اپراتور سوم تلفن همراه قرار است در شرایطی فعالیت خود را آغاز کند که بیش از ۵۰ میلیون سیم کارت در کشوری که هم اکنون جمعیت آن به حدود ۷۰ میلیون نفر می رسد، واگذار شده است. این اپراتور موظف است با توزیع سیم کارت های نسل سوم، ۱۷ میلیون مشترک را ظرف مدت ۱۵ سال در اختیار بگیرد.

شاید درنگاه نخست فعالیت در چنین بازاری جذابیت های ویژه خود را به همراه داشته باشد و این اپراتور بتواند با توزیع سیم کارترت های نسل سوم جریان بازار تلفن همراه را به راحتی به گردش درآورد، اما تحلیلگران براین باورند که فعالیت در چنین شرایطی که همچنان رقابت بین اپراتورهای فعلی تلفن همراه برای جذب بیشتر مشترک ادامه دارد، به سادگی امکان پذیر نخواهد بود. وزارت ارتباطات در طول چند ماه گذشته، برای واگذاری اپراتور سوم مذاکرات گسترده و متراکمی با اپراتورهای گوناگون از کشورهای مختلف صورت داد، اما درنهایت با ارزیابی های انجام شده، تامین تله کام در بین سایر متقاضیان مناسب ترین گزینه برای در اختیار گرفتن این پروژه شناخته شد.

به این ترتیب در روز جهانی ارتباطات با حضور وزیر ارتباطات و سایر مسوولان کشوری، پروانه اپراتور سوم به صورت نمادین به شرکت ایرانی تامین تله کام اعطا شد که بر اساس شرایط پروانه، این شرکت باید شش میلیون مشترک مکالمات صوتی و ۱۱میلیون مشترک سرویس دیتا را ظرف مدت ۱۵ سال از آن خود کند، اما در این بین، آنچه می تواند اپراتور سوم را موفق تر از اپراتورهای فعلی جلوه دهد، مزایا و امکاناتی خواهد بود که این اپراتور باید با تکیه بر شاخص های کیفیتی به مشترکان تلفن همراه ارائه دهد. به اعتقاد کارشناسان ایجاد رقابت برای کیفیت بالا از جمله فاکتورهایی است که با آغاز فعایت اپراتور سوم به دست می آید و در این ساختار، ابتدا کیفیت و پس از آن سرویس های ارزش افزوده معنا پیدا خواهد کرد که در مجموع نفع مشترکان را به همراه خواهد داشت.

● اپراتور سوم و دولت

پس از حذف اتصالات از پروژه اپراتور سوم کشورمان پیش بینی می شد این پروژه با تغییرات قیمتی در پروانه فعالیت به متقاضی دیگری واگذار شود. در این بین سکوت سازمان تنظیم مقررات و پاسخ های سربسته مسوولان مخابراتی در خصوص پروانه و مشخص نبودن حق السهم دولت از این پروژه به این حدس و گمان ها دامن زد. اما وزیر ارتباطات با بیان این که در شرایط جدید پروانه فعالیت اپراتور سوم از لحاظ قیمتی با شرایط قبلی برابری می کند، اعلام کرد: «بر همین اساس حق الامتیاز صدور پروانه بهره برداری از سومین شبکه موبایل کشور۴۰۱ میلیارد تومان برآورد شده و درآمد ۶۷ میلیارد تومانی به مدت ۱۵ سال برای تامین تله کام به عنوان اپراتور سوم پیش بینی شده است.

این در حالی ست که میزان حق السهم پیشنهادی این اپراتور ۱۶ درصد از رقم طرح تجاری و ۶/۲۳درصد قرارداد آن در نظر گرفته شده که بر این اساس با توجه به پیش بینی درآمدی از سوی این اپراتور، تامین تله کام باید در مجموع مبلغ ۱۶۳هزار و۷۰۵ میلیارد ریال طی ۱۵ سال به دولت پرداخت کند.

● مذاکرات اپراتور سومی

تامین تله کام با در اختیار گرفتن پروانه اپراتور سوم، مجاز به فعالیت در شبکه های نسل سوم، ۵/۳ و چهار است؛ تجربه جدیدی که تاکنون هیچ یک از اپراتورهای فعال در کشورمان از آن بهره ای نبرده اند. اما باید منتظر ماند و دید این اپراتور تازه وارد چطور خواهد توانست از چنین امتیازی بهره جوید و با استفاده از قابلیت های جدید، موجی نو در شبکه مخابراتی کشور ایجاد کند. با توجه به وعده مسوولان مخابراتی کشور، شبکه اپراتور سوم باید تا چند ماه آینده آماده شود و تا قبل از پایان سال این اپراتور در بازار مخابراتی کشور اقدام به عرضه سیم کارت کند.در همین حال مسوولان اپراتورسوم تلفن همراه از انتخاب پیمانکار برای نصب تجهیزات در شبکه خبر داده و اعلام کردند که برای تجهیز شبکه به کارگیری وندورهای مطرح اروپایی و آسیایی را در دستور کار خود قرار داده اند.

