چاقی شکمی یعنی چه؟

 در کل چاقی به 2 دسته چاقی عمومی و چاقی موضعی تقسیم می‌شود. چاقی عمومی بر اساس نمایه توده بدنی (BMI) تعیین می‌شود و چاقی شکمی هم بر اساس حد نصاب معینی که برای دور شکم تعریف می‌شود که اگر فردی از آن حد نصاب دور شکمش بیشتر باشد، دچار چاقی شکمی است.

در کتاب‌های مرجع، 2 عدد به عنوان حد نصاب تشخیص چاقی شکمی معین شده: 88 سانتی‌متر برای خانم‌ها و 105 سانتی‌متر برای آقایان. البته در سال 88 پژوهش‌هایی مبتنی بر جمعیت ایران انجام شد که در نتیجه آن عدد 95‌سانتی‌متر برای هر دو جنس زنان و مردان ایرانی به‌عنوان مرز چاقی شکمی تعیین شد.  اما به طور کلی درمان قطعی چاقی، چه چاقی عمومی و چه چاقی موضعی، کاهش وزن است و کاهش وزن تنها از راه رعایت رژیم غذایی و ورزش کردن به نتیجه می‌رسد.

‌فقط شکم‌تان را دوست ندارید؟!

زیبایی یکی از جنبه‌های انگیزه‌ساز است که افراد را برای کوچک کردن شکم ترغیب می‌کند. درمان چاقی موضعی به خصوص درمان چاقی شکمی یکی از راه‌های مکمل درمان چاقی محسوب می‌شود نه روش‌های اصلی؛ درواقع هر فردی که برای از بین‌بردن چربی‌های شکمی اقدام می‌کند، از رژیم گرفتن و لاغری عمومی معاف نمی‌شود.

 این اصول اساسی را همه افراد باید به خاطر داشته باشند. اما روش‌هایی که افراد برای از بین‌بردن چاقی شکمی (وسایر چاقی‌های موضعی) به کار می‌برند، به 2 دسته روش‌های تهاجمی و روش‌های غیر‌تهاجمی تقسیم می‌شود. روش‌های تهاجمی عمدتا روش‌های جراحی از جمله آبدومینوپلاستی، لیپولیزر، لیپوساکشن و… است که افراد با پذیرش ریسک جراحی تحت نظر جراح اقدامی تهاجمی روی منطقه شکم انجام می‌دهد و سایز کم می‌کند که در ادامه توضیح مختصری در مورد هرکدام از آنها می‌خوانید.

روش اول: ليزر‌ليپوليز

در روش لیزر لیپولیز ابتدا اندام موردنظر به‌صورت موضعی بی‌حس و سپس سوراخ های يك تا 2میلی‌متری روی پوست ایجاد می‌شود و یک فیبر نوری باریک وارد قسمت زیرین پوست می‌شود. لیزر از طریق این فیبر به‌بافت موردنظر تابیده می‌شود. در اثر تابش اشعه لیزر، چربی‌ها به‌صورت نیمه مایع درآمده که پس از آن می‌تواند در بدن جذب یا با فشار از بدن خارج شود.این روش در چاقی‌های خفیف و موضعی کاربرد دارد و در این زمینه می‌تواند جایگزین عمل لیپوساکشن شود؛ در چاقی‌های شدیدتر برای ازبین بردن لایه‌های سطحی چربی از لیزر استفاده می‌شود ولی ازبین بردن لایه‌های عمیق چربی نیاز به انجام عمل ساکشن دارد. استفاه از لیزر لیپولیز تنها دررفع چاقی‌های موضعی دراندام‌هایی مانند غبغب، بازوها، پهلوها، ران‌ها و شکم توصیه می‌شود.

روش دوم: ليپوساكشن

در روش لیپوساکشن  چربی‌های بدن برداشته می‌شود تا ظاهر فرد متناسب‌تر به نظر برسد. معمولا این روش برای برداشتن چربی های ران، شکم، باسن و حتی صورت مورد استفاده قرار می گیرد و فقط چربی‌های زائد و تجمع یافته در این نواحی را برمی‌دارد. لیپوساکشن برای از بین‌بردن چربی‌های موضعی در قسمت‌‌هایی است که با ورزش یا رژیم غذایی از بین نمی‌‌رود، یعنی برای کاهش وزن استفاده نمی‌‌شود.

