مرتضی قهرمانی: «دلیر تشموژایف»،اصالتا روس است و 4 سالی است که بابت تحصیل در کشور ایتالیا بسر می‌برد. او فارغ‌التحصیل رشته زبان‌شناسی و ادبیات ایتالیایی از دانشگاه رم است. برای دوره فوق لیسانس به دلیل پایان نامه‌ای که با عنوان زبان‌های باستانی ایران با گرایش دوره هخامنشی انتخاب کرده به سراغ فارسی آمده است تا در فهم متون کهن و منابعی که اغلب به زبان فارسی منتشر شده‌اند درک بهتری داشته باشد. متن پیش رو مشروح گفت‌وگوی ما با این مهمان روسی حاضر در هشتادوچهارمين دوره دانش‌افزایی زبان فارسی است.

در کشوری زندگی می‌کنید که قطب مسیحیت کاتولیک در جهان است. در همین خیابانی که در آن حضور دارید شاید برایتان جالب باشد دو کلیسا و دیگر اماکنی برای عبادت زرتشیان و یهودیان و مسلمانان وجود دارد. شما كه تجربه حضور در دو کشور را داشتید، بگوييد می‌توان قرینه‌ای از این خیابان در ایتالیا پیدا کرد؟

اینکه بتوان از خیابانی به این شکل نام برد نه! اما در مورد اینکه شهر رم محل اجتماع بسیاری از کلیساهای بزرگ جهان است شکی نیست. البته مسجد رم نیز به عنوان بزرگترین مرکز اسلامی ایتالیا در پایتخت این کشور یعنی شهر رم قرار دارد. مسجدی بزرگ درمنطقه‌ پاریولی که روزانه میزبان تعداد زیادی مسلمان و گردشگر است. در شهر رم کنیسه یهودیان هم وجود دارد. رم از زمان‌هایی بسیار دور دارای گِتوهای بسیار بوده است. در اروپا به مناطقی که ساکنان آن بیشتر از یک قوم یا مذهب خاصی باشند گِتو گفته می‌شود. بیشتر هم به محله‌های یهودی نشین این عنوان اطلاق می‌شود. درسال ۱۵۳۶ به دستور پاپ، یهودیان ایتالیا به محله‌ای در ونیز رفتند که آن مکان در کنار یک ریخته‌گری چدن بود. چدن در زبان ایتالیاییgetto نامیده می‌شودکه همین اسم هم دیگر بر روی این مناطق ماند. در پاسخ به سوال شما بگویم یک چنین خیابانی را اگر چه در رم من سراغ ندارم اما در روسیه چرا. یک نمونه هست که بی شباهت به هم نیستند.

یعنی شبیه خیابان سی‌تیر تهران؟

نه شباهت دقیق. اما اینکه جایی گذر خودروها محدود شده باشد و مردم برای گردش و خرید کتاب و شنیدن موسیقی به آنجا بروند، در این مورد می‌توان بگویم سی‌تیر با خیابان آربات شهر مسکو تا حدودی این شباهت‌ها را دارند. آربات یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های پایتخت روسیه است که یک کیلومتر هم بیشتر نیست اما نویسندگان و شخصیت‌های فرهنگی زیادی در آن خیابان اقامت داشتند. خیابانی که امکان تردد ماشین در آن نیست و تنها باید آنجا پیاده رفت و آمد. در این خیابان مردم انواع موسیقی‌ها را می‌شنوند، رقص‌های مختلفی را می‌بینند، کتاب‌های مورد علاقه خود را خریداری می‌کنند و غذاهای مختلفی را تهیه می‌کنند.

به طور اختصاصی مطالعاتی را روی ایران باستان داشته‌اید، خلاصه تحقیقات شما اگر قابلیت عرضه در قالب یک جمله را داشته باشد، آن تعریف کدام است؟

یکی از ویژگی‌های حکومت پادشاهان ایرانی در دوره باستان این بود که در قلمرو آن‌ها اگرچه نژادهای مختلف و تیره‌های متنوعی وجود داشت، همین طور می‌توان گفت ادیان مختلف و مذاهب متفاوتی ممکن بود باشد اما تمام این سرزمین یک پادشاه داشت و یک حاکم بر آن حکومت می‌کرد.

شما به زبان‌های مختلفی آشنایی دارید، یادگیری زبان فارسی برایتان سخت نبود؟

برای هر اروپایی یادگیری زبان فارسی به دلیل رسم‌الخط و فرهنگ تقریبا متفاوت قدری سخت است اما یادگیری و مطالعات جنبی درمورد هم ریشه بودن بسیاری از کلمات می‌تواند این دشواری را کم کند. در دستور زبان هم حتی می‌شود گفت در بسیاری قواعد آنچه در زبان فارسی است بی‌شباهت با دستورات شکلی زبان‌های ایتالیایی و انگلیسی نیست. برای مثال کلمه «پدر» در اینجا همان است، فقط تلفظ آن کمی متفاوت می‌شود و «پادر» خوانده می‌شود.

برای تقویت زبان فارسی به سراغ فیلم و موسیقی ایرانی هم رفتید؟

بله. خیلی زیاد فیلم‌های ایرانی را دوست دارم. سینمای ایران را می‌شود جالب‌ترین سینمای دنیا خواند. از اصغر فرهادی و بسیاری دیگر از کارگردانان بزرگ این کشور آثاری را دیده‌ام که با زبان ساده اما جذاب به معرفی فرهنگ و آداب زندگی مردمان خودشان پرداخته‌اند. فیلمسازان ایرانی مشکلات مردم خود را در کارهای خودشان بیان می‌کنند که از این جهت این سینما را من دوست دارم. در موسیقی هم کارهای سنتی مثل کارهای کیهان کلهر را گوش دادم و کارهای پاپ آن را هم به دلیل ایرانیان زیادی که در اروپا و آمریکا ساز می‌زنند و فعالیت دارند شنیده‌ام. اما در روزهایی که آثار کلاسیک در اروپا کم است شنیدن آثار موسیقی سنتی ایرانی که بر معانی تکیه دارد شیرین است.

نظرتان در مورد ایران پیش از از سفر به کشور و همین الان که در آن حضور دارید چقدر متفاوت بود؟

این را به شما و همه دوستانم می‌گویم. ایران را لای ورق‌های روزنامه‌های ایتالیایی و اروپایی جستجو نکنید. برای شناخت ایران واقعی فقط یک بار به این کشور سفر کنید.

47234