● اپراتور سوم و خارجی ها

اگرچه ازهمان ابتدا پیش بینی می شد حرکت در مسیر بهره برداری از سومین پروژه شبکه موبایل کشور منجر به افزایش سرمایه گذاری خارجی برای حضور در بازار مخابراتی کشور شود، اما انتخاب تامین تله کام که وابسته به شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی است، دراین پروژه عظیم مخابراتی بدون حضور هیچ شریک خارجی، تمایز چشمگیری را در بازار تلفن همراه برای این اپراتور رقم زد. به اعتقاد کارشناسان انتقال تکنولوژی و دانش اپراتوری آن چیزی خواهد بود که در حضور اپراتور خارجی عرصه تلفن همراه کشور معنی پیدا می کند، اقدامی که شاید بتواند سبب جذب بیشتر مشترکان و کیفیت سرویس دهی شود.

کارشناسان براین باورند که دانش و علم مخابرات در کشور ما وجود دارد،اما آنچه که درانتقال تکنولوژی باید به آن دست پیدا کرد، بحث دانش اپراتوری است که در زمان حاضر کشورما فاقد آن است. فقدانی که سبب شده کاربران تلفن همراه کشورمان همیشه از سرویس های قدیمی و بدون کیفیت استفاده کنند. اگرچه امروزه دست یابی به سیم کارت تلفن همراه به راحتی و با کمترین قیمت برای همگان امکان پذیر شده، اما مشترکان تلفن همراه در کشور ما هنوز به استاندارهای جهانی برای بهره گیری از این وسیله ارتباطی نرسیده اند.

در همین حال وزیر ارتباطات، با بیان این که تامین تله کام با اختیار خود می تواند شریک خارجی انتخاب کند، گفته که این اپراتور مجاز است که ۴۹ درصد از سهام خود را به خارجی ها واگذار کند. این در شرایطی است که سایر اپراتورهای فعال کشورمان از چنین امکانی بهره مند نبوده اند و برای انتخاب شریک خارجی خود باید مراحل قانونی را طی می کردند.

وضعیت تالیا به عنوان شرکتی که در زمینه واگذاری سیم کارت اعتباری پیش از همه فعالیت خود را شروع کرد، ولی امروزه به دلیل مشکلات در جذب سرمایه گذاری خارجی، به یکی از پروژه های مسکوت مخابراتی تبدیل شده، صحه ای بر این ادعا است. با این حال انتظار می رود مسولان اپراتور سوم با بهره مندی از این امتیاز، هرچه زودتر با بازاریابی های بین المللی خود اقدامات لازم را برای انتقال تکنولوژی از سایر کشورهای خارجی انجام دهند و به بهترین شکل مسیر پیشرفت صنعت مخابرات را در کشورمان رقم بزنند.

● علاقه چینی ها به اپراتور سوم

در همین حال با مشخص شدن برنده اپراتور سوم، چینی ها فرصت را از دست نداده و برای سرمایه گذاری در این پروژه جدید مخابراتی تمایل خود را اعلام کردند. “گو لیمینگ “، مدیر شرکت چینی ZTE از حضور در مناقصه ای خبر داد که از سوی مسوولان شرکت تامین تله کام برای نصب تجهیزات شبکه موبایل نسل سوم برگزار شده و گفته که این شرکت با حضور در این مناقصه خواستار فعالیت در پروژه اپراتور سوم است. شنیده ها حاکی از آن است که دیگر شرکت های چینی همچون هوواوی و نیز شرکت های اروپایی مانند اریکسون و نوکیا هم از کنار این پروژه بی تفاوت عبور نکرده اند و برای نصب تجهیزات شبکه موبایل نسل سوم در این مناقصه حاضر شده اند.

● اقبال اپراتور سومی

بدون شک با اجرای پروژه اپراتور سوم باید شاهد حرکت پررنگ تر به سمت خصوصی سازی، افزایش میزان رقابت میان اپراتورهای تلفن همراه و کاهش اولیه قیمت سیم کارت و حتی تعرفه آن باشیم. اما بر اساس اعلام سازمان تنظیم مقررات، سقف قیمت سیم کارت های دائمی اپراتور سوم ۱۲۰هزار تومان دیده شده است. حال با توجه به این که در شرایط فعلی سیم کارت سایر اپراتور های فعال در کشور با قیمت بسیار نازل تری در اختیار متقاضیان قرار می گیرد، اگر سقف قیمت تعیین شده برای عرضه سیم کارت های این اپراتور مطابق با استانداردهای شرایط فعلی بازار تلفن همراه نباشد، بهانه ای خواهد شد تا استقبال از سیم کارت های نسل سوم را با اما و اگرهایی مواجه کند.