فردی که برای این کار انتخاب می‌شود، باید انتظارات واقعی (نه دور از ذهن) از این روش داشته و شرایط زير را نیز داشته باشد: وزن او کمی (یا تا حد متوسط) بالاتر از وزن نرمال مورد نظر باشد (با توجه به قد شخص)، پوستی محکم و الاستیک داشته باشد، سلامت عمومی خوبی داشته باشد، چربی‌های تجمع یافته به رژیم غذایی و ورزش پاسخ نداده و با این دوروش قابل برطرف شدن نباشد. البته از شیوه‌های جدیدتر لیپوساکشن می‌توان به بادی کانتورینگ و بادی اسکالپینگ و نیز لیپوساکشن RF اشاره کرد. بادی‌کانتورینگ و بادی اسکالپینگ صرفا برای افرادی موثر است که چربی بسیار محدودی دارند و فقط برای فرم‌دهی بدن موثر است؛ مثلا اگر دوست دارید شکم‌تان را شش‌تکه کنید، می‌توانید سراغ این روش بروید.

روش لیپوساکشن RF هم همان لیپوساکشن با امواج رادیویی است که با استفاده از انرژی امواج دوقطبی توده‌های چربی را قبل از خارج کردن بشکند. این نوع از جراحی پلاستیک به طور خاص برای رهایی از شر چربی‌های شکمی بسیار مناسب است، زيرا می‌تواند هم چربی‌های سطحی را برداشته و هم چربی‌هایی که در لایه‌های عمیق‌تر بافت‌ها جای گرفته، از بین ببرد. با این حال همچنان نباید توقع داشت که این روش هم بتواند چاقی‌های زیاد شکمی را از بین ببرد.

روش سوم: آبدومینو‌پلاستی

عمل جراحی آبدومینوپلاستی به 2 روش کلاسیک (TummyTuck) و پیشرفته (لیپو آبدومینوپلاستی) انجام می‌شود. مثلا خانم‌هایی که به دلیل زایمان، شلی پوست و عضلات جدار شکم یا به دلیل کاهش شدید وزن ناشی از رژیم‌های سخت غذایی لاغر شده‌اند یا با عمل‌های جراحی کاهنده وزن مانند کوچک کردن یا بای‌پس معده یا روده‌ها دچار لاغری و شلی شده‌اند و گاهی افراد چاقی که شلی چربی شکم و پوست اضافی دارند، کاندیدای این عمل‌های جراحی زیبایی هستند. نکته مهم این است که فرد به وزن ایده‌آل خود رسیده باشد و سپس تحت عمل جراحی قرار بگیرد. چون اگر بعد از عمل جراحی، کاهش وزن قابل توجهی داشته باشد مجددا شلی پوست و افتادگی شکم ایجاد خواهد شد. پس بهتر است وزن فرد طی ماه‌های اخیر ثابت بوده و تصمیم به لاغری دوباره نداشته باشد.

بسیار مهم است که بدانیم عمل جراحی  آبدومینوپلاستی و لیپو آبدومینوپلاستی هیچ‌کدام برای کاهش وزن انجام نمی‌شوند و این عمل‌ها تنها برای کاهش سایز و تناسب‌اندام هستند و حداکثر وزنی که بیمار از دست می‌دهد بین 3 تا 4 کیلوگرم خواهد بود.

روش چهارم: رژیم غذایی خاص

درکل هیچ رژیم خاصی برای کوچک کردن شکم یا هر جای دیگر بدن به طور اختصاصی وجود ندارد! بعضی‌ها می‌گویند سیب شکم را کوچک می‌کند و به همین دلیل رژیم سیب می‌گیرند و چند روزی را فقط با خوردن سیب می‌گذرانند! اما رژیم‌های اینچنینی اصلا وجود ندارد! یعنی هیچ رژیمی وجود ندارد که با رعایت آن بتوان یک نقطه از بدن را کوچک کرد چون اصلا چیزی به اسم رژیم هوشمند وجود ندارد که بتواند فقط منطقه خاصی از چربی‌های بدن را هدف قرار دهد! اینکه می‌شنویم با خوردن فلان خوراکی فقط شکم کوچک می‌شود یا با رعایت فلان رژیم لاغر می‌شوی اما صورتت اصلا لاغر نمی‌شود، هیچ‌کدام حقیقت ندارد و فقط ادعا هستند.

