بهار سلاحورزی: «هند بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان را دارد و چین و امارات در رتبه‌های بعدی هستند، ایران هم در این زمینه پتانسیل بالایی دارد و حتی در مورد انرژی خورشیدی مثل نفت و گاز توان صادرات داریم، در حقیقت ایران می‌تواند به‌مثابه جاده ابریشم نسبت به تبادل و تجارت انرژی اقدام کند.» اینها را کورش کرم پور دبیر اول کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با خبرنگار ما عنوان می کند و توضیح می دهد: « یکی از برنامه‌هایی که در مجلس، به‌ویژه توسط اعضای کمیسیون انرژی در حال پیگیری است توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است و کمیته ای در این زمینه با حضور کارشناسان تشکیل شده و امیدواریم که به یک راه‌حل قابل قبول برسیم به‌گونه‌ای که منافع ملی را تامین کند چرا که توسعه این نمونه از انرژی‌ها جزو استراتژی‌های نظام جمهوری اسلامی است.»
او معتقد است که نباید اجازه دهیم ایران با این همه منابع انرژی تجدیدپذیر از دیگر کشورها عقب بماند و تا پایان سال قوانینی تصویب خواهد شد که برق رسانی به روستاهای کشور از طریق انرژی های نو جهشی قابل توجه نسبت به 217 روستا در حال حاضر داشته باشد.

در بسیاری از کشورها امروز، گذشته از صنایع و سرمایه گذارن کلان برای مشترکان نیز تسهیلاتی برای تولید انرژی های نو فراهم شده است. طی دهه های اخیر میزان نصب سلول های خورشیدی برای تغذیه شبکه برق سریعا رشد یافته که علت اصلی آن انگیزه هایی بوده که دولت ها برای سرمایه گذاری در این زمینه در نظر گرفته اند و در نتیجه در حال حاضر بیش از سه چهارم سلول هایی که نصب می شوند برای اتصال به شبکه به کار می روند. کنتور های دو طرفه که به مشترکان این امکان را می دهد که برق مازاد خود را در ازای نرخ معینی به شبکه تزریق کنند سبب رشد سریع استفاده از سلول های خورشیدی شده است.

بر اساس لایحه انرژی سال 2005 ایالات متحده، هر مشترکی که بخواهد می تواند کنتور دو طرفه داشته باشد .برخی کشور ها شرکت های خدمات برق را مجبور کرده اند برای برقی که مشترکان به شبکه وارد می کنند قیمت ثابتی بپردازند. در آلمان قیمت این نوع برق بالاتر از قیمت بازار تعیین شده است تا از این طریق ارزش برق پاک منعکس شود. در ژاپن فکر تبدیل بام ها به نیروگاه های برق خانگی روز به روز محبوبیت بیشتری می یابد. سلول های خورشیدی عمده برق را در داغ ترین ساعات روز تولید می کنند و بنابراین برای برآوردن نیاز برق در ساعات اوج مصرف ایده آل هستند.

در حال حاضر بیش از یک میلیون خانه در روستاهای کشورهای در حال توسعه برق خود را از طریق سلول های خورشیدی تأمین می کنند اما اینها کمتر از یک درصد از 7.1 میلیارد نفری هستند که هنوز برق ندارند. با این حال چندین دهه است که فن آوری لازم برای تبدیل نور خورشید به برق توسعه یافته است و از نظر اقتصاد نیز این فن آوری روز به روز بیشتر جا می افتد آنچه که برای سرعت بخشیدن به این روند ضروری است این است که همه کشور ها برای مردم خود انگیزه هایی ایجاد کنند که به آنها ارزش کاهش وابستگی به نفت و کاهش انتشار کربن را نشان دهند.

دبیر اول کمیسیون انرژی مجلس بررسی مصوبات برای تسهیل شدن تولید برق از انرژی های نو توسط مشترکان کوچک مقیاس را یکی از دستور کارهای کمیته ویژه در کمیسیون انرژی عنوان می کند.