به اعتقاد کارشناسان قیمت مناسب عرضه سیم کارت های ایرانسل یکی از عوامل قابل توجهی است که توانست جایگاه این اپراتور را در بازار مخابراتی کشور مستحکم کند. حال اگر قرار باشد عرضه سیم کارت های اپراتور سوم نسبت به سایر اپراتورها بالاتر و حتی به شکل یکسان در بازار صورت گیرد، عدم استقبال از خدمات این اپراتور از همان ابتدا امری غیرقابل پیش بینی و دور از ذهن نخواهد بود.

● اپراتور سوم نظرسنجی می کند

درحالیکه هنوز اپراتور سوم تلفن همراه بدون هیچ لوگو و نشان رسمی فعالیت خود را در فضای مخابراتی کشورمان آغاز کرده، شایعات گوناگونی مبنی بر نشان رسمی این اپراتور منتشر شده است. برای مثال برخی از منابع غیررسمی از نام گذاری خلیج فارس به عنوان نام رسمی این اپراتور خبر داده اند. درهمین حال مهدی افراسیابی، عضو هیات مدیره اپراتور سوم می گوید: «برای انتخاب نام، برند و لوگوی سیم کارت های اپراتور سوم از مشاور متخصص استفاده خواهیم کرد.» همچنین این اپراتور برای انتخاب نام اپراتور سوم از ایده همه افراد جامعه بهره می جوید واز طریق یک برنامه نظرسنجی از نظرات مردم نیز دراین باره آگاه می شود.

● فرهنگ اپراتور سومی

حال با توجه به این موضوع که تا چندی دیگر با عرضه سیم کارت های نسل سوم قابلیت ها و امکانات جدید با بهره برداری از سرویس های این اپراتور برای کاربران تلفن همراه ایجاد می شود، چه بسا آشنایی افراد با این سرویس ها و فرهنگ سازی مناسب در این راستا می تواند تا حد چشمگیری در زمینه افزایش بهره بری از این امکانات جدید فناوری و کاهش جرایمی باشیم که امروزه در حوزه تلفن همراه در جامعه اتفاق می افتد. از این رو مسوولان اپراتور سوم انتخاب مقالات برتر در حوزه نسل سوم موبایل را به عنوان یکی دیگر از برنامه های این شرکت در راستای اطلاع رسانی این پروژه دانسته و اعلام کرده اند: اپراتور سوم در نظر دارد با برگزاری مسابقه ای، مقالات برتر را در خصوص فرهنگ سازی نسل سوم موبایل و خدماتی که این شبکه ارائه می دهد، انتخاب کند.

● سخن آخر

اگرچه فرایند انتخاب سومین اپراتور موبایل کشورمان به اتمام رسید و تامین تله کام در نهایت توانست این پروژه عظیم را در اختیار گیرد، اما مهم ترین چالش در مسیر توسعه تلفن همراه نسل سوم، استفاده از ابزاری است که بتواند پهنای باند زیادی را روی شبکه تلفن همراه قرار دهد تا خدمات ارزش افزوده بر این بستر به راحتی به متقاضیان ارائه شود. در شرایط فعلی بدون شک اپراتور سوم دچار مشکلاتی ساختاری خواهد شد، چرا که در گام نخست فرهنگ سازی مناسب برای استفاده از خدمات ارزش افزوده در ایران انجام نشده و همچنین محدودیت پهنای باندی که همچنان در شبکه اینترنت وجود دارد، روی شبکه تلفن همراه نیز به شکلی وجود خواهد داشت.

بنابراین زیرساختی که اپراتور تلفن همراه نسل سوم فراهم می کند، باید به گونه ای باشد که بتواند در نهایت تا چهارسال آینده تلفن همراه نسل چهارم را نیز پوشش دهد که این نیز یکی از چالش های این اپراتور خواهد بود. حال به نظر می رسد با توجه به مشکلاتی که اپراتور سوم تلفن همراه در آینده خواهد داشت، خوب است از هم اکنون راهکارهای مناسبی برای حمایت های فنی و حقوقی لازم از این اپراتور جدید اندیشیده شود تا بتواند خدمات رسانی قابل قبولی برای کاربران ایرانی به ارمغان آورد.

نویسنده: هانیه حبیبی