روش پنجم: كویتیشن/  RF/ مزوتراپی/ كرایولیپولیز/ ShockWave /LPG

روش‌های لاغری موضعی غیرتهاجمی هم وجود دارند که از آن جمله می‌توان به کویتیشن، RF، LPG، مزوتراپی، کرایولیپولیز و Shock wave اشاره کرد که برخی از این روش‌ها موثر و برخی دیگر ناموفق است، زیرا انتخاب بیمار برای هر کدام از این روش‌ها یک ملاک تعیین‌کننده در موفقیت آن است؛ در واقع هر کدام از این روش‌ها برای عده‌ای از بیماران می‌تواند موثر باشد و اساسا این روش‌های غیر‌تهاجمی لاغری موضعی برای افرادی مفید واقع می‌شود که فقط اضافه وزن دارند و کسانی که دچار چاقی هستند و نمایه توده بدنی‌شان بالاتر از 30 است، غالبا این روش‌ها برایشان توصیه نمی‌شود. در ادامه مطلب توضیح مختصری در مورد هرکدام از شیوه‌های گفته شده خواهید خواند.

روش ششم: دراز و نشست

واقعیت این است كه انجام تعداد زیادی دراز و نشست، چربی شكم را از بین نمی‌برد و این ورزش امروز منسوخ شده است و جایش را به انواع شکم کرانچ داده است اما  بهتر است بدانید این تفكر كه فقط با انجام ورزش خاصی می‌توانید چربی‌هایی كه در نقطه خاصی قرار دارند از بین ببرید، یك افسانه است و بارها غلط بودن آن اثبات شده است.  در واقع ورزش‌های شكمی‌تنها عضلات دیواره شكم را استوار و محكم می‌كند و با شكل‌گیری و استوار شدن عضلات شكم، ظاهر شكم بهتر می‌شود.

روش هفتم: هولاهوپ

هولاهوپ حلقه‌‌‌ای رنگی است که کودکان با آن حرکاتی مثل طناب زدن، چرخاندن دورکمر، دست یا پا و شیرین‌کاری‌های دیگر(!) انجام می‌دهند که البته بزرگسالان به‌خصوص خانم‌ها نیز از آن استفاده می‌کنند به‌خصوص که این وسیله در کلاس‌های ایروبیک هم مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از هولا هوپ نیاز به زمان و مکان خاصی ندارد، حتی در خانه و در بین کارهای روزمره می‌توان آن را انجام داد.

هولاهوپ‌های جدید از قطعات جداگانه‌ای ساخته شده‌اند که مانند پازل در هم می‌روند و هرکس به تناسب دورکمرش می‌تواند قطر این حلقه را زیاد و کم کند.  همچنین سطح داخلی برخی از هولاهوپ‌ها عاج‌دار شده است. این عاج‌ها کمک می‌کند حین چرخاندن آن به دور بدن ضربه‌های متوالی به چربی‌ها وارد شود و باعث بهتر سوختن این چربی‌ها می‌شود. البته این کار هم بدون رعایت رژیم غذایی مناسب مثل آب در هاون کوبیدن است و در طولانی مدت فقط ممکن است عضلات بدن کمی ورزیده‌تر شوند اما چربی‌سوزی خاصی صورت نمی‌گیرد!

روش هشتم: كمربند و گن لاغری
 
وسایلی مثل شکم‌بندهای لاغری به تنهایی هیچ تاثیری در تناسب اندام شما ندارند. اگر فکر می‌کنید استفاده از این دستگاه‌ها به تنهایی برای کوچک کردن سایز اندام‌های مختلف بدن کافی است، سخت در اشتباهید. این قبیل وسایل تنها کمک ناچیزی برای رسیدن به هدف مورد نظر شما هستند. به منظور کوچک شدن شکم، لایه‌های چربی موجود در اطراف شکم باید از بین برود و از آنجا که این دستگاه‌های ابتکاری قادر به انجام این کار نیستند، استفاده از آنها به تنهایی کافی نیست.