داود صالحی کارشناس دفتر برق و انرژی روستایی -فتو ولتاییک ساتبا نیز در گفتگو با خبرنگار ما از تزریق ماه به ماه برق از طریق نیروگاه های کوچک مقیاس( زیر 100 کیلووات معمولا حدود 1 تا 20 کیلووات) خورشیدی تعدادی از مشترکین در سال های اخیر به شبکه برق سراسری خبر می دهد: در حال حاضر حدود 5/8 مگاوات برق از طریق همین نیروگاه های کوچک مقیاس خورشیدی در سراسر کشور تولید می شود که مشهد، اصفهان، کرمان و تهران در این زمینه پیشرو هستند.

مشترکین که از طریق نیروگاه های کوچک مقیاس خورشیدی برق تولید می کنند اغلب خانگی هستند که این برق با نرخی حدود 7 تا 8 برابر تعرفه برق خانگی به مدت 20 سال از آنها خریداری می شود که به نظر می رسد مشوق خوبی باشد و امیدواریم در استان هایی مانند خوزستان که پتاسیل بالایی برای تواید انرژی خورشیدی دارند نیز این رویه با استقبال مردم و صنایع روبه رو شود.

او با اشاره به گلایه های سرمایه گذاران بزرگ مقیاس مبنی بر نرخ سود بانکی بالا برای خرید و راه اندازی نیروگاه خورشیدی تأکید می کند: سازمان ساتبا با توجه به نرخ خوبی که برای خرید تضمینی برق از سرمایه گذارن و مشترکان در نظر گرفته هیچ تعهد دیگری در قبال وام بانکی و اعطای سوبسید ندارد و به نظر می رسد همین نرخ خوب خرید تضمینی برای ترغیب سرمایه گذاران بزرگ هم کفایت می کند به طوریکه در حال حاضر دو نیروگاه خورشیدی 7 مگاواتی در همدان، یک نیروگاه 20 مگاواتی در کرمان و یک نیروگاه 10 مگاواتی در اصفهان راه اندازی شده است.

درحقیقت علاوه بر تصویب قوانین تسهیل کننده توسط مجلس خرید تضمینی برق تولیدی با انرژی های نو به میزان 10 برابر قیمت فروش برق فعلی از سرمایه گذاران این حوزه یکی دیگر از سیاست های تشویقی است که این بار از سوی مسئولان دولتی در سازمان انرژی های نو در نظر گرفته شده است.

آنطور که محمد ساتکین، رییس انجمن انرژی ایران و مدیر دفتر انرژی باد و امواج سازمان انرژی های نو ایران (ساتبا) به خبرآنلاین می گوید: در برنامه توسعه ششم پیش‌بینی شده است که ظرفیت نصب نیروگاه‌های تجدیدپذیر به 5 هزار مگاوات بالغ شود که امید است ارائه بسته‌های تشویقی به بخش خصوصی بتواند رسیدن به آن را سرعت بخشد. در این زمینه سازمان انرژی‌های نو برنامه‌های مشخصی دارد و هدف آن دست‌یابی به برنامه‌ها و ظرفیت‌های مشخصی است.

او در پاسخ به اینکه در گذشته هم سانا بسته‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌کرد؛ اما توفیقی برای اقبال به‌سمت این‌گونه از انرژی‌ها پیش نیامد، تأکید می کند: تشویق و خرید تضمینی دو مقوله جدا از هم هستند. در گذشته تنها برخی مشوق‌ها را در حد محدود داشتیم که نتوانسته بودند بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر چندان ترغیب کند.

به گفته ساتکین، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، به‌ویژه سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به هر حوزه‌ای نیازمند اطمینان‌های لازم هستند در واقع قوانین مصوب، تضمین تأمین منابع مالی این مشوق‌ها است و هر دولتی نیز ناچار است به آن عمل کند. همچنین وزارت اقتصاد و دارایی در مواردی تضمین‌هایی را ارائه می کند و مکانیزم‌های تشویقی را نیز در نظر می‌گیرد. در زمینه انرژی‌های نو، دولت، صرفاً مجری قوانین تصویب شده است. زمانی که مجلس خرید تضمیمی برق را به صورت قانون مصوب می‌کند و بودجه آن تأمین می‌شود می‌توان گفت تغییر دولت‌ها تأثیر چندانی بر آن نخواهد داشت. همچنین از آن‌جا که ورود به بخش انرژی‌های تجدیدپذیر جزو منافع ملی است بعید است که در دولت های مختلف در آن خللی وارد شود.

