روزنامه جام‌جم – زینب خزایی: یک چله از زمستان که بماند، هرقدر هم سرد باشد، هوا بوی بهار می‌گیرد. آن‌هایی که باغچه دارند کم کم به تکاپو می‌افتند به سر و و ضعش برسند، اما عده‌ای هم هستند که می‌خواهند طرحی نو دراندازند و تازه باغچه‌بان شوند. این گزارش شاید به تکمیل ایده‌شان کمک کند.

مراحل کار از صفر تا صد

انتخاب محل

یک فاکتور مهم در انتخاب محل باغچه، زهکشی خوب خاک است. یعنی خاکی که آب در آن حالت ماندابی نداشته باشد. به خصوص اگر قصد کاشت گیاهان پیازی مثل سنبل، لاله، اختر، کوکب و … را دارید. چون آب زیاد باعث پوسیدگی‌شان می‌شود. یک راه حل برای برون رفت از این مساله درآوردن باغچه به شکل تپه است.

مقدار نور هم تعیین کننده نوع گیاهان باغچه است. این‌که گل‌های نور دوست را کاشت یا سایه‌پسند. ایجاد باغچه در سایه، کمی مشکل است.

بهتر است محل باغچه دید خوبی به داخل منزل داشته باشد.

انواع بستر گل

نوار گل: این روش سنتی‌ترین شکل کاشت است که در آن گیاهان قدبلند در پشت، متوسط‌ها در وسط و کوتاه قد‌ها در جلو کشت می‌شوند و فقط از یک طرف دید دارد.

بستر آزاد: این روش به جزیره‌ای معروف است که در آن گیاهان قدبلند در مرکز و گیاهان کوچک‌تر به ترتیب کوتاهی در اطراف آن‌ها قرار می‌گیرند که از هر طرف دید دارد و برای طراحی‌های مدرن فضای سبز کاربرد دارد و شکل سازی در آن به راحتی انجام می‌شود.

بستر رسمی: این روش اروپایی مخصوص قصر‌ها و خانه‌های سلطنتی بوده و مدل کاشت گل‌ها در آن متقارن است که البته الان مرسوم نیست. اما می‌توان گیاهان دارویی و گل‌های یکساله را به این روش کاشت.

باغچه روستایی: در این مدل انواع گل‌ها بدون نظم خاصی در رنگ، اندازه و نوع گل در کنار هم کشت می‌شوند و ایجاد مجموعه دلپذیری از رنگ برای بیننده‌ها جذاب خواهد بود. اضافه کردن عناصری مثل نیمکت و مسیر‌های عبور از ویژگی‌های این طرح است.

همچنین استفاده از گل‌های قدیمی و حتی نوستالژیک مثل ختمی و ارقام بلندتر از نشانه‌های این نوع باغچه غیر رسمی است.

انتخاب گیاه

بیشتر افراد ترجیح می‌دهند باغچه‌ای مخلوط از گیاهان علفی یکساله، چندساله، پیازی‌ها و حتی سبزیجات و گیاهان دارویی داشته باشند. حسن باغچه مخلوط، داشتن گل در اغلب مواقع سال است.

اما برای انتخاب گل بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

ارتفاع: اطلاع از بلندی گل به شما این امکان را می‌دهد با توجه به نوع باغچه آن‌ها را درست جای‌گذاری کنید. بعضی گل‌ها هم ارقام پابلند دارند هم پاکوتاه که هم در پس زمینه و هم پیش زمینه به کار می‌روند.

نور: دانستن علاقه گل‌ها به نور و سایه از ضروریات باغچه‌بانی است.

آب: گیاهان گلدار نسبت به بقیه نیاز آبی بیشتری دارند، اما بعضی ارقام گلدار هستند که مقاوم به خشکی هستند و برای مناطق گرم و خشک قابل کاشتند. تصور عامه این است فقط ساکولنت‌هایی مثل کاکتوس‌ها و بعضی گیاهان صخره زی مناسب این مناطقند، اما با علم اصلاح نژاد گونه‌های فراوانی مثل ناز، لادن، شاه پسند، شاه پسند درختی و رعنا زیبا برای صرفه جویی در مصرف آب طراحی شده‌اند.

گلدهی مداوم: اگر به این گزینه علاقه مندید انتخاب نوع گل برای شما بسیار مهم است. گل‌های پیازی انتخاب معمول برای گلدهی در اوایل بهار هستند و داوودی‌ها پاییز گل می‌دهند. بعضی گل‌های چند ساله دیگر دوران گلدهی دو تا سه هفته‌ای‌شان از اواخر بهار تا تابستان است. گل‌های یکساله هم که دائما گل دارند و دوره‌های گلدهی چندساله‌ها را به هم وصل می‌کنند.

حساسیت به آفات و بیماری‌ها: گل‌های باغچه‌ای نسبت به درختان و درختچه‌های فضای سبز به آفات و بیماری‌ها حساس‌ترند و به مراقبت بیشتر نیاز دارند. اما می‌توان با کاشت ارقام مقاوم درجات مراقبت را کمتر کرد و از پیش آمدن هزینه‌هایی مثل سمپاشی جلوگیری کرد.

