پرتوی از اشعار و اندیشههای عطار نیشابوری بخش1 زیستنامهی عطار نیما طاهری فرید الدین ابوحامد محمد فرزند ابوبکر ابراهیم عطار نیشابوری، از شاعران و عارفان نامی نیمهی دوم سدهی ششم و نیمهی اول سدهی هفتم هجری است. آنچه دربارهی زایش و رویش و مشرب و شعرهای وی در زیستنامهها آمده است از افسانه و خیالپردازی […]
پرتوی از اشعار و اندیشههای عطار نیشابوری بخش1
زیستنامهی عطار نیما طاهری
فرید الدین ابوحامد محمد فرزند ابوبکر ابراهیم عطار نیشابوری، از شاعران و عارفان نامی نیمهی دوم سدهی ششم و نیمهی اول سدهی هفتم هجری است. آنچه دربارهی زایش و رویش و مشرب و شعرهای وی در زیستنامهها آمده است از افسانه و خیالپردازی خالی نیست. به همین سبب تاریخ زایش و چهگونهگی مرگ و یا جانباختن و تعداد آثار مسلم وی، هم چنان در غباری از تیرهگی و تردید قرار دارد. بر پایه شواهد و اسناد موجود، وی در فاصلهی سالهای 537 تا 540 هجری، در دَکَن، روستایی خوش آب و هوا، از توابع فرهنگْ شهر ِ نیشابور، پا به عرصهی هستی نهاد. و در سال 617 هجری، به هنگام قتل و عام مردم نیشابور به دست مغولان، وی نیز جان باخت. عطار نیمی از عمر خود را، چون بسیاری از تبار خویش، به پیشهی عطاری- دارو فروشی- و طبابت گذراند، و چنان که خود میگوید:
به داروخانه پانصد شخص بودند
که در هر روز نبض مینمودم
نیمهی دوم عمر خود را عطار وقف تألیف و سرودن اشعار عرفانی کرد. دربارهی چرایی و چهگونهگی دگرگونی درونی و رویکرد عطار به عالم عرفان، داستانی چند ساخته و پرداخته شده است. یکی از آن داستانها بدین قرار است که: روزی فریدالدین عطار نیشابوری در مغازهی خود مشغول کار بود . درویشی آمد و به وی سلام کرد . پس از چندی درویش از وی پرسید که تو چگونه میمیری، ای عطار؟
شیخ عطار پاسخ داد : همان گونه که تو میمیری.
درویش گفت : من به این صورت میمیرم ٬ آنگاه کفش خود را زیر سر خود گذارده و دراز می کشد و یک الله می گوید و میمیرد . گویند همین رخداد زمینه ساز دگرگونی عطار شد. عطار عارفی فرهیخته بوده است، نقل است که وی بیش از چهار صد اثر را خوانده و مورد بررسی قرار داده است.
عرفان حماسی عطار
عطار میراث دار و راوی روح عرفان عاشقانهی بایزید و حلاج و عین القضات و سنایی است. بی سبب نیست که مولوی دربارهی وی میگوید:
عطار روح بود و سنایی دو چشم او ما از پی سنایی و عطار آمدیم
عطار در زمانهای خونریز و بحرانی زاده میشود و به نوشتن و سرودن میپردازد. زمانهای که رخدادهای آن زمینه ساز سقوط ایران زمین شد و با یورش مغولان ضربهای کاری و نهایی بر پیکر فرهنگ و تمدن ایرانی فرود آمد. دورهای که ادبیات عرفان حماسی، جایگزین ادبیات تاریخ حماسی شد؛ و زاهدان و صوفیان و عارفان خرد گریز و خرد ستیز، متفکران قوم شدند.
عرفان حماسی و عاشقانهی عطار، تجلی و بیانگر روح و روحیهی حاکم بر فضای فرهنگی زمانهی خود است. عرفان، به باور عطار « راه» است، راهی که با « رفتن» آغاز میشود. عرفان، راهی از پیش معلوم و پایان پذیر نیست، بل راهی است که با رفتن، پدید میآید و با رفتن، راه میشود. این راه، بی نشان و ناپیدا است، چون با رفتن رهرو پدید میآید. در این راه، رهرو و رهبر نیز سرانجام راه میشوند.
گفت ما را هفت وادی در ره است
چون گذشتی هفت وادی درگه است
وانیامد در جهان زین راه کس
نیست از فرسنگ آن آگاه کس
چون نیامد باز کس زین راه دور
چون دهندت آگهی ای ناصبور
چون شدند آنجایگه گم سر به سر
کی خبر بازت دهد از بی خبر
جای دیگر میگوید:
پای درنه راه را پایان مجوی
زان که راه عشق بی پایان بود
رهرو، با شوریدن علیه زنجیر عادت و پردهی پندار رسم و قیل و قال مقام و شأن اجتماعی، در آستانهی ره بی پایان عشق و رهایی قرار میگیرد.
ما دُرد فروش هر خراباتیم
نه عشوه فروش هر کراماتیم
انگشت زنان کوی معشوقیم
و انگشت نمای اهل طاماتیم
حیلت گر و مُهره دزد و اوباشیم
دُردی کش و کم زن خراباتیم
در شیوهی کفر پیر و استادیم
در شیوهی دین خر خرافاتیم
با عادت و رسم نیست ما را کار
ما کی زمقام و رسم و عاداتیم
نظرات و تجربیات شما
-
نوشته های تاریخ ادبیات جلب توجه بود.
-
موفق باشید.
-
مثله همیشه خوب و عالیه 🙂
-
مطلب خوبی بود. عکسای بازیگران را بیشتر کنید.
-
مثله همیشه خوب و عالیه 🙂
-
نوشته بدی نبود… اما کاش… :-p
-
مطالب تاریخ ادبیات بد نیست…
-
از زحمات تمام افرادی که در سایت پارسی وی فعالیت می کنن تشکر میکنم.
-
صحبت از پژمردن یک برگ نیست…وای جنگل را بیابان می کنند…با ارزوی موفقیت برای شما
-
پرتوی از اشعار و اندیشههای عطار نیشابوری بخش۱ جالب بود…
-
نوشته پرتوی از اشعار و اندیشههای عطار نیشابوری بخش۱ جالب بود. فال حافظ خیلی خوبه امکانات دیگر هم اضافه کنید.
-
آخه بابا این یعنی چی… پرتوی از اشعار و اندیشههای عطار نیشابوری بخش۱… 🙁
-
امید را به خانه بیاور کسی در این نزدیکی منتظرش نشسته است… خسته نباشید
-
همیشه هم این پرتوی از اشعار و اندیشههای عطار نیشابوری بخش۱ صحیح نیست…:-)
-
جالب بود. عکسهای خبری سایت بسیار زیبا و در بیشتر مواقع نایاب هستند. موفق باشید.
-
جالب بود :دی
مشت می کوبم بر در پنجه می سایم بر پنجره ها من دچار خفقانم خفقان درها را باز کنید