بود دیگر جای نگرانی نیست

پدیده‌ای به نام فشار خون مخفی (masked hypertension) وجود دارد که به حالتی گفته می‌شود که فشار خون زمانی که در مطب پزشک هستید نرمال است اما وقتی بیرون هستید یا در خانه‌اید، فشار خون‌تان بالاست. عکس این شرایط نیز «سندروم روپوش سفید» است: وقتی که در مطب پزشک یا کلینیک هستید فشار خون‌تان بالا و وقتی در خانه‌اید فشار خون‌تان پایین است.
معلوم نیست چه درصدی از افراد دچار فشار خون مخفی هستند اما تخمین زده می‌شود یک دهم بزرگسالان دچارش هستند. فشار خون مخفی مانند فشار خون بالا، ریسک بالاتری از مرگ و آسیب به ارگان‌های بدن دارد. به همین علت باید فشار خون‌تان را به طور منظم در خانه چک کنید، حتی اگر پزشک‌تان در ویزیت‌های ماهیانه این کار را انجام می‌دهد. بعد از هر چکاپ، رقم‌ها را یادداشت کنید و در مراجعه به پزشک آنها را نشان دهید.

باور اشتباه سوم

فشار خون بالا بیشتر مشکل سالمندان است

فشار خون با افزایش سن بالا می‌رود اما در افراد جوان و حتی کودکان نیز می‌تواند وجود داشته باشد، مخصوصا به دلیل افزایش نرخ چاقی. مطالعه‌ای که فشار خون 14000 زن و مرد 24 تا 32 سال را کنترل و پیگیری کرده بود دریافت 19 درصد آنها مشکل فشار خون بالا داشته‌اند. فشار خون بالا هر چه زودتر به وجود بیاید و درمان نشده رها شود، زودتر می‌تواند به ارگان‌هایی مانند کلیه‌ها، مغز و قلب آسیب وارد کند.

باور اشتباه چهارم

گرفتن فشار خون فقط از یک بازو کافیست

اختلاف 15 درجه‌ای یا بیشتر بین فشار خون دو دست می‌تواند نشاندهنده‌ی احتمال بیماری عروق محیطی و انسداد در رگهای خونی دست‌ها و پاها باشد. در پژوهشی معلوم شد مردان و زنانی که اختلاف فشار خون بین دو دست داشتند، دو برابر بیشتر مستعد ابتلا به بیماری عروق محیطی و افزایش ریسک سکته مغزی و بیماری قلبی بوده‌اند. وقتی فشار خون‌تان را چک می‌کنید از هر دو دست فشار بگیرید.

باور اشتباه پنجم

نمی‌توانید از فشار خون بالا پیشگیری کنید

خیلی از افراد همچنان عقیده دارند اگر از نظر ژنتیکی زمینه‌ی فشار خون بالا را داشته باشند پس باید فشار خون‌شان بالا باشد و چاره‌ای ندارند. 90 درصد از موارد فشار خون بالا، فشار خون اولیه هستند؛ یعنی هیچ علت شناخته‌ شده‌ای وجود ندارد. بیشتر موارد فشار خون اولیه، عامل ژنتیکی دارند. ده درصد باقیمانده نیز فشار خون ثانویه هستند. این نوع فشار خون، علتی واقعی دارد که شایع‌ترین آنها، تنگی شریانی است که به کلیه‌ها منتهی شده و شریان کلیوی نامیده می‌شود. در برخی موارد، پزشکان ممکن است لوله‌ی مصنوعی جایگذاری کنند تا شریان تنگ را باز کرده و یا عمل بای پس انجام دهند. اما در موارد خفیف‌تر، داروهای فشار خون می‌توانند این مشکل را کنترل کنند. برخی از مشکلات خاص در غدد درون ریز نیز می‌توانند موجب فشار خون ثانویه شوند. اگر فشار خونی دارید که با مصرف داروهای گوناگون، به خوبی کنترل نمی‌شود پس ممکن است علت ثانویه داشته باشد.

شما می‌توانید از فشار خون اولیه جلوگیری کنید یا حتی آغاز آن را به تاخیر بیندازید:

. اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید، وزن کم کنید.

. دست کم 150 دقیقه در هفته ورزش با شدت متوسط انجام دهید.

. رژیم غذایی سالم و طبیعی داشته باشید. رژیم غذایی DASH ریسک فشار خون بالا را کم می‌کند.

. سیگار نکشید.

. الکل مصرف نکنید.

. استرس‌تان را کنترل کنید.

باور اشتباه ششم

مهم نیست چه زمانی فشار خون‌تان را چک می‌کنید

بهتر است فشار خون‌تان را صبح‌ها و عصرها اندازه بگیرید. اگر فشار خون‌تان در عصر 20 درصد پایین‌تر از فشار خون‌تان در صبح باشد احتمالا افزایش فشار خون صبحگاهی دارید؛ یعنی بعد از بیدار شدن از خواب، فشار خون‌تان به میزان قابل توجهی بالا می‌رود. افزایش فشار خون در صبح به طور غیر مستقیم با افزایش ریسک حمله قلبی، نارسایی قلبی و سکته مغزی ارتباط دارد. افرادی که چاق هستند یا دیابت نوع دوم دارند، زنان و همچنین سالمندان بیشتر در معرض این نوع افزایش فشار خون هستند.

برای کنترل افزایش فشار خون صبحگاهی، تقریبا یک ساعت بعد از بیدار شدن از خواب و یک ساعت پیش از رفتن به رختخواب اندازه بگیرید، پیش از گرفتن فشار خون، کافئین مصرف نکنید و عددها را یادداشت کرده و به پزشک‌تان نشان دهید.