آماده سازی و کاشت بستر

آماده سازی باغچه گل به شرایط خاک بستگی دارد. خاک‌هایی که به تازگی کشت شده‌اند به آماده سازی کمتری نیاز دارند و خاک‌های دست نخورده دارای کلوخه، کار بیشتری نیاز دارند. در چنین خاک‌هایی لازم است تا عمق نیم متری را شخم زد و به آن کود دامی پوسیده اضافه کرد. لبه دار کردن باغچه با آجر آن را قشنگ‌تر می‌کند. عمق کاشت هر گیاهی را رعایت کنید.

این هم بر اساس دستورالعمل روی بسته بندی بذور یا تجربی به دست می‌آید. به طور کلی بذور ریز را نباید خیلی عمیق کاشت، چون مانع جوانه زنی یا به تاخیر افتادنش می‌شود. بعضی بذر‌ها هم تاریکی دوستند و باید آن‌ها را با عمق بیشتری کشت کرد. گیاهان یکساله را پس از کاشت باید تنک کرد به طوری‌که بوته‌های قوی را نگه داشت و بقیه را حذف کرد.

نگهداری باغچه گل

آبیاری: در مناطقی که در فصول گرم سال بارش به اندازه کافی وجود ندارد آبیاری ضروری است. گیاهان یکساله ریشه‌هایشان نسبت به گل‌های پیازی کم عمق‌تر است.

پس نیاز آبی‌شان بیشتر و سطحی‌تر است. در باغچه‌های مخلوط آبیاری باید طوری باشد که عمیق‌ترین ریشه گیاهان را غرقاب کند.

پوشش دهی: پوشش دهی یا مالچ پاشی در باغچه باعث حفظ رطوبت باغچه، جلوگیری از رشد علف‌های هرز و ظاهر زیبای آن می‌شود. مالچ را در بهار همزمان با کاشت بذر یا نشای گیاهان یکساله یا شروع رشد گیاهان چندساله استفاده می‌کنند.

در تابستان در صورت پوسیدگی مالچ می‌توان آن را تجدید کرد. در زمستان هم می‌توان یک لایه اضافی مالچ را به باغچه اضافه کرد تا از بروز یخ زدگی و بیماری‌ها جلوگیری شود.

کوددهی: تغذیه گیاهان باغچه بستگی به نوع خاک و آب و هوا دارد. اما به طور کلی یک بار کوددهی سالانه بهاره برای خاک‌های ماسه‌ای مناطق سرد کافی است. در گیاهان پیازی کوددهی باید در زمان فعالیت پیاز صورت گیرد. بعضی باغبان‌ها از کود‌هایی که مصرف خاکی دارند استفاده می‌کنند و برخی کود‌های محلول را روی شاخ و برگ اسپری می‌کنند.

افزایش میزان کوددهی در این موارد ضروری است:

• خاک‌های ماسه‌ای سریع‌تر آب و مواد غذایی را از دست می‌دهند خودشان هم از نظر داشتن مواد آلی فقیرند.
• در مناطق گرم که رشد در تمام سال وجود دارد.

گیاهان یکساله سریع رشد

هرس: هرس گیاهان یک‌ساله، چند ساله، پیازی و گیاهان دارویی باعث تحریک گلدهی شده و باغچه را زیبا و مرتب می‌کند. هرس دو نوع سیاه یا زمستانه و سبز یا تابستانه دارد. در هرس زمستانه باید مثل یک‌پیرایشگر شاخ و برگ اضافی را زد و به طور تخصصی برای هر گل اقدام به حذف بخشی از شاخه یا جوانه‌ها کرد.

در هرس سبز هم شاخ و برگ بیمار و شکسته را باید قطع کرد. این کار باعث جلوگیری از هدر رفت انرژی برای رشد دانه شده و تولید گل را افزایش می‌دهد. برگ‌های بیمار را نباید کف باغچه ریخت. آن‌ها را به بیرون باغچه منتقل کنید، در چاله‌ای بریزید تا بپوسند. برگ‌ها را تا زمانی که کاملا زرد نشده‌اند نباید برید، چون با این کار گیاه را از منبع غذاسازی و گلدهی محروم می‌کنید.

بعضی باغبانان به جای منتظر ماندن برای زرد شدن برگ‌ها آن‌ها را دسته می‌کنند. به این صورت که بعد از گلدهی برگ‌های سبز را با هم دسته می‌کنند و با نوار پلاستیکی دور آن‌ها را می‌بندند تا هم باغچه مرتب شود و هم به پیاز امکان تغذیه می‌دهند. بعد از زرد شدن کامل، برگ‌ها قطع می‌شوند.

تکثیر: گل‌هایی که به روش تقسیم بوته تکثیر می‌شوند باید مدام رصد شوند و در صورت افزایش تراکم بوته، آن‌ها را به بوته‌های کوچک‌تر تقسیم کرد و کاشت. در مورد یک‌ساله‌هایی که با بذر زیاد می‌شوند، می‌توان آخر فصل از آن‌ها بذر گرفت و در سال بعد اقدام به کشت کرد.

داربست کردن: برای جلوگیری از شکسته شدن یا آویزان شدن گل‌های بلند یا آن‌هایی که گل‌های زیاد و سنگین دارند نیاز به داربست یا قیم است. به‌خصوص در مناطق با بارش یا باد زیاد. داربست را باید پشت یا نزدیک گیاه قرار داد تا برگ‌ها رویش را بپوشانند. گیاه با ریسمان یا نوار پارچه‌ای یا سیم‌های روپوش دار به داربست وصل می‌شود.