با این حال همچنان بسیاری از افراد اعتمادی به مشوق‌های ارائه شده ندارند و حرکت ایران به‌سمت انرژی‌های تجدیدپذیر به کندی انجام می‌شود. عده‌ای ارزان بودن انرژی‌های فسیلی و گروهی نبود تعهدات و برنامه‌ریزی مشخص سازمان انرژی‌های نو ایران (ساتبا) را در این امر دخیل می‌دادند و گروهی آن را به تحریم‌ها نسبت می‌دهند.

به باور کارشناسان، اشتباهی که همواره در موضوع انرژی‌های فسیلی وجود دارد تصور ارزان بودن این نوع از انرژی در عرصه بین‌المللی است. اما واقعیت اینکه این نوع از انرژی ارزان نیست؛ اما از آن‌جا که در ایران یارانه برق و انرژی به مصرف‌کننده داده می‌شود، شائبه ارزانی درباره آن‌ها وجود دارد. این تعرفه‌ها سبب می‌شوند سرمایه‌گذار رغبتی برای ورود به موضوع انرژی‌های نو نداشته باشد.

سرمایه گذاران حوزه انرژی های نو دغدغه هایی از جنس دیگر هم دارند هنوز اغلب سرمایه‌گذاران، انرژی‌های نو معتقدند بازگشت سرمایه در این حوزه به آسانی ممکن نیست و معدود کسانی که قصد ورود به آن را دارند با چالش‌های اساسی مواجهند که سود بانکی بالا مهمترین آنهاست. صاحبان صنعت فقدان تکنولوژی های کافی و عدم دسترسی به آنها به واسطه تحریم ها را نیز دلیلی بر عدم بهره وری انرژی می دانند و معتقدند دولت باید سوبسید های لازم را به آنها اختصاص دهد.

با این همه وزیر نیرو اسفند ماه سال گذشته در اولین کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم درباره برنامه‌های پیش‌بینی شده برای توسعه کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر اعلام کرد که تا سال ۲۰۳۰ میزان ظرفیت نیروگاه‌های ساخته شده از منابع تجدیدپذیر به ۷۵۰۰ مگاوات در کشور می‌رسد. او برگزاری مناقصه برای بهره‌برداری و ساخت نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۲۵۰ مگاوات و فراهم کردن مقدمات بهره برداری از نیروگاه بادی با ظرفیت ۵۵ مگاوات را از دیگر اقدامات برای توسعه انرژی های نو در کشور برشمرد.

اما علی‌محمد شاعری، سخنگوی کمیسیون کشاورزی، با اشاره به این‌که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است، معتقد است که نفت فراوان و ارزان ما را در این حوزه عقب نگاه داشته است. در سبد مصرف جهانی، انرژی‌های تجدیدپذیر سهم 10 درصدی دارند که این رقم در کشورهای پیشرفته 20 درصد است. این در حالی است که میزان انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد مصرفی ایران رقمی نزدیک به صفر است. انرژی‌های فسیلی و فرآورده‌های نفتی به میزان بالایی در دسترس هستند و از سمت وزارتخانه‌های نیرو، نفت، صنعت و معدن و سایر ارگان‌ها نیز اقدام جدی درباره تامین زیرساخت‌های این انرژی صورت نگرفته است.

حالا باید دید دولت و مجلس آیا ساز و کارهای مناسب برای سرمایه گذاری در این حوزه را درعمل نیز فراهم می کنند یا همچنان قیمت بالای انرژی های تجدیدپذیر در مقایسه با سوخت های فسیلی مانع جذب سرمایه گذاری و سدی در برابر توسعه این نوع از انرژی در کشوری با این همه منبع انرژی خورشیدی و بادی خواهد بود.

47237